tag:blogger.com,1999:blog-69996344675666620322024-03-28T00:16:30.700+01:00Vensters op kunstover het ontstaan en de ontwikkeling van theater
www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.comBlogger46125tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-77938791187275855482024-03-25T16:11:00.008+01:002024-03-27T13:46:42.544+01:00Jacoba van Beieren<div>Historici, maar vooral ook romanciers en toneeldichters droegen ertoe bij dat Jacoba – als één van de weinige vrouwen – tot de canon van de vaderlandse geschiedenis is gaan behoren. De band met Henegouwen én het feit dat Jacoba in veel opzichten een Frans-georiënteerde prinses was, bleven daarbij onderbelicht. Wie is deze Jacoba, de zoektocht naar haar geboortedatum zet haar levensverhaal in een heel ander daglicht dan de mythe die altijd is verteld.<span><a name='more'></a></span><span></span></div><div><br /></div><div><br /></div><div><i>Halverwege de 13e eeuw komt Goes in handen van de heren van Borsele die de verdedigingswerken van de stad vernieuwen en daarmee de basis leggen voor Slot Oostende. Een van de heren van Borsele is Frank van Borsele, die met Jacoba van Beieren trouwt. Er gaan vandaag de dag nog allerlei verhalen rond over haar verblijf in Goes. </i></div><div><br /></div><div><span></span></div><div><br /></div><div><b>Jacoba van Beieren</b> is een icoon van de Nederlandse middeleeuwse geschiedenis. Toch kennen we haar exacte geboortedag niet. Recent is aan het licht gekomen op welke dag ze werd gedoopt en wie haar peetouders waren. Vanuit een middeleeuws perspectief was dat vele malen belangrijker.</div><div><br /></div><div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><p style="box-sizing: inherit; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: 1.45; margin: 0px 0px 1.7rem; padding: 0px;"><span face="TwitterChirp, -apple-system, BlinkMacSystemFont, "Segoe UI", Roboto, Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #0f1419; font-size: 17px; letter-spacing: normal; white-space-collapse: preserve;">Als Jacoba geboren is 1401</span><br /><br />is het ruim 620 jaar geleden dat ze werd geboren: Jacoba van Beieren (1401-36), de bekendste vrouw uit de middeleeuwse geschiedenis van Nederland. </p><p style="box-sizing: inherit; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: 1.45; margin: 0px 0px 1.7rem; padding: 0px;">Haar dramatische levensverhaal spreekt nog altijd tot de verbeelding. Als enig kind was zij de beoogde opvolger van haar vader graaf Willem VI, die heerste over Henegouwen, Holland en Zeeland. Na zijn dood moest ze haar troon verdedigen tegen mannelijke concurrenten, onder wie haar oom Jan van Beieren. Uit haar vier huwelijken kwamen geen kinderen voort en mede daardoor moest ze na jaren van strijd haar vorstendommen uiteindelijk afstaan aan de machtige Bourgondiërs.<br /><br />Er is relatief veel informatie bewaard gebleven over Jacoba, er is onderzoek naar haar verricht en er zijn boeken over haar geschreven. Het ligt daarom niet zozeer aan een gebrek aan bewaard bronmateriaal of aan een slechte bestudering daarvan dat we haar geboortedag niet kennen, maar aan het feit dat hieraan destijds geen bijzonder belang werd gehecht. Verjaardagen werden in de middeleeuwen niet gevierd. De doop was echter vanuit een Christelijk perspectief een cruciale gebeurtenis. Bij de doop kreeg de pasgeborene een naam en werd opgenomen in de Christelijke gemeenschap. Bovendien vormde de doop een voorwaarde voor toegang van de ziel tot de hemel na de dood.<br /><br />De moeizame weg naar nageslacht<br /><br />Het huwelijk van Jacoba’s ouders vond in 1385 plaats in de imposante kathedraal van het Noord-Franse Kamerijk. Met grootschalige festiviteiten werd daar een dubbelhuwelijk voltrokken: gelijktijdig werden een zoon en een dochter uit de Beierse dynastie die heerste over Henegouwen, Holland en Zeeland in de echt verbonden met een zoon en een dochter van de hertog van Bourgondië. </p><p style="box-sizing: inherit; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: 1.45; margin: 0px 0px 1.7rem; padding: 0px;">De keuze van een vorstelijke huwelijkspartner was in de middeleeuwen geen kwestie van persoonlijke voorkeur, maar van politieke alliantievorming. Om bondgenootschappen te bezegelen werden vorstelijke kinderen vaak al op zeer jonge leeftijd uitgehuwelijkt. Willem van Beieren, de latere graaf Willem VI, was twintig jaar oud toen hij met de tienjarige Margaretha van Bourgondië trouwde, de oudste dochter van de hertog van Bourgondië. Ook volgens de destijds geldende wetten was zij nog niet volwassen en er moest daarom worden gewacht met de consummatie van het huwelijk, de zogenaamde ‘beslaping’. Waarschijnlijk vond deze plaats toen zij dertien jaar oud was en volgens het Henegouwse recht volwassen.</p><figure style="box-sizing: inherit; font-size: 10px; margin: 0px; padding: 0px;"><img alt="" src="https://www.leidenmedievalistsblog.nl/images/uploads/_fulllandscape/Cathedrale_de_Cambrai.jpg" style="border: 0px; box-sizing: inherit; margin: 0px; max-width: 100%; padding: 0px; vertical-align: middle;" /></figure>Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, Kamerijk (bron: Wikimedia Commons).</div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /><br /><br />Het belangrijkste doel van een vorstelijk huwelijk was het voortbrengen van nageslacht, maar dat liet in dit geval lang op zich wachten. Margaretha had mogelijk twee miskramen voordat Jacoba het levenslicht zag, één op dertienjarige en één op negentienjarige leeftijd. Informatie hierover in de bronnen is spaarzaam: in beide gevallen valt slechts uit een enkel woord in een rekeningpost op te maken dat er vermoedelijk sprake was van een zwangerschap. Verdere aanwijzingen moeten worden gezocht in omstandigheden, zoals een doktersbezoek of pelgrimage. Veel bewijs is er dus niet, maar mede gezien de lange periode die verliep voordat Jacoba werd geboren is het aannemelijk dat er eerdere zwangerschappen zijn geweest die niet goed afliepen.<br /><br />Een miskraam is een verdrietige gebeurtenis en er rust tot in de huidige tijd nog vaak een taboe op, zeker in vorstelijke kringen. In de middeleeuwen werd het verdriet over een miskraam, vroeggeboorte of overlijden van een kind kort na de geboorte nog vergroot door een zwaarwegend religieus aspect. Volgens de destijds geldende kerkelijke regels mocht een gestorven kind niet worden gedoopt, terwijl de doop een voorwaarde was om in of bij een kerk te worden begraven en om in de hemel te komen. Men geloofde dat de zielen van kinderen die ongedoopt overleden eeuwig in het voorgeborchte tussen vagevuur en hemel verbleven.</div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br />Jacoba's doop<br /><br />In het jaar 1401 kwam er voor Willem en Margaretha een eind aan veertien jaar onzekerheid toen er eindelijk sprake was van een voldragen zwangerschap. Zoals iedere vorstelijke geboorte werd deze goed voorbereid. Er stond een vergulde wieg met gouden engeltjes klaar en een flinke voorraad vers dons werd aangevoerd om de kussens in de geboortekamer mee te vullen. Deze bevond zich in het grafelijk kasteel van Le Quesnoy, de voornaamste verblijfplaats van de graven van Henegouwen die tegenwoordig in het noorden van Frankrijk ligt, nabij Valenciennes.<br /><br />Antheun Janse publiceerde in 2009 een wetenschappelijke biografie over Jacoba van Beieren met veel nieuwe inzichten. Hierin legde hij een overtuigend verband tussen de naam die zij bij haar doop kreeg en het lange wachten dat aan de geboorte vooraf was gegaan. De naam Jacoba was ongebruikelijk en kwam niet voor in de familie van haar ouders, maar in de periode voor de geboorte maakten verschillende hovelingen een pelgrimstocht naar de plaats waar de heilige Jacobus werd vereerd, Santiago de Compostella. Janse suggereerde dat dit gebeurde om diens bijstand bij de geboorte af te smeken en maakte aannemelijk dat zij naar deze apostel werd vernoemd, als dank voor diens tussenkomst.<br /><br />Janse veronderstelde dat Jacoba op of kort voor 16 juli werd geboren vanwege de levering van schalen en kommen voor het doopfeest op die dag. Wie optraden als haar peetvader en peetmoeder was toen nog onbekend, maar een recente vondst brengt daar verandering in.<br /><br />In een Franstalige rekening met de kosten van de hofhouding die wordt bewaard in het regionaal archief van de Belgische stad Mons (zie afbeelding bovenaan) staat bij de week die aanving met zondag 10 juli 1401 vermeld dat Margaretha van Beieren en Jan van Beieren en diverse niet bij naam genoemde heren zaterdagavond 16 juli in Le Quesnoy arriveerden voor de doop van het kind (per baptisier l’enfant). Vrijwel zeker betekent dit dat zij optraden als peetouders van de pasgeborene.</div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /><figure class="image-full portrait" id="31951" style="box-sizing: inherit; display: table; font-size: 10px; margin: 1em auto; padding: 0px; position: relative;"><img alt="Jan en Jacoba van Beieren in Wapenboek Hendrik van Heessel Effgoedbibliotheek Hendrik Conscience Vlaanderen B 89420 f 162 bewerkt 2" src="https://www.leidenmedievalistsblog.nl/images/uploads/_fullportrait/Jan-en-Jacoba-van-Beieren-in-Wapenboek-Hendrik-van-Heessel-Effgoedbibliotheek-Hendrik-Conscience-Vlaanderen-B-89420-f.-162-bewerkt-2.jpg" style="border: 0px; box-sizing: inherit; margin: 0px; max-width: 100%; padding: 0px; vertical-align: middle;" /><figcaption style="box-sizing: inherit; caption-side: bottom; color: #999999; display: table-caption; font-family: Vestula, sans-serif; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 14px; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: 1.4em; margin: 0px; padding: 5px 0px 0px;">Jacoba van Beieren met haar oom, peetvader en concurrent Jan van Beieren (Wapenboek Hendrik van Heessel, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen)</figcaption></figure><br />Peetouders<br /><br />Jan van Beieren en Margaretha van Beieren waren een broer en zus van Jacoba’s vader Willem van Beieren. Margaretha van Beieren was de echtgenote van Jan zonder Vrees (het andere koppel van het dubbelhuwelijk van 1385) en vertegenwoordigde daarom niet alleen de Beierse maar ook de Bourgondische dynastie. Jan van Beieren was bisschop-elect van Luik. Hun peetouderschap betekende dat familiebanden werden verstrekt. Peetouders werden beschouwd als co-ouders en hadden daarnaast door de doop een spirituele band met hun petekind. In het licht van latere gebeurtenissen is het opmerkelijk dat Jan van Beieren optrad als Jacoba’s peetvader. Na de dood van haar vader vocht hij haar positie als gravin aan en raakte met haar in een bittere strijd om de macht in het graafschap verwikkeld. Uiteindelijk werd hij zelfs met haar medeweten vermoord door middel van gif dat op zijn gebedenboek was aangebracht.<br /><br />Vanwege de gewenste snelle doop zullen er op de dag van de geboorte direct bodes met het belangrijke nieuws naar de beoogde peetvader en peetmoeder zijn vertrokken. In een negentiende-eeuwse uitgave met verblijfplaatsen van de hertogen van Bourgondië is te vinden dat Margaretha van Beieren zich bij haar schoonfamilie in Atrecht bevond, waarvandaan zij in de middag van 15 juli met een ridderlijk gezelschap vertrok om bij de doop aanwezig te zijn. </div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;">Atrecht (Frans: Arras) was slechts een dagreis verwijderd van Le Quesnoy waar zij op 16 juli aankwam. Dit impliceert dat de geboorte op of voor 14 juli had plaatsgevonden. Het is echter aannemelijk dat Jan van Beieren zich in Luik bevond, waar hij bisschop-elect was. Luik ligt op zo’n 160 kilometer van Le Quesnoy. Zelfs een snelle bode te paard had twee dagen nodig om deze afstand af te leggen en voor Jan van Beieren zelf zal, wanneer hij zonder bagagewagens reisde, ongeveer hetzelfde hebben gegolden. Ook hij kwam op 16 juli in Le Quesnoy aan, waarmee Jacoba’s vermoedelijke geboortedatum verschuift richting 12 juli.