In dit imposante meesterwerk kijkt Minerva op van haar grote folio en staart naar de toeschouwer alsof een of andere afleiding haar stille concentratie op de tekst heeft verstoord. Gouden licht verlicht haar krachtige gezicht met wijd open ogen en alerte uitdrukking, evenals het lange, golvende blonde haar dat over haar schouder valt.
Haar koninklijke verschijning wordt versterkt door de lauwerkrans die haar hoofd kroont, haar parelketting en de zwaar geborduurde mantel die over haar schouders is gedrapeerd. Onder de mantel bevindt zich een ruim blauw gewaad, vastgebonden met een geknoopte blauwe sjerp over een lichtgrijze rok en een wit overhemd. Op de achtergrond bevinden zich meer volumes, een wereldbol, een gouden helm op een gedrapeerd stuk stof, een speer en een groot schild met het hoofd van de Gorgon aan een zuil.
Als een van de belangrijkste Olympische goden had Minerva verschillende functies en attributen. Om erachter te komen wat Rembrandt bewoog om Minerva in de verf te zetten is het zinvol eerst te kijken naar wie Rembrandt is en naar wat we kunnen weten over zijn eigen gezin.
Hoe vonden Saskia van Uylenburg en Titus van Rijn een weg
in de rol van Rembrandt als regisseur in de wereld van theater
Van Rembrandt is bekend dat hij in lijn met het anatomisch theater in Leiden zijn belangstelling voor het theater nooit meer heeft verlaten. Rembrandt was een meesterlijke verhalenverteller, niet in woorden maar in beeld. Hij gebruikte regietechnieken om meeslepende en overtuigende verhalen in één beeld te vertellen. https://www.theaterkrant.nl/nieuws/rembrandt-en-de-wereld-van-het-theater/
Hiervoor gebruikte hij technieken die ook in het theater werden ingezet, zoals gezichtsuitdrukkingen, gebaren, belichting, kostuums en attributen.Om gezichtsuitdrukkingen te oefenen maakte hij veel zelfportretten. Meestal laten kunstwerken één moment zien, één scène. Net als in het theater, waar eenheid van tijd, plaats en handeling een gouden regel is. Zo zien we ook veel mensen die in zijn omgeving woonde, waar hij contact mee had. Mensen uit allerlei culturen waarvan we nog lang niet alle verhalen en namen hebben kunnen traceren.
De anatomische les van dr. Tulp, de kennismaking met anatomisch theater, schilderde Rembrandt op 26 jarige leeftijd. Zijn huis (nu nummer 210) had een houten tulp als uithangteken. Zo werd de bewoner bekend als Nicolaes Tulp. Eigenlijk heette hij Claes Pieterszoon. In 1628 benoemde het chirurgijnsgilde hem tot praelector (docent) in de anatomie, met de titel ‘professor’
In de lente van 1633 ontmoette Rembrandt van Rijn Saskia van Uylenburg. In de zomer daarop gingen ze in ondertrouw en een jaar later trouwde zij in Friesland.
De zoon van Rembrandt en Saskia kreeg de naam mee van de zus van Saskia: Titia. Titia Uylenburg (1605-1641) trouwde ca. 1628 met Ulricus-Francois Coopal uit Vlissingen waar ze ook gingen wonen. Twee maanden na het overlijden van Titia is Titus geboren. Saskia noemde haar pasgeboren zoon naar haar: Titus. Titus is geboren op 22 september 1641, zoon van Rembrandt van Rijn en Saskia van Uylenburg.
De driehoek is het beeld in de symbolieken van vader-moeder-kind.
In onderstaand schilderij zien we Titus aan een schrijftafel.
Ook bekend is de lezende Titus
Van de lezende Titus heb ik geen gedicht gevonden. Wel van Titus aan zijn schrijftafel:
Titus aan zijn schrijftafel
Dit laat hij zien in het portretvan zijn zoon – het nadenken van een kind
hoe ernstig hoe stil dat gezicht is
hoe het kijkt alsof het kijkt in een verte
en je weet dat zijn ogen daar niets zien
dat hij kijkt naar iets achter zijn ogen
alsof hij zoekt naar woorden voor
wat er daarachter leeft
hij laat ook de hand zien van dat kind
hoe het met een duim op zijn kin
en met een pen op een papier
wacht op wat het gaat schrijven
en niemand weet waar het op wacht
ook dat kind niet
dat is wat wij zien – dat
iets niet geschreven kan worden
Rutger Kopland, Verzamelde gedichten 2013
-
Rembrandt en Saskia – Anna Enquist
Hij schildert in het huwelijksjaar
zijn vrouw, hij schildert wat met haar
verloren gaat achter het zoete kinspek,
de verlegen lippen en het roze oor.
Hij schildert haarslierten en parels,
glazen oorhanger die hem een middag
neemt. Doorzichtigheid wekt razernij;
hij schildert maar wat schildert hij?
Niet hoe zij was maar wat zij dacht,
wat zij achter de ezel zag, wat zij
vertelde met die blik – toegangsbiljet
tot doffe rouw: een zelfportret.
Traditioneel was Minerva's attribuut een olijftak. Laurier was de plant die gewijd was aan haar halfbroer Apollo, en lauwerkransen waren over het algemeen attributen van dichters ("laureaten") of zegevierende veroveraars. (denk aan Dante zoals Botticelli hem schilderde: Botticelli beeldt Dante af met laurierbladeren, de signatuur van gelauwerde dichters) https://www.thecollector.com/botticelli-dante-inferno-drawings/ Botticelli's renaissancewerken daarentegen belichamen de geest van het classicisme en de stijl waarin Rembrandt staat is de Barok. Sandro Botticelli en Dante Alighieri waren van invloed op de Italiaanse cultuur en Rembrandt zijn invloed rijkt uit in de Europese en vooral Nederlandse volksziel.
De in Italië wonende Etrusken erkenden Minerva als de uitvindster van al wat nuttig en aangenaam is voor het menselijk leven. Dante schreef de Goddelijke Komedie in zijn moedertaal, de Toscaanse variant van het Italiaans.....
Er is helemaal niets bewaard gebleven van uitlatingen, gesprekken en zinnen uit gesprekken en het samen-zijn van Rembrandt en Saskia; enkel beelden in tekeningen, etsen en schilderijen waarin Rembrandt zijn Saskia liet voortleven. Wat Saskia van hém dacht zullen we nooit te weten komen....
Geen opmerkingen:
Een reactie posten