Het schrijven van een levensverhaal is helend. Het is dan bij uitstek belangrijk te oefenen en te beginnen met een associatiefase. Zo zet je de inspiratiekraan open en komen er andere, nieuwe herinneringen boven.
Het stimuleren van het geheugen om andere verhalen in je omhoog te brengen dan de verhalen die altijd al verteld worden krijgt zo een impuls. Dat vergt wilskracht en vooral ook te leren positief terug te kijken.
Zo kun je met een kunstwerk wat je raakt oefenen met schrijfstijlen, het verhaal van een ander in je opnemen net als in schrijfgroepen waar de verhalen die geschreven zijn hardop met elkaar worden gedeeld. Associëren met kunstgeschiedenis is heel waardevol. Het leert je stil te staat bij wat werkelijk kenmerkend is voor creativiteit en de uniciteit van de ander te h*erkennen.
Het unieke van Rembrandt is dat zijn leven zich net als voor ieder mens voltrekt in fasen van zeven jaar, zijn artistieke loopbaan meer in fasen van 5 jaar. Het is alsof de verwoestingen die in Europa plaatsvinden in zijn tijd en/of bij hem in de mensenziel plaatsvond. Dit gaf hem de toegang naar oorspronkelijke bronnen en elementen van het wereldbestaan. Zo licht zijn krachtige persoonlijkheid op in de zeventiende eeuw.
over tijd en data
In 1701 ongeveer vond de overstap plaats van de Juliaanse kalender naar de Gregoriaanse kalender, en ging het leven ineens 10 dagen vooruit. Dat was toen voornamelijk in Utrecht, Overijssel, Friesland, Groningen en Drenthe. De Gregoriaanse kalender werd in stappen in Nederland ingevoerd, in de rest van Nederland was dit al vanaf kerst 1582 ingezet. Daarvoor was dus de 'Juliaanse kalender' de standaard en als altijd zijn er uitzonderingen. Lees maar in deze pdf: https://www.oecumene.nl/files/2024/03/Perspectief-2013-19.pdf
Friesland gebruikt dan dus de Juliaanse kalender die 10 dagen achterloopt bij de in Amsterdam gebruikte Gregoriaanse kalender. Het huwelijk van Rembrandt en Saskia op 22 juni 1634 is dus eigenlijk pas op 2 juli 1634. Ze trouwde immers in Friesland, ik citeer : Op 22 juni 1634 vindt de kerkelijke inzegening van het huwelijk plaats in de kerk van Sint Annaparochie. Het huwelijk word ingezegend door dominee Rudolphus Hermanus Luinga. Hij schrijft het huwelijk bij in het huwelijksregister.
Rembrandt woonde sinds begin 1632 (!) in Amsterdam bij Uylenburg aan de Jodenbreestraat waar hij leiding gaf aan de zogenaamde academie waar onder andere jonge schilders werden opgeleid. In de lente van 1633 ontmoette hij het nichtje van Uylenburg en al in die zomer, op 6 juni, gingen ze in ondertrouw. Een jaar later traden ze in het huwelijk in Friesland.
Volgens oud gebruik werden (onder) trouwpartijen gevierd in het huis van de bruid. Rembrandt tekende zijn bruid op geprepareerde perkamenten blaadjes waarop hij kon tekenen met een dunne zilverstift.
In Friesland gaf de bruidegom zijn bruid bij de ondertrouw een gedenkpenning in een doek met een losse liefdesknoop die in een 'knottekistje' werd bewaard. Haalde zij de knoop aan, dan was dat een bevestiging van haar eeuwige trouw. Dat moment werd bezegeld met de bijslaap, terwijl de familie het feest voortzette.
In Leeuwarden leerde de uit Kleef afkomstige Govaert Flinck de werkgever van Rembrandt kennen. De aantrekkingskracht van Rembrandt vernieuwende stijl was zo groot dat hij wilde worden opgeleid op de 'academie' van Uylenburg in Amsterdam. Als Rembrandt de portretten tekende van Saskia was Govaert erbij, ook hij maakte een portret wat misschien wel een meesterwerk is, maar veel minder bekend. Als vriend van de familie van Rijn schilderde hij in 1636 Rembrandt en Saskia als herder en herderin.
Govaert Flinck volgde in 1635 Rembrandt op als leider van de werkplaats of 'academie' van Uylenburg bij wie hij tot 1637 woonachtig was in de Breestraat. Daarna werkte Govaert als zelfstandig schilder die vooral klanten aantrok uit Doopsgezinde kringen.