<br /><br /> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEj9aXWIhZHu-g8ZXaXQGmQ3rDy-YX6bBY8e2y6aKg81i-NCDTis8LIOSXcLhXxQpYDhz9qnvlPTL5EgkQrnIaMoAEiQTzITi34k7Dlym9X2N-cfTJB5-duNalfTYsCak4S5Fpv53w7ltJFurhxkp8C8hKdSG-vBwc4dDjnuH_uSX1lzNwCWEtgK-dk1B5gO" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img alt="" data-original-height="300" data-original-width="450" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEj9aXWIhZHu-g8ZXaXQGmQ3rDy-YX6bBY8e2y6aKg81i-NCDTis8LIOSXcLhXxQpYDhz9qnvlPTL5EgkQrnIaMoAEiQTzITi34k7Dlym9X2N-cfTJB5-duNalfTYsCak4S5Fpv53w7ltJFurhxkp8C8hKdSG-vBwc4dDjnuH_uSX1lzNwCWEtgK-dk1B5gO" width="320" /></a><br /><br />Maar zoals gezegd: de fysieke geboortedag was minder belangrijk dan die van de spirituele geboorte die plaatsvond wanneer een kind werd gedoopt. En ook hierover bleek deze Franstalige rekening tot mijn verrassing uitsluitsel te geven. Bij de week die aanving met zondag 17 juli staat in de marge namelijk moeilijk leesbaar het volgende geschreven: ‘doop van onze jongedame op zondag’ (baptisement no demiselle le dimence). Deze aantekening werd vermoedelijk toegevoegd om te verantwoorden waarom de uitgaven in die week zoveel hoger waren dan gebruikelijk. Helaas ontbreekt een nadere specificatie van de kosten, die ons meer had kunnen vertellen over de gasten en feestelijkheden.</div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /><figure style="box-sizing: inherit; font-size: 10px; margin: 0px; padding: 0px;"><img alt="Middeleeuwse doop van pasgeborene" src="https://www.leidenmedievalistsblog.nl/images/uploads/Doop-detail.png" style="border: 0px; box-sizing: inherit; margin: 0px; max-width: 100%; padding: 0px; vertical-align: middle;" /></figure><span class="caption" style="box-sizing: inherit; color: #999999; display: block; font-family: Vestula; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 14px; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-variation-settings: normal; line-height: 1.4; margin: 0px; padding: 0px;">Doop van een pasgeborene met links de peetouders (gallica.bnf.fr, Bibliothèque nationale de France, Département des Manuscrits, NAL 3093, f. 165v, detail).<br style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;" /><br style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;" /></span>Op welke dag Jacoba werd geboren blijft dus de vraag, maar we weten nu wel wanneer ze werd gedoopt en wie haar peetouders waren. Waarschijnlijk werd zij op die zondag 17 juli 1401 in een kostbaar doopkleed door haar peetmoeder Margaretha van Beieren van het grafelijk kasteel naar de nabijgelegen kerk van Le Quesnoy gedragen, omringd door een select gezelschap. Daar werd zij door één van de peetouders boven het doopvont geheven zodat de priester haar kon dopen. Terug op het kasteel konden de aanwezigen Jacoba in haar kostbare wieg bewonderen. Het zou gepast zijn om haar geboorte voortaan op deze dag te gedenken.</div></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;">Historicus Corien Glaudemans vertelt ons meer over haar moeder: <b>Margaretha van Bourgondië </b></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="background-color: white; color: #a17222; font-family: inherit; font-size: 20px; font-style: inherit; font-variant-caps: inherit; font-variant-ligatures: inherit;">Bourgondië en Beieren</span></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><p style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 16px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.4; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Gravin Jacoba van Beieren spreekt al eeuwenlang tot onze verbeelding. Over deze vorstin en haar strijd om de opvolging in Holland, Zeeland en Henegouwen verschenen tal van biografieën. Veel minder is bekend over haar moeder Margaretha van Bourgondië. Margreet Brandsma heeft deze middeleeuwse vorstin uit de vergetelheid gehaald.</p><p style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 16px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.4; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Margaretha van Bourgondië was de oudste dochter van hertog Filips de Stoute van Bourgondië. Het beroemde dubbelhuwelijk van 1385 van Margaretha met Willem van Beieren, de oudste zoon van graaf Albrecht van Holland, Zeeland en Henegouwen, en haar broer Jan met Margaretha van Beieren bezegelde een alliantie tussen het Beierse en het Bourgondische huis. De huwelijken vormden een politiek bondgenootschap tussen de Bourgondische en de Beierse dynastie, met een centrale rol voor Margaretha van Bourgondië.</p><p style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 16px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.4; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Aan de grafelijk hoven in Den Haag en in Le Quesnoy in Henegouwen had Margaretha van Bourgondië een functie die meer dan alleen maar ceremonieel was. Zij had een eigen vorstelijke hofhouding van meer dan 160 personen, van hofdames en biechtvader tot koks en stalknechten. Regelmatig trad de vorstin op als plaatsvervanger van haar echtgenoot of onderhield contacten tussen het Beierse en het Bourgondische hof. Tussendoor werd er ook gelezen. </p><p style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 16px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.4; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Aan de hand van manuscripten weet Brandsma de interessante bibliotheek van Margaretha te reconstrueren. De vorstin, die in Den Haag en in Henegouwen een eigen hofkapel had en vele pelgrimages maakte, las niet alleen religieuze werken. In het kasteel in Le Quesnoy stonden historiografische en Franstalige literaire werken naast <em style="border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: inherit; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-variation-settings: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Het boek van de stad der vrouwen</em> van Christine de Pizan op de plank. Uit de bronnen blijkt ook dat Margaretha gefascineerd was door verhalen over haar koninklijke, Franse voorgeslacht.</p><h3 class="has-button-hover-color-color has-text-color wp-block-heading" style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; color: #a17222; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.5; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: inherit; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Loyaliteit bij Jacoba van Beieren</span></h3><p style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 16px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.4; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">De politieke rol van Margaretha van Bourgondië veranderde drastisch in mei 1417. Die maand stierf haar echtgenoot. Na zijn overlijden werd de positie van hun enige kind, Jacoba van Beieren, aangevochten. In de machtsstrijd om de opvolging koos Margaretha openlijk de zijde van Jacoba als erfopvolgster van het Beierse huis. Ook al hadden edelen en steden van de graafschappen aan haar overleden echtgenoot toegezegd dochter Jacoba als rechtmatige opvolgster te erkennen, de praktijk bleek anders. Jan van Beieren, jongste zoon van Albrecht van Beieren, probeerde de macht te grijpen. Deze strijd zorgde in Holland en Zeeland voor een heropleving van de conflicten tussen de Hoeken en Kabeljauwen, waarbij Jacoba en Margaretha Hoekse steun kregen en Jan van Beieren steun van Kabeljauwse zijde. Tijdens de strijd was Margaretha jarenlang de belangrijkste adviseur van haar dochter.</p><h3 class="has-button-hover-color-color has-text-color wp-block-heading" style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; color: #a17222; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 20px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.5; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: inherit; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">De douarie in gevaar</span></h3><p style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 16px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.4; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Een wapen in de opvolgingsstrijd waarover Margaretha beschikte, waren de inkomsten uit haar douarie of weduwgoed. Veel geld kwam binnen uit haar domeinen, die zich uitstrekten van Henegouwen tot aan het eiland Texel. Deze inkomsten waren voldoende om in vredestijd zelfstandig te kunnen handelen. Maar de conflicten verstoorden haar inkomen.</p><p style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 16px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.4; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">De machtige mannelijke leden van zowel de Beierse als de Bourgondische dynastie stonden tijdens de opvolgingsstrijd vijandig tegenover Margaretha en gebruikten financiële maatregelen als wapen. Eigendommen werden in beslag genomen en uitkeringen geannuleerd. Toen de financiële nood van de gravin te hoog werd moest zij zich neerleggen bij het feit dat Filips de Goede de macht overnam, zowel in Holland als in Henegouwen. De Bourgondische hertog bleek een te sterke tegenstander. Daarna speelde Margaretha nauwelijks meer een rol in de internationale politiek. Na het overlijden van haar dochter Jacoba in 1436 verbleef Margaretha tot aan haar dood in 1441 vrijwel voortdurend in Henegouwen. Daar is zij in een grafkapel bij de kerk van Le Quesnoy begraven.</p><p style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 16px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.4; margin: 28px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Margreet Brandsma heeft in haar interessante boek duidelijk aangetoond dat Margaretha van Bourgondië geen voetnoot was in de geschiedenis, maar dat zij een belangrijke rol heeft gespeeld in de politieke verwikkelingen aan het begin van de 15de eeuw. Er komt een beeld naar voren van een intelligente en vooral strijdvaardige middeleeuwse vorstin. De 15de-eeuwse chroniqueur Georges Chastellain schreef over de vorstin: ‘Want men moet weten dat er op aarde geen dame zo onverschrokken was als zij….’. Misschien was deze kwalificatie niet bedoeld als een compliment, maar moedig was zij zeker.</p><p style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: "Source Sans Pro", sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 16px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-ligatures: none; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: 1.4; margin: 28px 0px 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><span style="border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: inherit; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-variation-settings: inherit; font-weight: 700; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Margreet Brandsma, <em style="border: 0px; box-sizing: inherit; font-family: inherit; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-stretch: inherit; font-variant: inherit; font-variation-settings: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><a href="https://verloren.nl/Webshop/Detail/catid/49795/eid/49783/tussen-twee-dynastieen" rel="noreferrer noopener" style="border: 0px; box-sizing: inherit; color: #a17222; font-family: inherit; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-stretch: inherit; font-style: inherit; font-variant: inherit; font-variation-settings: inherit; font-weight: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; text-decoration-line: none; vertical-align: baseline;" target="_blank">Tussen twee dynastieën Margaretha van Bourgondië, 1374-1441, gravin van Henegouwen, Holland en Zeeland</a></em>, Middeleeuwse Studies en Bronnen 181, Hilversum: Uitgeverij Verloren, 2022, 304 pp., ISBN: 9789087049843. Prijs: €29,-</span></p></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;">Wolfert (VI) van Borssele huwde met Maria Stuart, dochter van Koning Jacob I van Schotland; </div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;">Dochter Anna trouwde met Philips van Bourgondië - vele jaren later huwde Frank van Borssele met Gravin Jacoba van Beieren. Samen woonde ze in het kasteel Teylingen waar Jacoba sterft als ze 36 jaar oud is. </div><div><br /></div></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;">NB: De naam Keukenhof is afgeleid van Keukenduin, dat behoorde tot Slot Teylingen. </div><div><br /></div></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;">Graven en gravinnen van Zeeland (11e-15e eeuw)</div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;">https://standbeelden.vanderkrogt.net/object.php?record=ZE05ad </div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></div><div class="content-block" style="box-sizing: inherit; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-47512678132237193632024-03-17T16:18:00.003+01:002024-03-19T13:23:27.471+01:00 Pantalone en de harlekijn <p>Dat Rembrandts schilderijen een soort theaterstukken zijn, is geen nieuw inzicht. Al in 1627, toen Rembrandt nog in Leiden woonde schilderde hij personages uit het oudste Nederlandstalige toneelgezelschap dat we kennen, ze trokken van stad tot stad met vrolijk repertoire<span></span></p><a name='more'></a><p></p><br />Rembrandt tekende ook veel straatartiesten die toen vooral uit Engeland en Frankrijk kwamen. Ze speelden personages uit de commedia dell’arte zoals de flamboyante Capitano en de onbeheerste Pantalone.