Pagina's

07-12-2025

De Nijmeegse wegbereiders

De gebroeders Van Lymborch leven in een van de spannendste perioden uit de kunstgeschiedenis. De Westerse kunst, zoals we die nu kennen, wordt geboren.

De schildersfamilie kwam van origine uit Xanten of Kleef, maar takte af naar de Burchtstraat in Nijmegen vlak bij het Valkhof en de Waal.

Johan Maelwael en zijn drie jonge neven werkten vanaf ca. 1400 in Frankrijk en met name in Parijs en aan het Bourgondische hof Dijon, waar ze snel carrière maakten en tot de best betaalde kunstenaars van hun tijd hoorden. Hun werk aan de Chartreuse van Champmol bij Dijon en de getijdenboeken, zoals de 'Très Riches Heures', horen nog steeds tot de wereldtop.

In het getijdenboek Les Belles Heures du Duc de Berry schilderden de gebroeders Van Lymborch omstreeks 1405-1409 de maanden van het jaar. In de prenten is goed te zien dat de gebroeders van Lymborch op de hoogte waren de van laatste ontwikkelingen van de schilderkunst in Italië. Het is wel bijzonder om deze prenten te bekijken en zo oude verhalen die rondzingen te herkennen. Zo zag ik op de decemberprent de midwinterhoorn...... nog altijd wordt op de midwinterhoorn geblazen op kerkhoven en over de vroege morgens in decembertijd. 


Hun laatmiddeleeuwse meesterwerken, zoals de maandbladen uit de Très Riches Heures, werden in de kunstgeschiedenis eerst toegeschreven aan Franse, Vlaamse en Duitse schilders. Bovendien refereerde de naam van het werk aan de opdrachtgever. Pas in de laatste decennia komen de Nijmeegse kunstenaars zelf in het vizier, dankzij spectaculaire vondsten en veilingen en prestigieuze tentoonstellingen in het Louvre, het Getty Museum, het Metropolitan en het Rijksmuseum.

Johan Maelwael was rond 1400 de bestbetaalde kunstenaar van zijn tijd.

https://www.de-lage-landen.com/article/de-nijmeegse-wegbereiders-van-jan-van-eyck/ 


De Nijmeegse Johan Maelwael en gebroeders van Lymborch: grondleggers van de Nederlandse én Noord- Europese schilderkunst — Mélanie kijkt kunst https://share.google/LAPCQY0UdgppdNf6z


De betekenis van het Nicolaasfeest bieden zij zo aan ons aan, een mij beter te begrijpen gedachte dan al die verhalen uit Spanje etc. 

Sint Nicolaas redt zeelieden in nood




Sint Nicolaas, afkomstig uit Myra, is tot vandaag een van de meest geliefde heiligen van het christendom. Hij zou al vroom zijn sinds zijn geboorte in ca. 280. Hij werd bekend om zijn liefdadigheid en om de vele wonderen die hij verrichtte ten gunste van de zwakkeren in de samenleving: kinderen,armen, slaven, gevangenen. Ook na zijn dood bleef hij wonderen doen, waardoor zijn populariteit maar bleef groeien. Veel van die postume wonderen waren reddingen van schepen in nood. Zijn naam als patroon van zeelieden en van veilige havens verspreidde zich over het hele Middellandse Zeegebied.

De Byzantijnse prinses Theophano verspreidde in de 10e eeuw de cultus van Sint Nicolaas door Noord-Europa. Na de dood van haar echtgenoot Keizer Otto II bestuurde zij vanuit Nijmegen het Ottoonse Rijk als regent voor haar zoon. Ze liet de Sint Nicolaaskapel in Nijmegen bouwen. In de stad werd het Sint Nicolaasbroederschap opgericht, zij onderhielden een liefdadigheidsinstelling genaamd het Sint Nicolaasgasthuis.

Daarnaast ontstond het Sinterclaesgilde, een koepelorganisatie waarin alle beroepsorganisaties, ambten en broederschappen waren vertegenwoordigd, evenals de rijkere kooplieden. Het Sinterclaesgilde groeide uit tot een democratisch instituut dat de Nijmeegse burgerij vertegenwoordigde en dat eeuwenlang veel invloed had op het stadsbestuur, bijvoorbeeld bij benoemingen en onderhandelingen. Het gilde koos elk jaar zes of acht Claesmeesters, die een vooraanstaande plaats innamen in de stad. Eind 16e eeuw maakte prins Maurits een einde aan de privileges van het Sinterclaesgilde.

Tot op de dag van vandaag blijft Sint Nicolaas een van de bekendste heiligen in Nijmegen. Het was ook zeker geen onbekende voor de Gebroeders van Nijmegen, geboren en getogen in Nijmegen.


© Stichting Maelwael Van Lymborch 2025


Geen opmerkingen: