Nu ga ik er eens op uit

Het essay past binnen het thema ‘Natuurlijk’ van de Maand van de Geschiedenis en biedt een intrigerende kijk op de veranderende relatie tussen mens en natuur.

In ‘De Waterzoon’ onderzoekt Vriend de complexe dynamiek tussen mens en natuur aan de hand van de verhalen van Jac. P. Thijsse en zijn zoon Jo Thijsse.

een oorschelp

 “Een niet begrepen droom is als een ongeopende brief aan jezelf” de Talmoed -  Dromen kloppen zo bij ons aan, opdat we ons bewustzijn kunnen vergroten.

Judith Herzberg

 Met regelmaat hoor ik verhalen waarin verteld wordt dat het op reis gaan bedoeld is om herinneringen te maken. Herinneringen maak je niet. Herinneringen heb je, ze wonen in je verleden en dus in je binnenwereld die je kijk op de wereld, je ervaringen beïnvloed. 

Waar het waakbewustzijn zich naar buiten richt en naar de toekomst, richt de herinnering zich tot de bron van het innerlijke leven. 

Anna Magdalena Bach: Bist du bei mir

Op 3 december 1721, trouwde zij met Johann Sebastian Bach. Van Bachs zonen die de volwassen leeftijd hebben bereikt weten we redelijk veel. Maar Bachs dochters? We weten nauwelijks iets van ze. Het zijn voetnoten in de muziekgeschiedenis. Maar wat weten we eigenlijk van Anna Magdalena behalve dat zij de moeder is van 13  van de 20 kinderen....

Betje Wolff in Vlissingen

Het boek van Marita Mathijsen wordt omschreven als de emobiografie van Betje Wolff. Marita onderzoekt dit zelf ook aan de hand van het leven van Betje Wolff (1738 – 1804) en het schrijversduo wat zij vormde met Aagje Deken ((1741 - 1804) 

het unieke van Rembrandt

Het schrijven van een levensverhaal is helend. Het is dan bij uitstek belangrijk te oefenen en te beginnen met een associatiefase. Zo zet je de inspiratiekraan open en komen er andere, nieuwe herinneringen boven. 

Beatrice en Saskia

Dante en Rembrandt - Het theater is al eeuwen oud. Het komt voort uit de religies van de vroegste samenlevingen en wordt gezien als één van de vroegste kunstvormen van de mensheid. In de hele geschiedenis zijn sporen te vinden van liederen en dansen ter ere van goden. 

de eenhoorn

De eenhoorn is een zeer oud symbool, dat over de hele wereld is terug te vinden. De eenhoorn in de kunst is veelal te vinden op wandtapijten, wandkleden en bij verhalen over de annunciatie. De eenhoorn heeft een belangrijke plek in de liefdespoëzie, in tekeningen en schilderijen van b.v. Leonardo da Vinci. 

De eenhoorn (unicorn) is op verborgen wijze terug te vinden bij Rembrandt van Rijn, maar allereerst wil ik je meenemen naar de wereldberoemde serie van de Dame met de Eenhoorn

La dame á la Licorne in Musée de Cluny, Parijs. 

Deze serie wandtapijten, die gedateerd zijn rond 1500, zijn in opdracht gemaakt en eigenlijk pas in de 19e eeuw ontdekt. Dat is op zich al bijzonder en waarschijnlijker is dat ze her-ontdekt zijn. Deze wandtapijten hangen naast elkaar in een niet zo verlichtte ruimte maar wel goed uitgelicht. De zes tapijten tonen een dame met aan weerzijde een leeuw en een eenhoorn omgeven door een grote rijkdom aan bomen, planten, bloemen en andere dieren die in detail zijn uitgewerkt. De geborduurde bloemen in de stijl die millefleurs wordt genoemd en de eenhoorn die een prominente plek inneemt maakt dat ik hoop deze tapijten nog eens in het echt te kunnen beleven. 

In de iconografie verwijst de eenhoorn naar Christian Rosenkreutz een ingewijde (door Mani, die ook Noach en/of Melchizedek wordt genoemd. De zes wandtapijten vormen dus een inwijdingsweg die Béatrice Ark in haar boek heeft uitgewerkt. Het boek (2021) is uitgegeven door uitgeverij Nearchus onder de titel De inwijdingsweg van de Dame met de eenhoorn.