<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1142" data-original-width="750" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhqXKl5_heKSr67bycpT9mzWOA90yMNnS7rE7UeL4qSCuq_ASxEVpYMwHgmJvYASmSvNIIZmYgVO6V5aeoWZdWC0c4K74YTjtJwHPKPmsWH2rl-8_7FfIW9GRkPpXtwNeteVB2OCl0U5C_vGaJSLKQ69XzgofR9wbd_Sg-CAp46se9drmFOcH8wheECw3wD/s320/rembrandt-acteur-in-de-rol-van-pantalone-ca-1636-tekenin.jpg" width="210" /></div><p> Acteur in de rol van Pantalone, ca. 1636. Tekening</p><p><br /></p><p>Het was Rembrandts leerling Samuel van Hoogstraten die de link tussen theater en de schilderkunst het meest letterlijk legde. Hij schreef in 1678 een boek over de schilderkunst, waarbij hij het toneel gebruikte als voorbeeld hoe het níet moest. </p><p>Schilders moesten erop letten, vond hij, dat hun personages echte interactie met elkaar hebben. Niet zoals de ‘domme toneelspeelers’ die niet met hun tegenspeler praten, maar naar de rand van het toneel lopen en daar hun tekst ‘aen de toehoorders komen uitbraken’.</p><p>Dat was precies wat hij van zijn leermeester Rembrandt had geleerd - die excelleerde in het geloofwaardig uitbeelden van interactie tussen zijn personages. ‘Reageer op elkaar!’ Je hoort het de ‘regisseur Rembrandt’ haast roepen. </p><p>Kennelijk had Rembrandt een liefde voor de rol van Pantalone - Pantalone is een personage uit de Italiaanse theatertraditie commedia dell'arte. Pantalone (de rijke oude vader) staat net als de andere personages uit de traditie van het volkstheater staan vaak als representant voor een bepaalde stad of streek.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2xNrV4o7G01cAG-Z599P-EI5-1L_IpCuFydp3uG207c8iLcgTSbeUBBAm1-wfR2EPvswOnBdzpfH9Or8xiOki4qqrDoV7N5EUb-g3C974G_XCJ5pSQ2fn-EQvE-RJeJSycKjRaS8lvn9l7PEFbFtzKLSNZ6TNNl53yuqNC42mQyFj5EL48V0DU1jneedN/s512/commedia%20dell%20arte.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="237" data-original-width="512" height="185" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2xNrV4o7G01cAG-Z599P-EI5-1L_IpCuFydp3uG207c8iLcgTSbeUBBAm1-wfR2EPvswOnBdzpfH9Or8xiOki4qqrDoV7N5EUb-g3C974G_XCJ5pSQ2fn-EQvE-RJeJSycKjRaS8lvn9l7PEFbFtzKLSNZ6TNNl53yuqNC42mQyFj5EL48V0DU1jneedN/w400-h185/commedia%20dell%20arte.jpg" width="400" /></a></div><p><br /></p><p><b>Wat is Commedia dell’arte?</b></p><p>Commedia dell'arte, een bijzondere theatervorm met zijn wortels in het Italiaanse theater, bloeide op tijdens de late renaissance en liet een onuitwisbare stempel achter op de Europese theatergeschiedenis gedurende de 16e tot de 18e eeuw. Hoewel er een langdurige traditie is van pogingen om historische oorsprongen in de oudheid vast te stellen, blijft de oorsprong van Commedia dell'arte enigszins een mysterie. </p><p>Commedia dell’arte is een Italiaanse geïmproviseerde theatervorm die ontstaan is in de 16e eeuw en eigenlijk het best te omschrijven is als een vorm van geïmproviseerde dialogen waar met name een dramadocent in deze tijd nog volop mee speelt. Vandaar ook dat een dramadocent soms ook theaterdocent wordt genoemd. In de methodiek die Voice Dialogue wordt genoemd, een vorm van gesprekstherapie gericht op Ikken staat ook bekend als 'het theater van de ikken'. </p><p>Doorheen de tijd zijn optredens altijd gebaseerd op een vast schema of scenario. Er is een basisplot, vaak een bekend verhaal, waarop de acteurs hun dialoog improviseerden. Af en toe speelden standaardpersonages ook verhalen uit de mythologie en oude Griekse en Romeinse komedies. </p><p>De oorsprong van Commedia dell'arte wordt al lang gezocht in de oudheid. De personages werden gekenmerkt door overdreven menselijke eigenschappen, en velen van hen zijn in de loop der tijd iconische figuren geworden, zoals Pantalone, Harlequin (Arlecchino), Il Dottore en de Innamorati (geliefden). Deze vaststaande typen gaven de acteurs een basis om op voort te bouwen en stimuleerden de creatie van levendige en herkenbare personages of zoals je in eerdere blog hebt kunnen lezen in relatie tot de planeetkrachten en de inwijdingsspelen of wegen. </p><p>Een opvallend kenmerk van Commedia dell'arte was de betrokkenheid van vrouwelijke acteurs. In Italië vonden de maskers en verhaallijnen van Commedia dell'arte hun weg naar de opera buffa en de werken van componisten als Rossini, Verdi en Puccini. </p><p>Tegen het begin van de 17e eeuw begonnen de zanni-komedies zich te ontwikkelen van pure improviserende straatvoorstellingen naar gespecificeerde acts en duidelijk gedefinieerde personages. Zo ontstond bijvoorbeeld de pantomime in de 18e eeuw als een voortzetting van de karaktertypes van Commedia dell'arte, met Harlequin als prominente figuur.</p><p><i>Naast de pantomime en de dialoog is bewegingskunst even belangrijk; </i>De zanni zijn weer te onderscheiden in verschillende typen, waaruit zich in de volgende eeuwen zelfstandige rollen ontwikkelen. Zo werd Arlecchino later Harlekijn, Pedrolino werd in Frankrijk Pierrot en Pulcinello stond model voor Jan Klaassen.</p><p>Een ander bijzonder kenmerk van commedia dell'arte zijn de lazzi. De zanni (bedienden) waren in veel opzichten de belangrijkste – en zeker de meest subversieve – karakters van de commedia, aangezien hun capriolen en intriges het lot bepaalden van gefrustreerde minnaars, onaangename vecchi en elkaar -</p><p><i>Een lazzo is een grap of 'iets dwaas' of 'geestig' - meestal goed bekend bij de artiesten en tot op zekere hoogte een 'gescripte' routine. De pantomime wordt vooral gebruikt door het personage Arlecchino (Harlekijn). De tegenhanger van de Harlekijn in deze oude theatervorm was Pedrolino, die vaak de rol van komische en gewiekste bediende (zanni) vervulde. </i></p><p><i><br /></i></p><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEicr9efW2FrY-tFc1EVTD9qekFqF3Rg84BZ3JztxbScKW8VhK0igmWCOB4gcAipPlIC156rJV9RkizD3nYOFJz4GwZn-VpqEsqCtiO4ffWG4LDGoKlX7OBMVI6Km0kj7cgGUYILS5zoxBmrHlOt1SfBmvoaP4_bP9Ygz8CGhP7zvtXcQ8XbhyphenhyphenaUriH6C8lB/s421/Pierrot-geschilderd-door-Pierre-Auguste-Renoir-1-320x421.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="421" data-original-width="320" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEicr9efW2FrY-tFc1EVTD9qekFqF3Rg84BZ3JztxbScKW8VhK0igmWCOB4gcAipPlIC156rJV9RkizD3nYOFJz4GwZn-VpqEsqCtiO4ffWG4LDGoKlX7OBMVI6Km0kj7cgGUYILS5zoxBmrHlOt1SfBmvoaP4_bP9Ygz8CGhP7zvtXcQ8XbhyphenhyphenaUriH6C8lB/s320/Pierrot-geschilderd-door-Pierre-Auguste-Renoir-1-320x421.jpg" width="243" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="background-color: white; color: #666666; font-family: Arial; font-size: 14px; text-align: right;">Pierrot geschilderd door Pierre-Auguste Renoir</span></td></tr></tbody></table><p></p><p><i></i></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><i><br /></i></div><i><br /></i>In de Commedia dell'arte is Harlekijn een acrobatische, ondeugende jonge man, één van de zanni (dienaars). Hij draagt een veelkleurig kostuum met geruit diamantpatroon en een hoed. Harlekijn kan onzichtbaar zijn voor andere personages. Wel kan hij interactie hebben met het publiek; hij geeft bijvoorbeeld satirisch commentaar op de gebeurtenissen op het toneel.<p></p><p>Mogelijk is dat Arlicchino afkomstig is van Alichino uit De goddelijke komedie (La Divina Commedia) van Dante Alighieri. De titel Comedia is een verwijzing naar het werk wat uit drie delen bestaat. Deze goddelijke komedie verbindt het humanisme met het christendom.</p><p> Figuren als Harlekijn en Pantalone werden doorheen de tijd gepopulariseerd in diverse Europese tradities die verder leven in ballet, pantomime, poppenspel, straattheater en carnaval (in Venetië). </p><p><i>Dit is misschien wel de bekendste Arlecchino, of Harlekijn, met gekleurd pak, pet en masker</i></p><p><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh2OW4xJ3mCnrQ_Nw5teZxJ0oYlBNB-Mzx4ZqX1HKRXWmwrvKQCi0E0dd4JHMvPj8XZq0QxoZ2FVzUF0L3cS675PAaxts6sZxNXRb8XZQscHRZCe8zJ04KwmM42n-BBVjMTOAT9AqSQQLuZ7AgGQ0WATJnPKGl-SiMHW6gkWfb6xbaI3LNh3cqeyR0qWJ2G" style="font-style: italic; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img alt="" data-original-height="800" data-original-width="677" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh2OW4xJ3mCnrQ_Nw5teZxJ0oYlBNB-Mzx4ZqX1HKRXWmwrvKQCi0E0dd4JHMvPj8XZq0QxoZ2FVzUF0L3cS675PAaxts6sZxNXRb8XZQscHRZCe8zJ04KwmM42n-BBVjMTOAT9AqSQQLuZ7AgGQ0WATJnPKGl-SiMHW6gkWfb6xbaI3LNh3cqeyR0qWJ2G" width="203" /></a></p><p><i><br /></i></p><p><i>In een tijd dat Frankrijk (in de 16e en 17e eeuw) nauwe politieke en culturele relatie met Italië onderhield zien we een bijzondere doorwerking in kleding aangepast aan </i><i>de Franse mode; latere vernieuwing vond plaats door </i><i>regisseurs als Meyerhold, Tairov, Copeau en Craig en hun zoeken naar de oervormen van het theater. </i></p><p><i>In Nederland werkt het zo door en kun je lezen als je de link opent: </i>https://www.lambo.nl/sites/default/files/2021-08/Commedia%20dell%27arte.pdf </p><p>Europapa van Joost Klein voor het Eurovisie Songfestival 2024 krijgt zo een diepere betekenis voor mij, als je het kleurt met de betekenisgeving van wat je hierboven tot je genomen hebt. </p><p class="MsoNormal">© Joke<o:p></o:p></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br />www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-72302712330178122222024-02-26T17:14:00.007+01:002024-03-20T17:30:26.132+01:00mysterie cultus<p>Nu de mensheid door een periode van transitie gaat, is het belangrijk dat Maria's leer wordt teruggegeven. De planetaire omstandigheden zijn nu heel anders dan toen. De tijd is nu wel rijp<span></span></p><a name='more'></a><span></span><p></p><p>Je voelt de energie van de Geest; in de energie van de Geest is alles mogelijk en dan is er geen wonderbaarlijke gebeurtenis nodig om je te laten zien dat wat gezegd is, waar is. </p><p>De kernvraag is waar de autoriteit ligt: buiten jezelf of binnen in jezelf? </p><p>De oudst bekende mysteriecultus is die van Eleusis in de 7e eeuw v.Chr.. De mythe telt drie cycli, de boven, de midden en de onderwereld en toont zo het kosmologische wereldbeeld. De Eleusinische Mysteriën kent gelijkaardige riten in Egypte, Kreta, Anatolië en Thracië waarvan de wortels reiken naar een veel ouder neolitisch verleden, een verandering van tijdperk naar een landbouw bestaan. </p><p>De rites van Demeter - en dus ook de mysteriën - volgen de natuurlijke cycli van geboorte, groei, dood en wedergeboorte - Ook de Romeinen kenden hun mysteriën van Mithras (opvallend met veel elementen die overeenkomen met het christendom).</p><p>Het Griekse inclusieve denken is een van de wortels van onze cultuur </p>“Ik ben Demeter, hooggeëerd,<br />de grootste bron van rijkdom<br />en vreugde voor de<br />onsterfelijken en de<br />stervelingen. Welnu, laat heel<br />het volk mij een grote tempel<br />bouwen met vooraan een<br />altaar, aan de voet van de<br />hoog ommuurde stad, waar<br />de heuvel boven de<br />Callichorosbron uitspringt.<br /><br />De offerriten zal ik zelf<br />bepalen, zodat jullie, door ze<br />vroom te vieren, later mijn<br />gunst kunnen terugwinnen.”<div><br /></div><div>De plaats van de mysteriën, Eleusis, was een kuststad vlak ten westen van Athene waar de rivier Cephisus uitmondt in de Egeïsche Zee. In de oudheid stond daar <i>een tempel</i> voor Demeter die deel uitmaakte van een complex van andere gebouwen.</div><div><p><b>Eleusinische mysteriën</b></p><p>Eleuseos betekent ‘de komst’, en het woord Eleusinisch verwijst dus naar een spirituele geboorte. De centrale figuur van het feest in Eleusis was de godin Demeter; haar naam is in onze tijd verbonden met een biologische dynamisch keurmerk. In het oude Griekenland waren de Eleusinische mysteriën het meest bekend. Vermoedelijk ligt de oorsprong van deze mysteriën al rond 1400 v. Chr. Het is dan ook best bijzonder dat wij vandaag de dag nog steeds de mythe van Persephone, die vermoedelijk werd uitgebeeld als inwijdingsspel kennen. Vaak werd die inwijdingsweg gespeeld in die mysteriën als de weg langs de planeten. </p><p><i>In feite is de tegenwoordige zoektocht naar het zelf ook een inwijdingsweg waardoor het onbewuste steeds meer bewust wordt. In het Oosten noemt men dat de ‘zelfrealisatie’; Jung noemt dat de ‘individuatie’. Je kunt het ook ‘zelfverwerkelijking’ noemen. Daarbij gaat het om ‘worden wie je bent’, want je was je nog niet helemaal van jezelf bewust, omdat er nog een stuk duister in je zat waar je nog niet bij kon komen.