In een vorig blog schreef ik je al over de reeks passietaferelen die Rembrandt in opdracht van Constantijn Huygens maakte. Rembrandt en Saskia woonde toen al in een woning in wat 'de Rijke Buurt' werd genoemd ten zuiden van de Kloveniersdoelen. Er zijn altijd mensen die hier een conflict bij voelen met neef Hendrick, vanwege het succes van Rembrandt met zijn portretten. De kunsthandelaar bleef Rembrandt van opdrachten voorzien. De verhuizing was louter en alleen omdat hun eerste kindje op komst was en de reden dat ze het kinderrijke huis van de familie Uylenburg verlieten.
Het schilderij van Govaert Flinck met het portret van Saskia als herderin hangt in Braunschweig, Herzog Anton Ulrichmuseum en is gedateerd ca. 1636. Het is een prachtig werk met een eenvoudig hoofddeksel waarop wat bloemen zijn gedrapeerd, haar ogen wijd open in een blik van goedmoedigheid, haar indigo sjaal losjes geknoopt in de hals waarop aansluitend haar met motieven gekleurd rode jurk. Eenvoudig en mooi van kleur, ook de bloem in haar hand strijkt neer op haar buik is van een zacht roze met uitwaaierende bloembladen.
De kleuren zijn veel roder en indigo blauw dat het kopie hierboven zie ik in het boek wat naast mij ligt over Saskia, de vrouw van Rembrandt geschreven door Ben Broos. In haar handen heeft ze een stang of staaf die bewerkt is en ziet eruit als van gietijzer. Is het een attribuut wat aangeeft dat zij met haar trouw 'de kudde' bij elkaar houdt?
Hoe kan het dat Rembrandt de leermeester door Govaert Flink als herder in de verf werd gezet en Saskia eveneens?
Het is voorstelbaar dat Govaert 'een zieleherder' heeft willen schetsen. In zijn ogen waren Rembrandt en Saskia dus geen Zielepiet. Zielenherder als fenomeen ligt dicht bij de tweede alinea van dit artikel over de onrusten in de wereld van toen. Het begin van de zeventiende eeuw was net als nu een tijd vol spanningen waarin de mensen intuïtief aanvoelden: zo kan het niet langer doorgaan.
Een mens die mogelijk het gedachtengoed van Rembrandt inspireerde is in mijn ogen Christian Rosenkreutz. Van Christian Rosenkreutz kwam mogelijkerwijs die impuls aan het begin van de zeventiende eeuw om tot vernieuwing te komen en als we dan ook nog weten dat in Christian Rosenkreutz de grote ingewijde Johannes (de evangelist en schrijver) is teruggekeerd kunnen we het leven van Rembrandt (en Saskia) beter begrijpen. Het gaat hier om een andere 'Johannes' dan in het vorige artikel, dit artikel plaats ik in het licht van onze stapstenen naar de winterzonnewende (kerst)
Bewustwording houdt in dat je iets wat slaapt, tot leven brengt of anders gezegd het weven in het elementaire spel van licht en duisternis waar Rembrandt zo geliefde om is en bekend is geworden wordt inzichtelijker. Zijn universele blik als zielenherder spiegeld zich in mijn optiek in zijn beroemde werken en zoals Govaert aantoont ook in de dagelijkse omgang met elkaar.
Al schrijvende vond ik het herderschap terug,, als woord, de zielenherder die mij al vanaf mijn theologie studie vertrouwd is en ik oefen in het luisteren naar levensverhalen. We komen deze werkwijze tegen onder diverse namen zoals biografische consultatie, biografiecounseling, biografiek, levensloopkunde. De geestelijke verzorging, pastores en geestelijk verzorgers, heeft het levensverhaal als thema een hoge prioriteit. Toch heb ik voor het woord klankbord gekozen - Iemand die luistert, samenvat en teruggeeft is het motief en dus niet zoals vaak gedacht wordt het schrijverschap an sich. Wat ik schrijf resoneert met wat aan energie wordt teruggegeven. Dat is mijn kunstvorm.
Door wie laat jij je inspireren en welke stappen ga jij zetten op je weg naar de winterzonnewende of zo je wil naar het kerstfeest?
© Joke
Geen opmerkingen:
Een reactie posten