In deze rijk geïllustreerde uitgave onderzoekt de schrijfster, die zich lang en intensief met de wandkleden heeft beziggehouden, de betekenis van de voorstellingen op de kleden. Haar ontdekking is dat de wandkleden het verhaal vertellen van een inwijdingsweg - een loutering van de ziel.

Ook deze inwijdingsweg gaat over de 12 deugden die leren ontdekken wie zij zelf van binnen eigenlijk is (de dame = mens) en daarmee hoe het innerlijk van een ander mens eruit ziet. Hoe verder de Dame op haar inwijdingsweg komt hoe meer zij de vruchten kan plukken van al haar inspanningen. Zo wordt de weg vrijgemaakt voor het binnentrekken van de geest in de ziel. 

Een inwijdingsweg is een bewustwordingsweg die gaat van naar buiten gericht zijn (leeuw) naar het meer op het eigen innerlijke gericht zijn (eenhoorn). Dit maakt dat deze inwijdingsweg niet alleen maar een bewustwordingsweg is, maar ook de opmaat is voor het ontwikkelen van een hoger bewustzijn wat vaker het eenheidsbewustzijn wordt genoemd.

De bomen die doorheen de zes wandtapijten afgebeeld zijn kennen we als de eik en een hulst. In de symbolieken staat de eik voor aardekracht en hulst voor de hogere krachten. In de kersttijd vind je overal hulsttakken in huizen en winkels. Het gaat juist in de kersttijd om het ontwikkelen van het hogere bewustzijn, denk aan dromen en de Heilige Nachten.

Twaalf wordt wel het getal van de hoorn des overvloeds genoemd. De tekens van de dierenriem werden door de tijden heen verbonden met delen van het menselijke lichaam, de 12 deugden zijn dan ook de twaalf zintuigen of twaalf poorten: 

https://fluisteralsjeblieft.wordpress.com/wp-admin/post.php?post=7174&action=edit 

Volgens onderzoek in Glasgow heeft Rembrandt onderstaand schilderij in de sfeer van Christian Rosenkreutz gemaakt. Ik noem het sfeer, heb geen ander woord nog om te omschrijven hoe ik me dit kan voorstellen. 

Het thema licht en donker, waar Rembrandt over bekend is wordt vaak verbonden met Christian Rosenkreutz. Wat is er eigenlijk te zien op dit schilderij?

Het gezicht van de afgebeelde man vormt het middelpunt van het schilderij en wordt en-profil weergegeven. Zijn blik is naar beneden gericht. De donkere, bijna zwarte achtergrond maakt dat we echt goed moeten kijken om te ontdekken wie is deze man?

Je ziet een lans in zijn rechterhand en in de andere hand een wapenschild. Ook kun je een kruis op zijn borst ontdekken wat door de lichtval als vanzelf de werking van licht in het donker doet oplichten. Ook zien we op de borst een wit oplichtende plek, mogelijk zijn dit zwanenveren. Dit zijn geen afweermechanismen, het staat voor de  geestelijke bescherming. 

De helm is opvallend, het vizier is omhoog geklapt waardoor we de vogelkop die op het vizier valt kunnen zien. Zien we een gele snavel....en ook een oorbel? 

Het doet denken aan een vogel, de symboliek van vogels is dat zij boodschappers mogen zijn tussen hemel en aarde. De vogel staat ook symbool voor het hogere denken.... de eenhoorn verbeeldt de eenpuntige gerichtheid op de waarden van het Licht en als de hoorn afvalt is er sprake van een vernieuwde wijze van Zijn. 

De opvallende rode mantel duidt eveneens op het beschikken van grote geestkracht. 

Dat zien we ook bij Maria Magdalena en ook bij de wandtapijten van de Dame en de eenhoorn. 

Rood mag je verbinden met de zwangere vruchtbare Aardemoeder....

Het is veelzeggend dat de wapenrusting, het ronde schild en de lans van deze soldaat allemaal van een stijl zijn die in wezen verouderd was toen het schilderij werd gemaakt. Dit suggereert dat hij moet worden begrepen als een figuur uit het verleden...... 

Wie de man op het schilderij is, is onderwerp van voortdurende discussie. 

Wil je dit van dichterbij bekijken ga dan naar de link waarbij je kunt inzoomen op wat je maar wil: 

A Man in Armour - Man in wapenrusting, 1655 gedateerd

doek, olieverf, 137.5 x 104.4 cm dichterbij bekijken: 

https://research.rkd.nl/nl/detail/https%3A%2F%2Fdata.rkd.nl%2Fimages%2F53701 

Meer over het leven van Rembrandt: https://www.rembrandthuis.nl/wp-content/uploads/2019/08/het-leven-van-rembrandt-in-pdf.pdf 

© Joke 2025

Wie ontdekte Rembrandt?

Van Rembrandt weten we wie zijn leermeester is, wie zijn leerlingen zijn. Ook is bekend met wie hij woonde, zijn vrouw en kinderen, zijn ouders en verdere familie. Wie is eigenlijk de agent van Rembrandt, is dat ook wie Rembrandt ontdekte?

wandelen met Dante Alighieri

Door het landschap dat een prachtig decor voor het verhaal vormt, kun je mee op reis in zijn voetsporen te treden in een stukje onbekend(er) Italië! Tussen steden, borghi, kastelen en groene valleien zindert de herinnering aan de grootste dichter die Italië ooit gekend heeft: Dante Alighieri.

What’s in a name?

In Romeo and Juliet (1597) formuleerde William Shakespeare (1564-1616) een bekend geworden vraag, waarvan het antwoord meestal niet meer geciteerd wordt: ‘What’s in a name? Noem de naam van Rembrandt en je hebt zelfs geen achternaam nodig, hoe zit dat dan?

in de voetsporen van Dante Alighieri

Theater in de Oudheid waren in eerste instantie religieuze inwijdingsspelen. Denk aan het verhaal van Demeter en haar dochter, of aan Orpheus en Eurydice. Tragedie of komedie is de naam die wij geven aan het verloop van de handelingen. Je geraakt voelen, ervaren en een nieuwe stap zetten was het doel, anders dan in deze tijd waar het blijspel een andere betekenis heeft gekregen. Bij Dante de nieuwe benadering van het menselijke 

over biografische wetmatigheden

Een fabel waar ik vaak op terugkom als ik nadenk over de manieren waarop we de wereld vertellen, is het verhaal van de olifant in de donkere kamer – In dit verhaal bevinden een aantal mensen zich in een donkere kamer, zich bewust van de aanwezigheid van een olifant – iets wat ze niet kunnen zien, maar toch kunnen voelen en proberen te begrijpen.

De menselijke levensloop

 Speel het spel. Breng je werk in gevaar. Wees niet de hoofdpersoon. Zoek de confrontatie. Maar doe het onopzettelijk. Vermijd bijbedoelingen. Verzwijg niet. Wees week en sterk. Wees slim, steek je nek uit en veracht de overwinning.  

Kijk niet toe, bewijs niets, maar blijf met alle tegenwoordigheid van geest  

open voor tekens. Laat je ogen zien, laat anderen erin kijken. Zorg voor ruimte en beschouw ieder in zijn eigen perspectief. Beslis alleen met hartstocht. Misluk rustig.  

Neem vooral de tijd en bewandel zijpaden. Laat je afleiden. Neem om het zo te zeggen vakantie. Houd je niet doof voor geen boom, voor geen water. Trek je terug in jezelf als je daar zin in hebt en gun je de zon. Vergeet de mensen in je naaste omgeving, verstevig de banden met onbekenden, buig je over bijzaken, wijk uit naar de verlatenheid, vermoord het noodlotsdrama, veracht het ongeluk, analyseer het conflict. Neem je eigen kleur aan tot je in je gelijk staat en het ruisen van de bladeren zoet wordt. Loop stilzwijgend langs de dorpen. Ik volg je. 

Het geheim van een mensenleven

 In de volksmond worden de zonnewenden gezien als de langste en de kortste dag. Het Johannesfeest heeft allereerst te maken met het natuurritme. Heel het leven op de aarde, en dus ook heel de natuur wordt door dit ritme bepaald: de lente, zomer, herfst en winter worden mogelijk door dit ademritme van moeder aarde.