</i></p><p>Als je op zoek gaat naar het verhaal van Demeter, verbonden met die Eleusinische mysteriën, kun je veel verschillende versies vinden. </p><p>Een korte samenvatting om je geheugen op te frissen: Demeter woonde op de Olympus. Zij was de dochter van Rhea en Chronos, zuster van Zeus de oppergod en van Hades, de heerser van de onderwereld. Demeter werd vereerd als de godin van landbouw, de vruchten en het graan. Van Zeus, haar broeder, had zij een dochter die Persephone heette. Hades wilde Persephone als vrouw en Zeus hield hem niet tegen. Hades ontvoerde Persephone, zo gaat het verhaal, terwijl zij een narcis bekeek en bloemen plukte. Hij nam haar mee naar de onderwereld. Demeter, de moeder, zocht de hele wereld in vertwijfeling af, maar kon haar dochter niet vinden. Zeus hoorde van deze zoektocht en het grote verdriet en besloot dat Persephone Hades mocht verlaten, mits zij geen van de zeven pitten had gegeten van de granaatappelboom die in de onderwereld was geplant. Aangezien dat al was gebeurd en zij er zeven had ingeslikt, werd gezocht naar een compromis. Persephone mocht de ene helft van het jaar bij haar moeder zijn en bracht de andere helft van het jaar door in de onderwereld bij Hades. Met haar vertrek zette op aarde de herfst in, terwijl bij haar terugkeer barstte de lente los.</p><p>Dit inwijdingsspel van de Kleine Mysteriën (Kleine mysteriën: “imitatie van het verhaal van Dionysos”) werd in februari voor de kandidaten opgevoerd als zaai feest, zoals in de herfst de Grote Mysteriën in het licht van de oogstfeesten stond. </p><p><br /></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg4Q7eh5FEdADVbRcsIYe46qFY6PTAFoB5wH4slwxrlTrvR0gtSRabv9yZDhYJ2Sw5pMGD00Eia8vQi9b03EpbeZMWE38UAmLbxXi-xpqVYaXB17ElArp5qWYOKKs0_Qm99JXDJ-Lm3fxpv3fJXe2ArSj318Tb2B48KIB3rZoc9Ozfclx7SdAez62ST5mOg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="450" data-original-width="450" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg4Q7eh5FEdADVbRcsIYe46qFY6PTAFoB5wH4slwxrlTrvR0gtSRabv9yZDhYJ2Sw5pMGD00Eia8vQi9b03EpbeZMWE38UAmLbxXi-xpqVYaXB17ElArp5qWYOKKs0_Qm99JXDJ-Lm3fxpv3fJXe2ArSj318Tb2B48KIB3rZoc9Ozfclx7SdAez62ST5mOg" width="240" /></a></div><br /><p></p><p><b>De granaatappel</b> en de zeven pitten verwijzen volgens mij naar Planetaire stadia, de zeven tijdvakken. Moeder Aarde gaat door zeven tijdperken heen:</p><table align="center" border="0" class="gegevenstabel" style="background-color: rgba(255, 255, 255, 0.85); border-radius: 5px; border: 1px solid rgb(160, 157, 187); color: #000020; font-family: open_sansregular, Verdana, Geneva, Arial, sans-serif; font-size: 19px; margin: 21px 0px 18px; max-width: 100%; overflow: hidden; padding: 0px; table-layout: fixed; width: 840px;"><tbody><tr></tr><tr><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;">1.<br />Het Polaire Tijdperk</td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;">7.<br />Het zevende Tijdperk</td></tr><tr><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;">2.<br />Het Hyperborese Tijdperk</td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;">6.<br />Het zesde Tijdperk</td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td></tr><tr><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;">3.<br />Tijdperk van Lemurië</td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;">5.<br />Het na-Atlantische Tijdperk</td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td></tr><tr><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;"></td><td style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; font-size: 0.86rem; height: auto; letter-spacing: 0px; padding: 2px 2px 2px 6px; vertical-align: top;">4.<br />Tijdperk van Atlantis<br /><br /></td></tr></tbody></table><p>Het Griekse inclusieve denken is een van de wortels van onze Europese cultuur.</p><p>Als we het beeld, dat we hebben, gaan onderzoeken, komen we meer over onszelf te weten. Dat was ook een fase in het inwijdingsproces van die mysteriegodsdiensten die in mijn optiek de opmaat vormen voor het theater. Bewegen tot theaterkunst met de Mirre-moeder een symboolelement wat via de Oosters-orthodoxe traditie en staat voor een ritueel dat in de eerste tempel door de representante van de Vrouwe werd uitgevoerd. Van tempel naar theater is de stap die de mensheid gedurende eeuwenlange rituelen heeft voortgezet. </p><p><b>Het theater is al eeuwen oud. </b>Het komt voort uit de religies van de vroegste samenlevingen en wordt gezien als één van de vroegste kunstvormen van de mensheid. In de hele geschiedenis zijn sporen te vinden van liederen en dansen ter ere van goden.</p><p>De oorsprong van het westerse theater komt voort uit het oude Griekenland. De eerste toneelstukken bestonden steeds uit vijftig koorleden met in het midden het altaar van Dionysus. Het theater ontwikkelde zich verder in Italië. Het commedia dell'arte ontstaan in de 16e eeuw was van grote invloed geweest op de ontwikkeling van het theater. </p><p>Ook Rembrandt kende het theater, het straattheater was zijn oefengebied voor het tekenen en al eerder schreef ik over het anatomisch theater en de Tulp, nog in zijn Leidse jaren. </p><p>In het voorjaar van 2024 organiseert Museum Rembrandthuis de tentoonstelling Regie: Rembrandt. De tentoonstelling laat zien dat Rembrandts kunst en het theater in de stad Amsterdam nauw met elkaar verbonden zijn. Het is de eerste tentoonstelling die Rembrandt als regisseur in de spotlight zet. Er is ook een boek, met dezelfde titel, waarin duidelijk wordt hoe 17de-eeuwse schilders en theatermakers elkaar inspireerden. </p><p>© Joke </p><p><br /></p><br /><br /><p><br /></p></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-48570060293794134072024-02-13T16:00:00.010+01:002024-03-27T13:43:37.051+01:00Meester van het moment<p>Ons taalgebruik is in hoge mate abstract: we bedienen ons van woorden en begrippen die grotendeels los staan van de werkelijkheid en daardoor hun eigen (schijn)leven leiden. Kunst maakt zichtbaar wat in onze taal verborgen blijft. Een inkijkje in het leven en werk van Frans Hals en de Leidse komiek of Pieter Cornelisz van der Morsch is door Frans Hals in de verf gezet. Hij wordt de 'nar van Leiden' genoemd. <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p></p><p>Van der Mersch (1543 -1628) was een van de bekendste narren van Holland in die tijd. Als nar van de Leidse rederijkerskamer ‘De Witte Acoleyen’ was hij beroemd om de manier waarop hij mensen op hun plaats zette. Frans Hals liet op het schilderij Van der Mersch zien hoe hij een toeschouwer een bokking uit zijn mand aanbiedt. Een bokking is een gerookte haring. Als pierrot maakte hij dit gebaar als grap, samen met het tekstje ‘Wie begeert’. Dat betekent: wie wil er een veeg uit de pan? </p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjoPwi5FJHlPiuoMeUY158b5MfQ9avQsXoxKHe_o-3TFve_wIGu6w8NPePcVKTv4kvYgjDAxe5KuAAyRy5fZJgwB6Vc2xwa184NrxeoXi4vUWXv14-4g7Wp3ethpDklYxQZz07yCXbK7flGW8hDJrI6NN8BqXOES6xwXKTm0NWojjptJGPXPkdMbong6w3r" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="900" data-original-width="758" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjoPwi5FJHlPiuoMeUY158b5MfQ9avQsXoxKHe_o-3TFve_wIGu6w8NPePcVKTv4kvYgjDAxe5KuAAyRy5fZJgwB6Vc2xwa184NrxeoXi4vUWXv14-4g7Wp3ethpDklYxQZz07yCXbK7flGW8hDJrI6NN8BqXOES6xwXKTm0NWojjptJGPXPkdMbong6w3r" width="202" /></a></div><br /><span style="font-size: x-small;">Het schilderij is in het bezit van het Carnegie Museum of Art in Pittsburgh. De expositie in het Rijksmuseum loopt tot 9 juni. Ze toont ongeveer vijftig schilderijen van Frans Hals, waaronder vele in bruikleen van andere musea.</span><p></p><p>mogelijk is dit de man in zijn nar of pierrot verschijning; hij is een van de beroemdste narren uit Holland. Over de achtergrond van Pieter Cornelis is weinig bekend. Vermoedelijk groeide hij op in een kunstzinnig milieu. De grap die hij maakte had betrekking op de meest cruciale episode uit de Leidse stadsgeschiedenis, die van het Leids beleg in 1573-1574 toen Spaanse troepen de stad maandenlang in een wurggreep hielden.</p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg-m4mvW78SP_HCUPRlhCcpyaGOemxXj7zDAyqAKi71P13dcvDZoiOLufD4viBL0Iy7RLZ_n1UUpVlgy7oC5tn0mK0VS1hJo33FEaAA4OsAod41ZZQFaxp_RIdnxA-z_LwUSwBWFWMK-SLWFe9YJJBrD-NTyD2sA6-CadxxN66kjqAHhlvCvwt2fvvC5-tV" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="437" data-original-width="240" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEg-m4mvW78SP_HCUPRlhCcpyaGOemxXj7zDAyqAKi71P13dcvDZoiOLufD4viBL0Iy7RLZ_n1UUpVlgy7oC5tn0mK0VS1hJo33FEaAA4OsAod41ZZQFaxp_RIdnxA-z_LwUSwBWFWMK-SLWFe9YJJBrD-NTyD2sA6-CadxxN66kjqAHhlvCvwt2fvvC5-tV" width="132" /></a></div><br /><br /><p></p><p>Wie is Frans Hals</p><p>Frans Hals is geboren rond 1582 en overleden in 1666. In 1610 trouwde hij met Anneke Harmensdochter en sloot hij zich aan bij het schildersgilde in Haarlem. Een gilde, soort beroepsvereniging, bood een goede opleiding (van zes jaar) en na de meesterproef kon je als schilder worden toegelaten. </p><p></p><p>Het was gebruikelijke in deze tijd dat de gilden een beschermheilige hadden en vaak namen ze daarom ook de naam van een heilige aan. Schilders waren verenigd in het St. Lucasgilde, vernoemd naar de evangelist St. Lucas. Het was een bonte verzameling van huisschilders, kunstschilders en andere kwastdragenden!</p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7rh3VeRS6l9SYrWbDtdhOIg1s8FtBpqMP54gfJuQx14Wd1XMgOlo7CpRQnqjORh1U2gm1RFo19MB496I16mR5IwrSJNMtHc82h3XcJMxqwQ2KnkXVCFZrhmRQ2M39hdH5Aw34vY9tsn6JGr8F8iOYbX21ZtQITnx2o7Ccu4XrepetBFpclFRUtIGLtHOe/s1000/studie%20van%20Frans%20Hals%20naar%20de%20lach.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="721" data-original-width="1000" height="231" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj7rh3VeRS6l9SYrWbDtdhOIg1s8FtBpqMP54gfJuQx14Wd1XMgOlo7CpRQnqjORh1U2gm1RFo19MB496I16mR5IwrSJNMtHc82h3XcJMxqwQ2KnkXVCFZrhmRQ2M39hdH5Aw34vY9tsn6JGr8F8iOYbX21ZtQITnx2o7Ccu4XrepetBFpclFRUtIGLtHOe/s320/studie%20van%20Frans%20Hals%20naar%20de%20lach.jpg" width="320" /></a></div><br /><p><b>Frans Hals wordt wel de meester van de lach</b> genoemd. Hij schilderde dan ook veel lachende kinderen – zogenoemde kindertronies. In een tronie onderzochten schilders hoe ze het beste een bepaalde emotie of gezichtsuitdrukking konden weergeven. Ook wordt hij gezien als de meester van het moment. Zijn ogenschijnlijke spontane momentopnames die zingend (met luit) lachend of pratend in verschillende houdingen in de verf worden gezet zouden je buren kunnen zijn. Volgens mij is hij daarmee meer een meester van het moment. In het moment pakken wat je ziet en in de verf zetten is ware kunst. </p><p>Frans Hals is bekend om zijn speelse schildertechniek met zichtbare, levendige penseelstreken. Extravert als opmaat voor het komende impressionistische. </p><p>Met zijn herkenbare en unieke schilderstijl wist Hals zich te onderscheiden. Thérèse Schwartze (1851-1918) had zijn werk gezien toen ze in 1866 Haarlem bezocht; de verschillende houdingen van mensen waren bij beiden een terrein van onderzoek. Charley Toorop (1891-1955) vond inspiratie in zijn groepsportretten. Charley Toorop schilderde in De maaltijd der vrienden (1932-1933) de belangrijkste mensen uit haar leven: vrienden, collega’s en familieleden, samen aan tafel.</p><p>Zijn unieke manier van schilderen had ook grote invloed op andere Haarlemse kunstenaars, zoals Judith Leyster (1609-1660). Haar werk wordt soms gezien als zijn werk.... </p><p>Kijk eens in de ogen van Frans Hals....voor je verder leest</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMMuZutRxSW7P8ZmXJIKWjmwulHYCftNnjWYfHlDEyicKSfPW1IqKdJprq8BV9D59dv6xTgrU8sq3VxMEdJORy55HQuNt8drQK0RSyFnNG6DQYO5LOAx_BYHnHnFQ09MsTuPgK9Hcc4P6hyphenhyphenIxJEzamV2NkY4Z2Hdootp5Ol54Uj_Fj-LLLal32LXGZces8/s653/frans%20hals.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="648" data-original-width="653" height="318" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiMMuZutRxSW7P8ZmXJIKWjmwulHYCftNnjWYfHlDEyicKSfPW1IqKdJprq8BV9D59dv6xTgrU8sq3VxMEdJORy55HQuNt8drQK0RSyFnNG6DQYO5LOAx_BYHnHnFQ09MsTuPgK9Hcc4P6hyphenhyphenIxJEzamV2NkY4Z2Hdootp5Ol54Uj_Fj-LLLal32LXGZces8/s320/frans%20hals.jpg" width="320" /></a></div><br /><p><b>Vanuit biografisch oogpunt is het leerzaam om je te verdiepen in een ander mens en zijn talent.</b></p><p>Symbolen geven inzicht, met name in de schilderkunst <b>van de 17e eeuw </b>zijn allerlei symbolen te vinden die bijvoorbeeld voor trouw, liefde of dood stonden. Ook zien we bij Frans Hals de luit; De luit was in de 17e eeuw een wijd verbreid instrument en werd bespeeld door mensen uit alle milieus.</p><p><b>Met het tijdsbeeld erbij</b> krijg je nog meer verhaal. Oorlog, kou en armoede maar ook was de handel een belangrijke bron in wat ook wel de Gouden Eeuw wordt genoemd. Naast Wetenschap was de 17de eeuw ook de eeuw van de kunst.</p><p>In de Gouden Eeuw was er ook een ontwikkeling in de architectuur. Jacob van Campen b.v. is een bekende architect uit de Gouden Eeuw. Zo bouwde hij het nieuwe stadhuis van Amsterdam, wat tegenwoordig het Paleis op de Dam is.</p><p>Als we kijken naar de grote drie: Rembrandt, Vermeer en Frans Hals valt meteen op dat we wisselen in gebruik van voornaam, achternaam en de volledige naam. De grote 3 bleven oog houden voor het menselijke... </p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfuohl-z7fBO1EtzBO1XQ1YYTw2IRklKzRa_S20tC0Xr7S5r1WwSENajh00o0NGK_hjzvmB8n7lPb9aLUhoaobFTOWu5lZsXL5Y6WxlZkssEDqeZGT6IOapfG79bOZdcCabgfsId0TI12HxD6tP_LnsZkG302sudq831ixkW-nKs-R4EhPqVIHeVaNJL73/s800/Frans%20Hals%20Jongens%20met%20luit.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="627" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfuohl-z7fBO1EtzBO1XQ1YYTw2IRklKzRa_S20tC0Xr7S5r1WwSENajh00o0NGK_hjzvmB8n7lPb9aLUhoaobFTOWu5lZsXL5Y6WxlZkssEDqeZGT6IOapfG79bOZdcCabgfsId0TI12HxD6tP_LnsZkG302sudq831ixkW-nKs-R4EhPqVIHeVaNJL73/s320/Frans%20Hals%20Jongens%20met%20luit.jpg" width="251" /></a></div><br /><div><br /></div><div>In Trouw zag ik een mooi artikel, onderstaand gedeelte vond ik heel apart en deel ik graag verder</div><p><b>Frans Hals, zijn tijd ver vooruit is de titel van de tentoonstelling: </b></p><p>Het Rijksmuseum pakt dit jaar uit met Frans Hals zoals het eerder deed met de succesvolle tentoonstellingen over de Late Rembrandt (2014) en vorig jaar met Vermeer. Alle publiciteit is erop gericht Hals op hetzelfde voetstuk te hijsen als die andere twee reuzen van de 17de-eeuwse Hollandse schilderkunst. Ook de directeur van het Frans Hals Museum, Lidewij de Koekkoek, vindt dat Hals de positie verdient bij de ‘big three’.</p><p>Het zal moeten blijken of Hals dezelfde hype veroorzaakt als Vermeer. Tot nu toe staat hij echt in de schaduw van die andere twee. Maar als je bedenkt dat hij de schilderkunst al vernieuwde toen Rembrandt een kind was en Vermeer nog geboren moest worden, neemt de bewondering al danig toe.</p><p>Hals was sterk beïnvloed door de schilderkunst in Vlaanderen. Hij werd tussen 1582 en 1584 geboren in Antwerpen, maar hij vertrok daar al als kind. Met zijn ouders vertrok hij tijdens de Tachtigjarige Oorlog uit het katholieke zuiden om, net als vele anderen, een nieuw bestaan op te bouwen in het protestantse noorden: naast Amsterdam waren ook Haarlem en Leiden populaire bestemmingen.</p><p>De jonge Hals kreeg schilderles van een andere gevluchte Vlaming, Karel van Mander. En tijdens de twaalfjarige wapenstilstand in de oorlog – van 1609 tot 1621 – keerde hij terug naar Antwerpen waar hij het atelier van de grote Peter Paul Rubens bezocht. Daar was de geniale portretschilder Anthony van Dyck op dat moment in de leer. Hals leerde de Vlaamse stijl dus van alle kanten en dat is in zijn werk goed te zien.</p><p>Met die stijl heeft hij grote invloed gehad op de ontwikkeling van de schilderkunst in Holland. De Amerikaan Steven Nadler toont in zijn twee jaar geleden verschenen biografie over Hals aan dat het goed denkbaar is dat Hals tijdens een opdracht in Amsterdam enige tijd een atelier heeft gedeeld met de jonge Rembrandt. En dan zou het zomaar kunnen dat Rembrandt geïnspireerd is door die losse, vlotte schilderstijl van Hals.</p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzMsipYz9buXtagPD1pDAQNiJgwUvSV7ZlDIue2MotNAIzOW6cMgqHmZFk3MelWqQrE8GRqqsNR6JquxZUX7moIX6Qq5QAvBinvlxeWBt0ynVK4zG19jWQzbXyLCb2jrHxB_pKmunXB08vhm7WYEo9fZqUsjalqGdxu5AYr0D4QtgTPdKmjwi5bVGQETDg/s3000/1934.8_grupo-familiar-paisaje%20frans%20hals.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2119" data-original-width="3000" height="283" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzMsipYz9buXtagPD1pDAQNiJgwUvSV7ZlDIue2MotNAIzOW6cMgqHmZFk3MelWqQrE8GRqqsNR6JquxZUX7moIX6Qq5QAvBinvlxeWBt0ynVK4zG19jWQzbXyLCb2jrHxB_pKmunXB08vhm7WYEo9fZqUsjalqGdxu5AYr0D4QtgTPdKmjwi5bVGQETDg/w400-h283/1934.8_grupo-familiar-paisaje%20frans%20hals.jpg" width="400" /></a></div><p> <span style="font-size: x-small;">Welke mensen zien we hier en wie is dat donkere jongetje in de tuin? </span></p><p><br /></p><p>Hoe dan ook is het zeer waarschijnlijk dat Rembrandt werk van Hals heeft gezien. Zeker ook zijn groepsportretten van de Haarlemse en Amsterdamse schutters, de vrijwillige bewakers van de stad. In 1616 schilderde Hals voor het eerst de officieren van de Sint Jorisschutterij, heel vernieuwend losjes en beweeglijk rond een tafel gevuld met eten. Ruim twintig jaar later zou Rembrandt geschiedenis schrijven met een nog veel dynamischer schuttersstuk: De Nachtwacht.</p><p>Dat Rembrandt vandaag de dag toch meer aanspreekt komt wellicht omdat hij in zijn portretten lijkt door te dringen tot de diepste zielenroerselen van mensen. Bij Hals is het toch meer de alledaagse herkenbaarheid die zijn portretten zo goed maken: what you see is what you get. En Vermeer? Zijn personages, vaak vrouwen, zijn juist mysterieus en onbenaderbaar. Vergelijk het kwetsbare, engelachtige Meisje met de parel met zo’n pittige jonge vrouw uit het oeuvre van Hals. Je zou denken dat juist die laatste een modern publiek zou aanspreken, maar het omgekeerde lijkt het geval. Vermeer concurreert met Da Vinci’s Mona Lisa. Daar heeft Hals toch echt het nakijken.</p><p>https://sleutelstad.nl/2024/03/25/nar-van-leiden-op-tentoonstelling-frans-hals-in-rijksmuseum/ over de nar</p><p>Het geciteerde artikel vind je achter de link, </p><p><a href="https://www.trouw.nl/cultuur-media/frans-hals-hoort-bij-de-grote-drie-van-de-17de-eeuw-laat-het-rijksmuseum-zien~bdbcd68b/">https://www.trouw.nl/cultuur-media/frans-hals-hoort-bij-de-grote-drie-van-de-17de-eeuw-laat-het-rijksmuseum-zien~bdbcd68b/</a></p><p>Laat je ook inspireren, bekijk ze lees en leer over de geschiedenis waar je (Nederlandse) voorouders wellicht tijdgenoten waren van deze grote drie. </p><p>© Joke</p>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-57497119435434001222024-01-28T15:13:00.001+01:002024-03-07T15:26:25.339+01:00Etty Hillesum <div>Etty (officieel Esther), geboren in 1914 in een Nederlands-Joodse familie, werd bekend door een bloemlezing uit haar dagboek, 38 jaar nadat zij op 29-jarige leeftijd in Auschwitz werd vermoord.</div><div><br /></div>Van 1941 -1943 tekende zij haar ervaringen als Joodse jonge vrouw in Amsterdam en Westerbork in haar dagboek op. <span><a name='more'></a></span><div><br /></div><div>Zittend voor het raam van haar kamer aan het Museumplein schreef zij een indrukwekkend, bezield en universeel werk. Een inkijkje....in de <br /><br /><br />BIOGRAFIE VAN ETTY HILLESUM<br /><br /><br /><img src="https://ettyhillesumcentrum.nl/wp-content/uploads/kinderfoto.jpg" /><br /><br />Etty Hillesum werd op 15 januari 1914 geboren in Middelburg.<br /><br />Voordat het gezin in 1924 naar Deventer verhuisde woonde het in Hilversum (1914-1916), Tiel (1916-1918) en Winschoten (1918-1924). Toen Etty in Deventer aankwam was ze 10 jaar oud. Vader Louis (Levie Jacob) Hillesum, die leraar klassieke talen was, werd in Deventer aangesteld als conrector en later rector van het Stedelijk Gymnasium. Hij bleef aan de school verbonden tot 1940. Toen werd hij door de Duitse bezetters in het kader van de anti-Joodse maatregelen ontslagen. Etty bezocht in Deventer eerst de lagere school, de Graaf van Burenschool. Het gezin woonde aan de AJ Duymaer van Twiststraat 51 (nu nummer 2). In 1933 verhuisden ze naar de Geert Grootestraat 9, maar toen woonde Etty al niet meer bij haar ouders. Na de lagere school ging Etty naar het gymnasium waar haar vader conrector was. Etty kreeg tijdens haar jeugd weinig van het joodse geloof mee. De familie liet zich in 1937 uitschrijven als lid van de joodse gemeente. Etty had twee broers: Mischa, een begaafd pianist, en Jaap, die arts was.<br />Amsterdam<br /><br />In 1932 begon Etty in Amsterdam met de rechtenstudie. Nadat ze deze studie op 4 juli 1939 voltooid had, ging ze Slavische Talen studeren in Leiden. Deze studie kon ze niet afmaken. Tot haar vertrek naar Kamp Westerbork voorzag ze in haar levensonderhoud door privélessen Russisch te geven. Etty woonde in Amsterdam op verschillende adressen, vaak ook met een van haar broers. In maart 1937 nam ze een kamer in het huis van de accountant Hendrik (Han) J. Wegerif aan de Gabriel Metsustraat 6, waarbij ze ook de verantwoordelijkheid voor de huishouding kreeg. Met deze weduwnaar ontstond een intieme verhouding. Op dit adres woonde ze tot aan haar definitieve vertrek naar Westerbork in 1943.<br />Dagboek<br /><br />In 1941 ontmoette Etty in Amsterdam de 54-jarige uit Duitsland gevluchte ex-bankier Julius Spier. Spier was handlijnkundige en had een kleine praktijk in zijn woning aan de Courbetstraat. Studenten die cursussen bij hem volgden namen hun vrienden mee die als “modellen” functioneerden. Als ‘praktijkonderwijs’ voor de cursisten analyseerde Spier dan hun hand. Op die manier kwam Etty via via bij Spier terecht. Deze ontmoeting bleek beslissend voor het verloop van het leven van Etty. Ze was meteen onder de indruk van Spiers persoonlijkheid en besloot in therapie te gaan bij hem. Spier had een verloofde die in Engeland op hem wachtte. En Etty had een relatie met Hans Wegerif. Toch werden Etty en Julius Spier minnaars. Waarschijnlijk op advies van Spier begon Etty op 9 maart 1941 als onderdeel van haar therapie een dagboek. Het doel was dat ze hiermee door de oudere en nieuwere delen te vergelijken inzicht zou krijgen in haar persoonlijke ontwikkeling. In dit dagboek beschrijft ze haar gevoelens, alledaagse ervaringen en gedachten. Later gaan de oorlog en de Jodenvervolging een steeds grotere rol spelen.<br /><br /><img src="https://ettyhillesumcentrum.nl/wp-content/uploads/etty_hillesum2-368x500.jpg" /><br />Westerbork<br /><br />In juli 1942 kreeg Etty een baan als administratief medewerkster bij de Joodse Raad, de joodse organisatie die in opdracht van de Duitsers de joodse gemeenschap in Nederland moest besturen. Etty´s broer Jaap bemiddelde voor het verkrijgen van dit werk.<br /><br />Na enige tijd kwam ze terecht op de afdeling ‘Sociale Verzorging Doortrekkenden’ in Westerbork. Omdat de medewerkers van de raad zelf joods moesten zijn voelde ze zich in eerste instantie zeker bij deze baan. Vanwege het werk genoot ze een uitzonderingspositie en mocht ze vrij het doorgangskamp in en uit. In het kamp, dat ze in haar dagboek als “de hel” omschrijft, probeerde ze haar joodse lotgenoten die wachtten op transport naar Polen te helpen. In augustus 1942 moest ze zelf verplicht verhuizen naar deportatiekamp Westerbork. Doordat haar uitzonderingsbewijs nog geldig was reisde zij zonder problemen nog een aantal malen naar Amsterdam. Vanuit zowel Amsterdam als Westerbork beschreef ze haar ervaringen in tientallen brieven. In 1943 werden twee brieven illegaal uitgegeven onder de misleidende titel “Drie brieven van den kunstschilder Johannes Baptiste van der Pluym (1843-1912)”. Zo konden de Duitsers niet zien waar het over ging.<br />Deportatie<br /><br />Etty besloot niet onder te duiken en ging op 6 juni 1943 opnieuw naar Westerbork. In juli 1943 verloor ze haar uitzonderingspositie en werd hierdoor een gewoon kampbewoonster. Op 7 september 1943 werd zij met haar ouders en haar broer Mischa door de nazi’s gedeporteerd naar concentratiekamp Auschwitz, waar ze op 30 november 1943 op 29-jarige leeftijd omkwam. Etty’s ouders zijn of tijdens het transport naar Auschwitz omgekomen of meteen bij aankomst vermoord. Volgens het Rode Kruis is Mischa op 31 maart 1944 omgekomen, ook in Auschwitz. Eind september 1943 belandde ook haar broer Jaap in Westerbork en werd in februari 1944 naar Bergen Belsen getransporteerd. Hij overleed tijdens een gevangenentransport in 1945.