Theater in de Oudheid waren in eerste instantie religieuze inwijdingsspelen. Denk aan het verhaal van Demeter en haar dochter, of aan Orpheus en Eurydice. Tragedie of komedie is de naam die wij geven aan het verloop van de handelingen. Je geraakt voelen, ervaren en een nieuwe stap zetten was het doel, anders dan in deze tijd waar het blijspel een andere betekenis heeft gekregen. Bij Dante de nieuwe benadering van het menselijke
In aansluiting op de antieke zienswijze gaf Dante zijn dichtwerk de naam ‘Divina Commedia’ omdat het eindigt in het Paradiso en als zodanig als een blijspel te beschouwen is. De goddelijke komedie (La Divina Commedia) is nog altijd de naam die zijn epos of gedicht (poëzie) meekrijgt.
Dante beschrijft in de Komedie zijn imaginaire reis door de drie rijken van het hiernamaals: hel, louteringsberg en hemel. En: Dante is de hele weg die hij beschrijft zelf gelopen. We kunnen het in onze tijd lezen als een inwijdingsweg naar het openen van het hart. (Botticelli geeft ons een beeld van Dante)
Het kosmologische model waarnaar Dante zelf verwees bestaat in Dantes visie uit een negental kringen of sferen (bollen) rondom de aarde en laat zich zien een soort amfitheater in de vorm van een roos.
Het verhaal van zijn reis speelt in de paasweek van het jubeljaar 1300, Dante is dan 35 jaar oud. Dat hij kennis bezat van de zeven vrije kunsten is duidelijk - nog steeds bieden de verschillende kunsten inzicht in deze inwijdingsreis.
Wat Dante heeft beschreven wordt ook in ikonen vertelt, al veel eerder
De ikoon is een venster tussen de zichtbare en onzichtbare wereld. Een ikoon is er om het onzichtbare zichtbaar te maken. Met andere woorden: ikonen brengen geen fantasie maar een realiteit.
Ikonen hebben al vanaf oudsher een sterke band met de liturgie en houdt vast aan de eenmaal ontwikkelde oerbeelden. Ikonen werden niet als kunst gezien en ikonen-schilders niet als kunstenaars.
Zoals gezegd wilde de ikonen-schilders een beeld weergeven uit een onzichtbare, spirituele wereld waarvan de aarde een reflectie is. Het geeft ons inzicht in de verschillende lagen van het universum, zo is het ikoon van de Moeder Gods geen afbeelding, maar een venster waardoor we haar zélf zien.
In onze tijd worden ikonen gezien als poorten naar de eeuwigheid. Het woord poort verwijst dan naar poorten die je kunt openen, er doorheen gaan en ergens anders te komen.
De oudst bekende ikonen centra, vaak kloosters, kennen we uit de 9e en 10e eeuw als de Byzantijnse school. Zeer bekend is het ikoontype met de symbolische voorstelling van de Moeder Gods: Brandend en niet-verbrandend braambos. Deze ikoon is tegelijk een (akathistos) hymne en bestaat uit een achtpuntige ster. Als een achtbladige roos worden de bloembladeren gevuld met symbolen die verwijzen naar het hart en wordt gezien als een voorafbeelding van de menswording (van haar zoon).
Maria Salus Populi als reliek
Door de wijze waarop Maria Jezus vasthoudt, kan de icoon gerekend worden tot het oudste type icoon de Maria Hodegetria, ‘Zij die de weg wijst’. Hier draagt de ikoon een gidsfunctie dus.
Maria Salus Populi Romani: de verhalen achter de Maria icoon
Hier vond ik een achtergrond artikel over dit icoon: https://www.oosterschristendom.nl/nederland/maria-salus-populi-romani-de-verhalen-achter-de-maria-icoon/
Vanwege de afbeeldingen in het artikel is het leuker om deze link te kopiëren en daar te lezen.
Als Europeanen uit de middeleeuwen of de renaissance spreken, spraken zij over Griekse kunst. Deze Griekse kunst en cultuur is wat wij tegenwoordig Byzantijns noemen. Byzantium was echter een smeltkroes van culturen, volkeren met een heterogene samenleving en eenzelfde taal.
Ná de scheiding van het Roomse Rijk in 395 in een oostelijk en een westelijk deel wordt Byzantium de officiële naam voor het Oost-Romeinse Rijk en werd Byzantion gewijzigd in Constantinopel. Het ikoon van Salus Maria Populi dateert dus uit de tijd van de kruistochten.
en Dante...?
Rond 1318 trekt Dante naar Ravenna. Inferno en Purgatorio waren af. De verhalen werden verslonden, terwijl Dante voortvarend doorwerkte aan zijn Paradiso.
Helaas voor Dante lag er voor hem geen lang paradijselijk verblijf in Ravenna in het verschiet; hij werd ziek en zag zijn einde snel en meedogenloos naderen. Dante Alighieri (ca. 1265-1321) is misschien wel de beroemdste Italiaanse dichter aller tijden.
nb:
Een land wat deel uitmaakt van het Byzantijnse rijk én van het Perzische rijk is Armenië. De invloed van Byzantium en Armeense kunst is groot en complex. Veel Byzantijnse keizers waren gedeeltelijk van Armeense afkomst.
https://maelwaelvanlymborch.nl/beeldbank/heilige-nicolaas-redt-reizigers-zee/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten