Anna Magdalena Bach is direct verbonden met een aria geschreven door J.S. Bach / G.H. Stölzel
Bist du bei mir, BWV 508 - Bach is bekend, ook zijn er veel foto's en tekeningen. Wie is Anna Magdalena meer dan de tweede echtgenote van Johann Sebastian Bach.
Anna Magdalena Bach: Bist du bei mir- A Song of Love
Anna Magdalena, geboren Wilcke, werd in 1701 geboren in een vooraanstaande familie. Haar familie bestond uit getalenteerde musici in de stad Weissenfels, een deel van de Duitse regio Saksen-Anhalt.
De vader van Anna Magdalena was hoftrompettist, in die tijd een belangrijke positie voor een musicus. Anna's moeder kwam ook in aanraking met muziek, aangezien zij de dochter was van een organist. Anna Magdalena werd zelf een gevierd zangeres en was in dienst van het koninklijk hof.
Haar positie als hofzangeres was zelfs belangrijker dan die van andere mannelijke musici. Haar positie getuigde van haar uitzonderlijke talent als musicus en in 1729 werd ze uitgenodigd om op te treden tijdens de begrafenis van haar weldoener, prins Leopold.
Er is weinig bekend over haar vroege kennismaking met haar beroemde echtgenoot, Johann Sebastian Bach. Wat we wel weten, is dat Bach, een 16 jaar oudere man, op 3 december 1721 in hun huis met Anna Magdalena trouwde in opdracht van prins Leopold van Anhalt-Köthen.
Bach woonde destijds in Köthen en kort voor het huwelijk zou hij vermoedelijk de cantate Weichet nur, betrübte Schatten (Verdrijf, jullie lastige schaduwen), BWV 202, hebben geschreven. Het was een van een reeks huwelijks- en feeststukken die hij schreef.
Er is geen concreet bewijs voor hoe Anna Magdalena zich voelde over haar positie als jonge echtgenote van de beroemde Bach, maar wat wel bekend is, is dat ze een liefhebbende echtgenote was.
Ze schonk hem dertien kinderen (van wie er zeven overleden) en steunde hem in zijn muziek als kopiist en organisator van de vele huisconcerten die hij organiseerde. Er wordt ook gezegd dat ze van tuinieren en andere artistieke activiteiten hield. Ze was ook een liefhebbende stiefmoeder voor Bachs vier kinderen uit zijn eerste huwelijk met zangeres Maria Barbara Bach.
Anna Magdalena assisteerde haar beroemde echtgenoot veelvuldig. Ze kopieerde nauwgezet veel van zijn composities, vaak voor geïmproviseerde uitvoeringen in de kerk of voor thuisconcerten. Haar vermogen om dit te doen, hielp Bach in veel situaties waarin hij op het laatste moment werd gevraagd een nieuw stuk te componeren en uit te voeren voor een speciale gelegenheid.
Anna Magdalena zong vaak een prachtig liefdeslied, Bist du bei mir. Het is een lied met een tedere melodieuze toon en een aangrijpende tekst. Oorspronkelijk geschreven in 1718 door componist Gottfried Heinrich Stölzel, herwerkte Bach het stuk in 1725 voor zang en continuo. Het werd opgenomen in haar beroemde notitieboekjes.
Ze was ook de kopiist van het Notitieboek voor Anna Magdalena uit 1722, een geschenk van haar man dat een aantal van zijn composities bevatte. Het bevatte muziekstukken gecomponeerd voor orgel, enkele liederen, koralen en fragmenten van Franse Suites in c-klein, BWV 813 en één in d-klein, BWV 812, om er een paar te noemen.
Het was een liefdeswerk van Bach voor zijn vrouw, want de laatste editie was een verguld gebonden boek op perkamentpapier, duur materiaal voor het maken van boeken. Hij herkende in dit geschenk het muzikale talent van zijn vrouw, die tevens muzieklerares was van zijn kinderen.
De nalatenschap van Anna Magdalena
Dr. Martin Jarvis, professor aan de Charles Darwin University of Australia, bracht een argument naar voren. Tijdens de BAFTA-uitreiking van 2014 in Londen gaf hij Anna Magdalena de eer voor het componeren van Bachs cellosuites en het Wohltemperierte Klavier. Hij verklaarde dat ze nooit erkenning had gekregen omdat ze als vrouw deze werken niet mocht publiceren. In plaats daarvan werden de composities onder Bachs naam gepubliceerd.
Deze gewaagde uitspraak wordt echter niet onderbouwd met sluitend bewijs, hoewel een forensisch documentonderzoeker meent dat er 'een redelijke mate van wetenschappelijke zekerheid' bestaat dat Anna Magdalena deze werken gecomponeerd zou kunnen hebben. Zelfs als ze niet de volledige werken heeft gecomponeerd, is het waarschijnlijk dat ze een bijdrage heeft geleverd aan een aantal werken van Bach.
Het is interessant om op te merken dat Bachs meest productieve periode als componist plaatsvond na zijn huwelijk met Anna Magdalena. Het getuigt op zijn minst van de invloed van haar muzikale kennis en creativiteit op zijn werk. Hun relatie was productief en liefdevol, en hoewel Anna Magdalena niet per se alle eer kon opstrijken voor haar bijdragen, werd ze gerespecteerd door haar man en in de regio waar ze woonde. Haar stem blijft resoneren in de annalen van grote vrouwen die ons allen een verhaal van moed, nederigheid en muziek hebben nagelaten.
Gepubliceerd op 30 april 2025 door Johanna Fisher (Professor of English and Women Studies, Co-director Women and Gender Studies) en voor wie zelf het artikel wil lezen hier de link.
Maarten zingt deze Aria zoals alleen hij kan, van hem is onderstaande uitleg en als je onderaan op de link klikt kun je deze toch wel bekende aria beluisteren zo vaak als je wil.
De tekst van de aria is ontroerend en romantisch en drukt een gevoel van onwrikbare liefde uit: “Als jij bij me bent, ga ik met vreugde naar de dood en naar mijn rust.” De compositie is eenvoudig maar diep expressief, waardoor het een vaak gespeeld stuk is op bruiloften.
Bist du bei mir, geh’ ich mit Freuden
zum Sterben und zu meiner Ruh’.
Ach, wie vergnügt wär’ so mein Ende,
es drückten deine lieben schönen Hände
mir die getreuen Augen zu!
“Bist du bei mir” is geliefd om zijn zachte melodie en oprechte emoties, die zowel zangers als luisteraars aanspreken. Hoewel het geen origineel Bach-stuk is, hebben de associatie met de legendarische componist en de tijdloze schoonheid het stuk een plaats gegeven in de harten van vele muziekliefhebbers. (Maarten Engeltjes en Prjct.Amsterdam)
Om te luisteren kun je de link aanklikken of kopieren https://prjct.amsterdam/immortal-frequencies/bist-du-bei-mir/
lukt dat niet dan via deze link: https://www.youtube.com/watch?v=IAUg8EXM3Jc
Geen opmerkingen:
Een reactie posten