<br />Publicatie<br /><br /><img src="https://ettyhillesumcentrum.nl/wp-content/uploads/763-385x500.jpeg" /><br /><br />Voor haar definitieve vertrek naar Westerbork had Etty haar dagboeken aan Maria Tuinzing gegeven, een vrouw die ook in het huis aan de Gabriel Metsustraat was komen wonen. Etty vroeg haar om ze aan de schrijver Klaas Smelik te geven met het verzoek ze te publiceren, mocht ze niet terugkeren. In 1946 of 1947 gaf Maria Tuinzing de dagboeken aan Klaas Smelik. Zijn dochter Johanna (Jopie) Smelik typte vervolgens delen van de dagboeken over om ze ter publicatie aan te bieden. Maar Klaas Smeliks pogingen om de dagboeken gepubliceerd te krijgen bleken in de jaren ‘50 vruchteloos. In 1981 werden Etty’s dagboeken dan toch uitgegeven. Jan Geurt Gaarlandt van uitgeverij De Haan publiceerde een groot deel van haar dagboeken onder de titel ‘Het verstoorde leven – Dagboek van Etty Hillesum’. Het dagboek bleek een succes en is in veel talen vertaald. Staan in de brieven de anti-Joodse maatregelen en het leven in Westerbork centraal, haar dagboek is een uitvoerige beschrijving van de ontwikkeling van haar eigen persoonlijkheid.<br />Onconventioneel<br /><br />Zowel leven als denken van Etty Hillesum waren onconventioneel en zij overschreed in haar denken de toenmalige vaste denkpatronen. Haar ontwikkeling naar een zeer persoonlijk godsbegrip doorbrak volledig het traditionele beeld van die tijd en maakt haar modern en eigentijds. Ook nu nog wordt over Etty en haar dagboek gesproken en geschreven. In het boek “Ik zou lang willen leven” van Janny van der Molen en Klaas Smelik wordt Etty Hillesum en haar wereld, speciaal voor jongeren belicht. (uitgeverij Balans, 2014).<br /><br />Aan de Welle in Deventer staat een monument ter nagedachtenis aan Elly Hillesum. Het is het symbool van ´Het verstoorde leven.´ <a href="https://buitenkunstindeventer.nl/kunstwerken/het-verstoorde-leven/">https://buitenkunstindeventer.nl/kunstwerken/het-verstoorde-leven/ </a><br /><div><br /></div><div><i>Een mooie vraag waar we allemaal over mogen nadenken en van kunnen leren: hoe kun je in dialoog tot elkaar komen, ook al doet iemand iets dat jou of anderen pijn doet?</i></div><div><i><br /></i></div><div><i>nog wat foto's: </i></div><div><br /></div><div>Op haar geboortehuis in Middelburg </div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNbIJtskrA_cDoexpNL-Aex_0BhhoP16cf_3467tgaScoJbd4Fvc4_HdI52vpu-C4iZAbFIvpDSj6CXOB1jtoopmSZYcSF8JguM_Onqgpd6x6duEzFQSIer58jSKZRPw5ee4_3ur7gwZ7Xni2wO9yc3xDawaNsnx6QPq9SB6BUqz6ddm2PcuHYa9DSMYWO/s1024/FdAc0YzXwAAUl5U%20Etty%20Hillesum%20geboortetegel.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNbIJtskrA_cDoexpNL-Aex_0BhhoP16cf_3467tgaScoJbd4Fvc4_HdI52vpu-C4iZAbFIvpDSj6CXOB1jtoopmSZYcSF8JguM_Onqgpd6x6duEzFQSIer58jSKZRPw5ee4_3ur7gwZ7Xni2wO9yc3xDawaNsnx6QPq9SB6BUqz6ddm2PcuHYa9DSMYWO/s320/FdAc0YzXwAAUl5U%20Etty%20Hillesum%20geboortetegel.jpg" width="240" /></a></div><br /><div><br /></div><div>De piano in haar geboortehuis</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirUSYdT09MFCWJdSx87AHSIPnZLl5m6shn_4oZXTfpQ8guRotCPiVOD_tsONIGojwAvilIXAOyreg8brs9dgjtg3SDY3OU390_2jUZpHhDVo-C8WOWBdnVm-wMW4ghdT7KjyN8u_i4ubWj_W-KJkLYhgY7xnr-zQDBZZ1OwotoX3Bb8LJimhjU5T57DwE4/s899/piano%20Etty%20Hillesum%20Huis%20Middelburg.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="899" data-original-width="638" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirUSYdT09MFCWJdSx87AHSIPnZLl5m6shn_4oZXTfpQ8guRotCPiVOD_tsONIGojwAvilIXAOyreg8brs9dgjtg3SDY3OU390_2jUZpHhDVo-C8WOWBdnVm-wMW4ghdT7KjyN8u_i4ubWj_W-KJkLYhgY7xnr-zQDBZZ1OwotoX3Bb8LJimhjU5T57DwE4/s320/piano%20Etty%20Hillesum%20Huis%20Middelburg.jpg" width="227" /></a></div><br /><div><br /></div><div><em style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #303030; font-family: Arial, museo-sans-n5, museo-sans, sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 14px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">“Eén ding is wel zeker: men moet de voorraad liefde op deze aarde helpen vergroten. Ieder beetje haat dat men aan het veel te vele haten toevoegt, maakt deze wereld onherbergzamer en onbewoonbaarder.”</em><span style="background-color: white; color: #303030; font-family: Arial, museo-sans-n5, museo-sans, sans-serif; font-size: 14px;"> </span><em style="background-color: white; border: 0px; box-sizing: border-box; color: #303030; font-family: Arial, museo-sans-n5, museo-sans, sans-serif; font-feature-settings: inherit; font-kerning: inherit; font-optical-sizing: inherit; font-size: 14px; font-stretch: inherit; font-variant-alternates: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; font-variant-position: inherit; font-variation-settings: inherit; line-height: inherit; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">(Etty Hillesum, 4 juli 1942, 0.45 uur)</em></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-14543004033285836622024-01-24T18:04:00.005+01:002024-03-20T17:31:10.432+01:00biografie en kunst<p>Een kennismaking met schrijfsters uit een andere tijd.... </p><span><a name='more'></a></span><p>Op 9 maart 1941 begint de dan 27-jarige Joodse Etty Hillesum (Middelburg 1914 – Auschwitz 1943) een dagboek. Al schrijvende gaat ze op zoek naar woorden die houvast bieden en beland zo in een opmerkelijk bewustwordingsproces.</p><p></p><p>Het bewustwordingsproces laat zich vooral zien als we iets van haar gedachten proberen te naderen waarin ze 'iets van een God' in zichzelf ontdekt. Een God die volgens haar niets met oorlog te maken heeft, oorlog is mensenwerk. </p><p>In Het verstoorde leven, dagboek van Etty Hillesum 1941-1943 dat gepubliceerd werd 38 jaar nadat zij in Auschwitz werd vermoord, schreef Etty op 20 juni 1942 in haar dagboek: ‘Men kan ons niets doen, men kan ons werkelijk niets doen.’ (…) ‘Ze kunnen me alles afpakken, maar mijn levenskracht pakt niemand me af.’(…) Etty sprak in haar brieven over een innerlijke bron en ontwikkelde daarmee, zeker voor die tijd, een onorthodox godsbesef als het allerdiepste in haar. Meerdere malen schreef ze in haar dagboeken: ‘Ik zal Jou helpen God, dat Jij het niet in mij begeeft.’ </p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJb3ZVYo9wvkF_rC6ZBHKxTHpyI7Yt9aB3fO5lJQViFux9mC18fPm_vd5LHOgiCg2NItA41aFqswOi3uaTJhFNF2oV7re9cPDNQIikjcrKDEJ-cqs4hTH1EkRlYX-uu2myN6eyxSwtKsqaOkz8c3mp4GR_Zeh3NYjuNoPwKj4ww3aFxbdTuf-ChIKrBpib/s597/koelemeijer-2x.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="425" data-original-width="597" height="228" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJb3ZVYo9wvkF_rC6ZBHKxTHpyI7Yt9aB3fO5lJQViFux9mC18fPm_vd5LHOgiCg2NItA41aFqswOi3uaTJhFNF2oV7re9cPDNQIikjcrKDEJ-cqs4hTH1EkRlYX-uu2myN6eyxSwtKsqaOkz8c3mp4GR_Zeh3NYjuNoPwKj4ww3aFxbdTuf-ChIKrBpib/s320/koelemeijer-2x.jpg" width="320" /></a></div><br /><p>Etty Hillesum schreef in een tijd waarin zij en haar volk vervolgd en gedood werden over liefde. En dat inspireert ons om in deze tijd op te staan tegen haat en uitsluiting van groepen mensen. Vooral in het boek van Judith Koelemeijer krijgen we een idee van wie zij eigenlijk is en welke vrouw van vlees en bloed schuil gaat achter haar mooie woorden. Judith Koelemeijer wist een schat aan nog onbekend materiaal te verzamelen en schrijft daar niet alleen over, zij geeft lezingen die je als je de kans krijgt zeker de moeite waard zijn. Al is het maar om Judith te horen zeggen, met beelden op een scherm achter haar, </p><p><i>De gedachte dat haat niet het antwoord is en dat we elkaar moeten proberen te begrijpen, is meer dan ooit noodzakelijk, nu er weer oorlog in Europa is. Waar is de stem die vraagt om vredesoverleg? Iedereen lijkt mee te gaan in het nieuwe vijanddenken. Wie denkt nog: maar hoe zijn we ook alweer in dit conflict terechtgekomen? Is er nog een uitweg in plaats van nog meer oorlog, nog meer leed? Ik denk dat Etty op die manier veel mensen kan inspireren. Ook omdat zij zelf in zulke gruwelijke omstandigheden bleef geloven in de goedheid van het leven en de mens, in de pracht van een jasmijn of een ontroerend gebaar van vriendschap.</i></p><p>Bijzonder aan Hillesum was dat ze, ondanks de gruwelijke tijd waarin ze leefde, weigerde zich over te leveren aan angst en vijanddenken. Biedt ze mensen (in oost en in west) die na haar komen een handreiking aan voor een 'theologie na Auschwitz' en de vraag hoe tot een menselijker samenleving te komen. In haar eigen invulling van het begrip religie en in haar eigen godsbeeld was Etty Hillesum haar tijd duidelijk vooruit. De vele publicaties over Hillesums mystiek en geloof, vooral in Frankrijk en Italië, onderstrepen dat dit een belangrijke invalshoek is binnen de Etty Hillesum studies.</p><p>Of Dorothee Sölle, die ooit van Etty Hillesum gehoord heeft heb ik niet kunnen achterhalen. Dat zij verwante zielen zijn lijkt me zeer waarschijnlijk. Ook Dorothee Sölle, zij groeide op in Duitsland voor en tijdens WO II, en trok de conclusie: God is niet almachtig maar heeft mensen nodig. Dit is de theologie ná Auschwitz waar het in deze tijd op aankomt...!</p><p><br /></p><p>Wie was Dorothee Sölle?</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQwhAg8VP_s4ShN1XR51bJsyRB4757_Yv9QfRnY891_SD1MviRJ-95wlrCpGWaVLCtkqvZ3Kb8DX8SZ3eACYSqmTXbu4yjgpODGd9xn8SLLjr1WZpX5AsQ0siAeRqzLTmHWXLOOf6EVLChi0ozlrzx6btcC1kiSZH7FI6Jrlv-y6vpPhvrsK8kigxDdirZ/s1140/Dorothee%20Solle.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="641" data-original-width="1140" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQwhAg8VP_s4ShN1XR51bJsyRB4757_Yv9QfRnY891_SD1MviRJ-95wlrCpGWaVLCtkqvZ3Kb8DX8SZ3eACYSqmTXbu4yjgpODGd9xn8SLLjr1WZpX5AsQ0siAeRqzLTmHWXLOOf6EVLChi0ozlrzx6btcC1kiSZH7FI6Jrlv-y6vpPhvrsK8kigxDdirZ/s320/Dorothee%20Solle.jpg" width="320" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p>Sölle werd in 1929 in Keulen geboren als Dorothee Nipperdey. Ze was het vierde kind en de eerste dochter in een vrijzinnig-protestants burgerlijk gezin waarin kunst en filosofie hoog stonden aangeschreven. Dorothee Sölle was van dezelfde leeftijd als Anne Frank en gaf zij een helder antwoord op de uitdagingen van haar tijd door de confrontatie met structurele ontmenselijking aan te gaan. </p><p>De consequenties van de oorlog drongen ook door tot Sölles dagelijks leven: het gezin verborg een tijdlang een joodse onderduikster op zolder en werd genoodzaakt te evacueren bij de bombardementen op Keulen. Een van Sölles oudere broers was gemobiliseerd en stierf in krijgsgevangenschap</p><p>Dorothee Sölle (Keulen, 30 september 1929 - Göppingen, 27 april 2003) was een Duitse, lutherse theoloog en zou in onze tijd eco-feministe genoemd worden. Sölle ging aanvankelijk in 1949 klassieke talen en filosofie studeren in Keulen en Freiburg en stapte over naar theologie en Duitse studie. </p><p>Ze ijverde voor de 'ontmythologisering' van de Bijbel. Ze was hoogleraar in de systematische theologie aan het Union Theological Seminary in New York. Ze schreef meer dan 40 boeken. Mystiek en verzet (Baarn, 1998) geldt voor velen als haar belangrijkste werk.</p><p>Het was voor Dorothee duidelijk dat het beeld van de algoede en almachtige God in het licht van de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog niet zomaar kon blijven staan. </p><p>Met de moed der wanhoop probeerde Sölle vanuit het beeld van ‘de dood van God’ - zoals ook anderen in die tijd deden - een nieuw verstaan van geloof te vinden. Volgens Sölle was God zelf, de god die de kerk ongebroken meende te kunnen verkondigen - ook na de ervaring van Auschwitz -, in de kampen vermoord! Haar nietsontziende eerlijkheid in de beschrijving van de breukvlakken van het bestaan en het geloof maakte haar algauw tot een voorbeeldfiguur voor velen die na oorlog en Auschwitz worstelden met geloof en kerk en samenleving. </p><p>Met haar moedige zoektocht naar ‘een nieuwe taal’ in een tijd waarin alle oude antwoorden al een keer zijn ontmaskerd als schijn, leugen of kortzichtigheid ziet ze vooral dat de oude grammatica van het geloof voor velen niet meer verstaanbaar is. <span style="background-color: white; color: #333333; font-family: Arial; font-size: 12px; text-align: justify;">In 1973 publiceerde Sölle het boek </span><span style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Arial; font-size: 12px; font-style: italic; text-align: justify;">Lijden</span><span style="background-color: white; color: #333333; font-family: Arial; font-size: 12px; text-align: justify;"> waarmee zij ook in Nederland veel bekendheid kreeg. Voor mij tijdens mijn studie reden om haar beter te leren kennen. Veel van haar boeken staan in de boekenkast. Allemaal gelezen en verwerkt in een eindscriptie voor mijn opleiding toen. </span></p><p>Sölle heeft in haar eigen zoektocht de mystiek (her)ontdekt, als een wijze van zoeken en spreken die niet overhaast tot antwoord verstart maar de openingen aanduidt waar authentieke vragen kunnen klinken. En ze heeft duidelijk gemaakt hoe die mystieke manier van geloven en leven de kunstmatige scheiding tussen geloof en politieke verantwoordelijkheid weet te overwinnen. </p><p>Voor Sölle bestaat mystiek, die zij in de grond van de zaak gelijkstelt aan ‘Godsverlangen’, niet uit bijzondere religieuze ervaringen of uit een ontmoeting met God die zich alleen of vooral in het innerlijk van mensen afspeelt. Mystiek heeft volgens Dorothee betrekking op het inoefenen van een geloofshouding die tegelijk een levenshouding is: de heenreis (naar het eigen innerlijk) die onlosmakelijk verbonden is met de terugreis (naar de werkelijkheid van alledag). Het model van geestelijke ontwikkeling als een innerlijke en uitwendige reis dat Sölle in Lijden en De heenreis heeft geïntroduceerd, werkt zij in Mystiek en verzet verder uit tot een beweging in drie stappen, bestaande uit ‘zich verwonderen - loslaten – in verzet komen’. </p><p>Sölle werd geboren in een tijd toen het fascisme in Duitsland sterk aanwezig was. </p><p>In dit licht kunnen we Etty Hillesum of bijvoorbeeld met Sophie Scholl ( die zich aansloot bij de verzetsgroep Die weiße Rose - Als lid van de verzetsgroep de Witte Roos (Weiße Rose) was Sophie Scholl een van de Duitsers die zich tegen het naziregime verzette in hetzelfde gedachtengoed plaatsen. </p><p>Sophie Scholl werd geboren op 9 mei 1921 en op 18 februari 1943 tot de guillotine veroordeeld.</p><p>© Joke </p><p><br /></p><p><b>De langste adem</b> (gedicht uit gelijknamig boekje van Sölle) </p><br />Misschien hebben wij het ons<br />te eenvoudig voorgesteld<br />toen we destijds vertrokken<br />voor de lange tocht door de woestijn<br />om betere methoden te vinden<br />voor het leven met elkaar.<br /><br />We dachten: ‘O Heer, maak ons<br />tot werktuig van uw vrede.’<br />Maar toen kwam de moeizame strijd<br />met de autoriteiten die orde wensten en geen<br />vrede;<br />het dagelijkse zwoegen om kleinigheden,<br />het ontzettend alleen gelaten worden.<br /><br /><div>Wij hebben de langste adem.<br /><br />Wij hebben de betere toekomst nodig.<br />Bij ons horen de mensen met ergere pijn,<br />de slachtoffers van het kapitaal.<br />Bij ons heeft al eens iemand brood verdeeld<br />dat voldoende was voor allen.<br /><br /></div><div>Wij hebben de langste adem.<br /><br />Wij bouwen de menselijke stad.<br />Onze bondgenoten zijn<br />mensen zonder rechten in instellingen,<br />mensen zonder land in steden.<br />Bij ons horen de doden van de Tweede<br />Wereldoorlog<br />die eindelijk gerechtigheid te eten willen hebben.<br /><br />Bij ons is al eens iemand<br />opgestaan uit de doden.<p>- Dorothée Solle -</p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-43643627289628674682024-01-15T15:39:00.002+01:002024-02-14T16:27:02.899+01:00Het protestantse verleden van Antwerpen, een verborgen pagina uit de geschiedenisVijfhonderd jaar geleden werden twee Antwerpse monniken op de brandstapel verbrand omdat ze zich aan de leer van Luther hielden. Zij waren de eerste martelaren van de Reformatie. Hun dood herinnert ons aan een vergeten deel van de geschiedenis van de Platlanden: het lutheranisme en calvinisme bloeiden voor het eerst in de zuidelijke provincies, en vooral in Antwerpen.<div> <span><a name='more'></a></span><br /></div><div>Later werd deze 16e-eeuwse realiteit uit het collectieve geheugen gewist om plaats te maken voor het beeld van het katholieke Zuiden tegenover het protestantse Noorden.<div><br /></div><div><i>Het lutheranisme en calvinisme bloeiden voor het eerst in de zuidelijke provincies, en vooral in Antwerpen - artikel van Guido Marnef , vertaald door Pierre Lambert 01/12/2024</i><div><br />Op 30 september 2022 begeleidde ik een groep Nederlandse burgemeesters naar het 16e - eeuwse protestantse Antwerpen . In de middag ontving Bart De Wever ons op het gemeentehuis. In zijn toespraak betreurde de burgemeester de val van Antwerpen en de splitsing van het oude Nederland, voordat hij zijn Nederlandse tegenhangers bedankte voor het sturen door hun verre voorgangers van een klein aantal protestanten in 1566, het jaar van de smeekbede en de beeldenstorm.<br /><br />Ook al kent Bart De Wever, zelf historicus van opleiding, de geschiedenis van zijn stad over het algemeen heel goed, het feit blijft dat de woorden die hij bij deze gelegenheid uitsprak geïnspireerd waren door een onjuiste opvatting, die nog steeds wijdverbreid is in Vlaanderen: de religieuze evolutie van de 16e eeuw zou aan de oorsprong liggen van onze spontane associatie van Nederland met het protestantisme en van België met het katholicisme.<br />Het protestantisme kreeg vooral voet aan de grond in het zuiden van voormalig Nederland<br /><br />De historische realiteit is echter heel anders. Het was eerst en vooral in het zuidelijke deel van het voormalige Nederland dat het protestantisme voet aan de grond kreeg. Er vond dus een omgekeerde beweging plaats, van Zuid naar Noord. De stad Antwerpen had geen behoefte aan Nederlandse hulp. En niets suggereerde destijds dat de Opstand tegen Spanje uiteindelijk de religieuze kaart van de Platlanden zou hertekenen.<br /><br />Herdenking van de Lutherse Martelaren<br /><br />Het is daarom de moeite waard om van tijd tot tijd dit protestantse verleden in België te vermelden. Dit was vooral het geval in 2017, tijdens de herdenking van 500 jaar Reformatie. Waar dit jubileum vooral aanleiding gaf tot vieringen in overwegend protestantse landen, deed ook Antwerpen mee. Op 31 oktober 2017 – 500 jaar op de dag nadat Maarten Luther zijn beroemde 95 stellingen in Wittenberg postte – doopten de Duitse ambassadeur in België en de burgemeester van Antwerpen een plein om tot Maarten Lutherplein . Het ligt op een steenworp afstand van de Sint-Andrékerk, een logische keuze aangezien daar de Lutherse beweging met kracht ontstond. Dit religieuze gebouw, sinds 1529 aan deze heilige gewijd, was oorspronkelijk de kloosterkerk van de Augustijnen van Antwerpen. Nu begonnen deze monniken op de kansel de leer van Maarten Luther te belijden, die tot hun orde in Wittenberg had behoord.<br /><br />foto: Inhuldiging Maarten Lutherplein in Antwerpen, 31 oktober 2017<br /><img height="213" src="https://www.les-plats-pays.com/uploads/_detail900/1-Maarten-Lutherplein-Antwerpen.jpg" width="320" /><br /><br /> @internationale Lutherse raad <br /><br />De repressie van dit ‘ketterse’ klooster leidde tot een nieuwe gebeurtenis met droevige herinnering: op 1 juli 1523 werden twee Antwerpse Augustijnen levend verbrand op de Grote Markt in Brussel. Omdat ze weigerden hun lutherse geloof op te geven, betaalden ze voor deze vasthoudendheid met hun leven. Henri Voes en Jean Van Esschen werden daarmee de eerste martelaren van de protestantse Reformatie in Europa. Het nieuws van hun executie had al snel een aanzienlijke impact. Datzelfde jaar componeerde Maarten Luther een koraal ter ere van de twee martelaren.<div><br /><b>Antwerpen, bakermat van het lutheranisme</b><br /><br />Dit tragische incident herinnert ons eraan in hoeverre het Europa van de 16e eeuw verscheurd werd door religieuze geschillen. Het is bovendien geen toeval dat de twee monniken in kwestie afkomstig waren uit Antwerpen, de handelsmetropool die destijds de grootste expansie in het Westen doormaakte. Op 31 oktober 1517 maakte Maarten Luther zijn 95 stellingen openbaar, waarin hij met name de handel in aflaten bekritiseerde. Vanaf april 1518 begonnen de geschriften van de Wittenbergse hervormer in Antwerpen te circuleren, en vanaf 1520 werden ze zelfs op Antwerpse persen gedrukt. Deze snelle gang van zaken wordt deels verklaard door het kosmopolitische karakter van de stad. Het bood onderdak aan Duitse kooplieden, die niet alleen handelden, maar ook nieuwe ideeën en werken introduceerden.<br /><br /><img height="320" src="https://www.les-plats-pays.com/uploads/_detail900/Dye_histori_so_zwen_Augustiner_titelblad.jpg" width="222" /><br /><br /><br />foto: Henri Voes en Jean van Esschen, afgebeeld als protestantse martelaren op de titelpagina van Dye histori so zwen Augustiner Ordens gemartert seyn uit 1523, bibliotheek UGent<br /><br />Een andere factor die ongetwijfeld nog doorslaggevender was, was de aanwezigheid van het Augustijnenklooster. Opgericht in 1514, behoorde het tot dezelfde gemeente als die van Maarten Luther, en verschillende broeders die daar woonden hadden zijn leringen in Wittenberg gevolgd. Jacques Praepositus, oorspronkelijk afkomstig uit Ieper, was van 1518 tot 1521 prior van het Antwerpse klooster. Hij was bevriend geraakt met de Wittenbergse hervormer en verkondigde openlijk diens ideeën. Zijn opvolger, Henri de Zutphen, eveneens oud-student aan de Universiteit van Wittenberg, volgde zijn voorbeeld. Op aandringen van gouvernante Margaretha van Oostenrijk werden de twee prioren gearresteerd wegens “ketterse” activiteiten, maar wisten te vluchten.<br /><br /></div><div><i>de monniken die Luther volgden konden rekenen op aanzienlijke steun onder de Antwerpse bevolking</i><br /><br />De manier waarop Hendrik van Zutphen ontsnapte, bewijst dat Luthers monniken op aanzienlijke steun onder de Antwerpse bevolking konden rekenen. Eind september 1522 werd de voormalige prior gevangengezet in de nabijgelegen Sint-Michielsabdij, in afwachting van zijn overbrenging naar Brussel. Volgens een kroniekschrijver brak er bij de poort van de abdij een rel uit: “Verschillende mensen uit de stad, bijgestaan door zo’n driehonderd vrouwen, gingen daarheen en maakten zo’n opschudding in de kamer [waar hij opgesloten zat] dat ze erin slaagden om hem eruit te krijgen.”</div><div><br />Het verzet: repressie door de centrale macht<br /><br />Voor Margaretha van Oostenrijk was de vrijlating van Hendrik van Zutphen de druppel die de emmer deed overlopen. In oktober 1522 werden de nog aanwezige broeders in het Augustijnenklooster in Antwerpen weggevoerd en door inquisiteurs aan ondervraging onderworpen. Allen ingetrokken, met uitzondering van drie monniken, waaronder de reeds genoemde Henri Voes en Jean van Esschen. </div><div><br /></div><div>Hun ongelukkige metgezel stierf in 1528 in de gevangenis van Brussel. Het Augustijnenklooster werd met de grond gelijk gemaakt. Alleen de kerk ontsnapte aan de sloop en werd omgebouwd tot parochiekerk.<br /><br /><img height="275" src="https://www.les-plats-pays.com/uploads/_detail900/3-Luther-predikt-in-kerk.jpg" width="320" /><br /><br /><br />Hans Brosamer, Maarten Luther predikt in een kerk, 1550, Rijksmuseum, Amsterdam<br /><br /><br /></div><div>Merk op dat de vervolgingen tegen het opkomende lutheranisme niet werden geleid door de Antwerpse autoriteiten, maar door de belangrijkste actoren van de centrale macht: Karel V, de gouvernante en de keizerlijke inquisiteur Frans van der Hulst. </div><div><br /></div><div>De magistraten van de stad Antwerpen toonden daarentegen een zekere terughoudendheid, zich er terdege van bewust dat een te strenge repressie buitenlandse kooplieden zou hebben verdreven en schadelijke gevolgen zou hebben voor de economie van de stad. Dit wilden ze echter koste wat het kost vermijden.</div><div><br /><i>het merendeel van de lutherse kerken die na 1585 in Noord-Nederland werden gesticht, werd gesticht door vluchtelingen uit Antwerpen</i><br /><br />Met de sluiting en sloop van het Augustijnenklooster verloor het lutheranisme zijn belangrijkste pijler in Antwerpen. Een bepaald aantal volgelingen van de nieuwe religie bleef in de stad, maar zij besloten hun geloof voortaan met de grootste discretie te belijden. Hun Kerk werd pas georganiseerd toen zij toestemming kreeg van de seculiere macht, dat wil zeggen tijdens het Wonderjaar van 1566-1567 en tijdens de periode van de Calvinistische Republiek (1577-1585). </div><div><br /></div><div>Gedurende al deze jaren bleef de lutherse beweging op de Platlanden vrijwel beperkt tot Antwerpen. Een bijzonder onthullend feit in dit verband is dat het merendeel van de lutherse kerken die na 1585 in de Noordelijke Nederlanden werden gesticht, gesticht werd door vluchtelingen uit Antwerpen.</div><div><br />De intrede van het calvinisme op het toneel<br /><br />Tegen het midden van de 16e eeuw zorgde de opkomst van de zogenaamde gereformeerde kerken voor een verdere diversificatie van het religieuze landschap van het Vlakte Land. Deze beweging wordt ook wel het calvinisme genoemd, naar de belangrijkste architect Johannes Calvijn, hoewel ook andere invloeden in deze landen een rol speelden. Hoewel het calvinisme een snelle groei doormaakte, zien we hier ook dat de expansie ervan aanvankelijk alleen de zuidelijke provincies betrof.<br /><br /><br />In Antwerpen werden de eerste clandestiene calvinistische kerken gesticht: een Waalse of Franstalige in 1554 en een Nederlandstalige in 1555. In verschillende Waalse steden als Doornik, Rijsel, Valenciennes en Armentières ontwikkelde het calvinisme zich vooral na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Vrede van Cateau -Cambrésis (1559), toen het mogelijk was de grens met Frankrijk vrijwel ongehinderd over te steken. </div><div><br /></div><div>Daar beschikten de hugenoten al over een solide kerkelijke organisatie, en er ontstonden vruchtbare contacten tussen geloofsgenoten aan beide kanten van de grens. </div><div><br /></div><div>Ook vlakbij Frankrijk lag een andere groeipool: het sterk geïndustrialiseerde gebied van West-Vlaanderen, met plaatsen als Hondschoote en Neuve-Église.</div><div><br /><img height="167" src="https://www.les-plats-pays.com/uploads/_detail900/4-MCC-61129_Den_Bibel_met_groter_neersticheyt_gecorrigeert_ende_op_die_canten_gheset..._Liesveldtbijbel_1.jpg" width="320" /><br /><br /><br />Jacob van Liesvelt drukte in 1526 in Antwerpen de eerste volledige Bijbel in het Nederlands. Deze vertaling was grotendeels geïnspireerd op de Duitse versie van Maarten Luther. Van Liesvelt werd in 1545 onthoofd.© Wikimedia Commons<br /><br />Naast Doornik was het opnieuw Antwerpen dat het belangrijkste centrum van het opkomende calvinisme in de voormalige Nederlanden bleek te zijn. Van daaruit verspreidden de gereformeerde ideeën zich naar andere steden in Brabant, Vlaanderen, Henegouwen en Artois. In dit opzicht vergemakkelijkte de positie van Antwerpen als knooppunt voor de internationale handel contacten en netwerken. Er werden vooral nauwe betrekkingen opgebouwd met leden van de Gereformeerde Kerken die hun toevlucht hadden gezocht in Engeland en het Heilige Roomse Rijk. De communicatie met centra als Londen, Emden, Wezel en Frankfurt was grotendeels afhankelijk van de Antwerpse handelskanalen. <i>Uit de talrijke uitwisselingen met de vluchtelingenkerken blijkt ook dat de calvinistische beweging al vroeg kon rekenen op een internationaal netwerk.</i><br /><br /><br />Nog een bewijs van de overheersende rol van Antwerpen voor het calvinisme: de stad was gastheer van alle synodale vergaderingen die vóór 1571 in het Vlakte Land werden georganiseerd, op één na. Tijdens deze synodes kwamen vertegenwoordigers van de plaatselijke kerken – zowel Franstalige als Nederlandstalige – bijeen om overeenstemming te bereiken over de leer en de kerkelijke organisatie. Aanvankelijk vonden deze synodale vergaderingen alleen in de zuidelijke provincies plaats. </div><div><br /></div><div>Vóór 1566 waren er zeker gereformeerde gemeenschappen in Breda en in de Zeeuwse steden Middelburg, Vlissingen en Veere, maar niet ten noorden van de grote rivieren. Bovendien behoorde Breda tot het hertogdom Brabant en onderhield Zeeland destijds nauwe economische en culturele betrekkingen met Vlaanderen en Brabant.</div><div><br />Een militant calvinisme geassocieerd met de opstand<br /><br />Het calvinisme was veel beter toegerust om de strijd tegen een vijandige regering te leiden. In tegenstelling tot Maarten Luther hadden calvinistische leiders er geen moeite mee om ondergrondse kerken effectief te organiseren en bovenlokale netwerken te vormen. Tijdens het ‘Jaar van de Wonderen’ waren calvinistische leiders volop bezig met gewapend verzet tegen het Spaanse beleid in Nederland. Het verloop van de militaire operaties zou voortaan grotendeels de positie van het protestantisme in de verschillende steden en provincies bepalen.<br /><br /><img height="320" src="https://www.les-plats-pays.com/uploads/_detail900/William_I_Prince_of_Orange_by_Adriaen_Thomasz._Key_Rijksmuseum_Amsterdam_SK-A-3148.jpg" width="232" /><br /><br /><br />Willem van Oranje geschilderd door Adriaen Thomasz Key</div><div><span style="font-size: x-small;">© Wikimedia Commons / Rijksmuseum Amsterdam SK-A-3148</span><br /><br />Na de verovering van La Brielle door de Geuzen (1 april 1572 ) kon de Calvinistische Kerk van Holland en Zeeland volledig ontplooien. In de Vlaamse en Brabantse steden maakte de gereformeerde traditie een snelle expansie door tijdens de periode van de “Calvinistische republieken” (1577-1585). In 1577 leek alles erop te wijzen dat Willem van Oranje erin zou slagen de meeste provincies te verenigen in het verzet tegen de Spanjaarden, maar deze hoop werd snel teleurgesteld. De opstand nam steeds meer de vorm aan van een burgeroorlog tussen katholieken en protestanten.<br /><br /><br />Toen Alexander Farnese er in de jaren tachtig van de zestiende eeuw in slaagde de opstandige steden van Vlaanderen en Brabant één voor één te onderwerpen, vond er een massale emigratie plaats die de doodsklok luidde voor het protestantisme in de zuidelijke provincies. Ook de val van Antwerpen (17 augustus 1585) werd door tijdgenoten gezien als een keerpunt, maar niet noodzakelijk onomkeerbaar. De evolutie van het strijdtoneel, deels bepaald door de prioriteiten van Filips II op het internationale toneel, zou leiden tot de vorming van de Spaanse Nederlanden, katholiek en gecontroleerd door de Habsburgers, en de Republiek der Verenigde Provinciën in het noorden. waar de Hervormde Kerk de enige werd die de status van openbare of "bevoorrechte" kerk genoot.</div><div><br />Het verborgen protestantse verleden<br /><br />Parallel aan de politiek-militaire consolidatie begon een proces van religieuze en culturele heroriëntatie. In de door de koninklijke troepen heroverde gebieden nam dit proces de vorm aan van een contra-reformistische stroming. Kerkelijke en burgerlijke autoriteiten werkten nauw samen om een assertief en militant katholicisme te smeden. Prediking, catechismusonderwijs en gedrukte werken hielpen de grote waarheden van het geloof te propageren, terwijl ze een ongunstig beeld van “religieuze heterodox” creëerden. Aan de andere kant van de grens waren de ‘Nederlanders’ niet alleen gemene ketters, maar ook aanhangers van een verfoeilijke vorm van staatsvorm.<br /><br /><br />Tegelijkertijd onderging de openbare ruimte in steden diepgaande veranderingen. Er werden nieuwe barokke kerken gebouwd en de gevels van huizen werden versierd met Madonna’s – in Antwerpen gingen ze zelfs zo ver dat ze een Mariabeeld op de gevel van het stadhuis plaatsten, het embleem van de politieke macht bij uitstek – en er vielen periodiek processies binnen. de straten. Toen de strijdende partijen in 1609 een wapenstilstand sloten, waardoor het vrije verkeer binnen de Platlanden werd hersteld, maakten veel verbannen protestanten van de gelegenheid gebruik om de steden te bezoeken die ze zo'n vijfentwintig jaar eerder waren ontvlucht. </div><div><br /></div><div>Ze waren verrast om te zien in welke mate ze waren getransformeerd, niet alleen op materieel vlak, maar ook in de mentaliteit van de bewoners. De intense inspanningen die door middel van de verkondiging van het geloof en de propaganda waren geleverd, hadden duidelijk hun werk gedaan en hadden binnen een generatie de gedachten diepgaand veranderd.</div><div><br /><img height="320" src="https://www.les-plats-pays.com/uploads/_detail900/5-Ignatiuskerk-Antwerpen.jpg" width="303" /><br /><br /><br /><span style="font-size: x-small;">De Sint-Ignatiuskerk in Antwerpen (tegenwoordig de Sint-Karel-Borroméekerk) werd tussen 1615 en 1621 door de jezuïeten gebouwd als architectonische bevestiging van de triomfantelijke Contrareformatie.</span><br /><br />Het is ditzelfde proces dat er uiteindelijk toe leidt dat het protestantse verleden van de Vlaamse en Brabantse steden wordt geminimaliseerd of uit het collectieve geheugen gewist. Het protestantisme van de 16e eeuw werd gereduceerd tot een vreemd fenomeen, geïmporteerd in deze regio's en onverenigbaar met het fundamenteel katholieke karakter van de bevolking. </div><div><br /></div><div>Deze perceptie zal tot in de 20e eeuw de boventoon blijven voeren in historische werken en katholieke schoolboeken . Ten noorden van de grote rivieren overheerste de tegenovergestelde visie. Protestantse historici van dit land benadrukten graag dat de Nederlanders geneigd waren tot het protestantisme vanwege hun ‘nationale genialiteit’, en dit al in de 16e eeuw .<br /><br /><br />We weten nu dat deze manier van kijken niet overeenkomt met de werkelijkheid. De twee Augustijner monniken uit Antwerpen die op de Grote Markt in Brussel het leven lieten, zijn hier om ons vijfhonderd jaar later opnieuw te herinneren.</div><div><br /></div><div><a href="https://www.les-plats-pays.com/article/le-passe-protestant-danvers-une-page-dhistoire-occultee">https://www.les-plats-pays.com/article/le-passe-protestant-danvers-une-page-dhistoire-occultee</a></div></div></div><div><br /></div><div><a href="https://www.lutherszeeland.nl/kerk/geschiedenis-van-de-lutherse-gemeenten/">https://www.lutherszeeland.nl/kerk/geschiedenis-van-de-lutherse-gemeenten/ </a></div></div><div><br /></div><div><a href="https://www.the-low-countries.com/article/antwerps-expunged-protestant-past">https://www.the-low-countries.com/article/antwerps-expunged-protestant-past</a></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-58814233783245196312024-01-05T11:58:00.003+01:002024-03-20T17:31:31.375+01:00meester van het ijsgezicht <p> De winter van 1607 op 1608 moet ijzingwekkend koud zijn geweest. De Zuiderzee was drie eeuwen voor de komst van de Afsluitdijk een open wereldzee waar het behoorlijk kon spoken, maar deze winter lag het ijs er decimeters dik op. Het ijs was zo sterk dat schaatsers de tocht van Kampen in het verre Overijssel naar Amsterdam dwars over zee aandurfden.<span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>Op 15 juli 1606, in een huis in de Weddesteeg in Leiden is Rembrandt geboren. Leiden was in die tijd een bruisende stad van 24.000 inwoners. Jan Lievens, Jan van Goyen en Rembrandt stonden in Leiden aan de bakermat van de Nederlandse schilderkunst van de 17e eeuw, die wereldwijd geliefd is. </p><p>Sinds de ’kleine ijstijd’ waarvan deze winter het hoogtepunt was, maakten schilders, klein en groot, zich meester van het onderwerp. Rembrandt was nog te jong - om zicht op deze koude winter te krijgen kunnen we terecht bij andere kunstenaars uit die tijd. Hendrick Avercamp (1585-1634) was de bekendste. </p><p>Wat Avercamp zo populair maakte, is zijn uitstekende gevoel om de kijker voortdurend met verhaaltjes te confronteren. In dit verhaaltje zien we vissers met schepnetten langs een jaagpad. </p><p><br /></p><p><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_1cJhnbR6UoB2pdG2NloeP7NZbA2SRC3U0zyw1FbsomSYEjKsdh50RjpStsY223PWLP4S0LfjiecgQkZEGGMj_khhRo1nEsVhAbk7RuDSEbmE91gfLaNxEvChMPMfMFZUgB2gR8oTI_D3fnWElOYOnseEYKXDFB9QM5hD8PXnV_wWMBIzUaMaE8PB1omc/s900/vissers-met-schepnetten-langs-een-jaagpad-hendrick-avercamp.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="560" data-original-width="900" height="199" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_1cJhnbR6UoB2pdG2NloeP7NZbA2SRC3U0zyw1FbsomSYEjKsdh50RjpStsY223PWLP4S0LfjiecgQkZEGGMj_khhRo1nEsVhAbk7RuDSEbmE91gfLaNxEvChMPMfMFZUgB2gR8oTI_D3fnWElOYOnseEYKXDFB9QM5hD8PXnV_wWMBIzUaMaE8PB1omc/s320/vissers-met-schepnetten-langs-een-jaagpad-hendrick-avercamp.jpg" width="320" /></a></p><p><br /></p><p>Avercamp, die geboren werd in een door en door Noord-Nederlands gezin en beurtelings in Amsterdam en Kampen heeft gewoond, begon zijn schildersloopbaan in een tijd dat die nog sterk door Antwerpse vluchtelingen werd gedomineerd. Het ijsvermaak staat niet uitsluitend in zijn schilderijen en tekeningen centraal. Op de schilderijen en in de tekeningen (die voor Avercamp een minstens zo belangrijk medium waren) is het een en al vorst. </p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwP4OnhlkxF9w8-vhJszwsbdPhrtVveNQWmCVudjwtTXapmlWveOulcfEtrLFJrQ2oK866zJIUElw7kRDNOu_KYE7oUZjc7X7hCF1ALTnbebGqzxgnzdvz-AyMYbSdnBIM2bRMm4BXJnUHd61eHDzL4Lh3Qfq4rrW20QwyZZUBeIrHnn3Qhgf18xobopdl/s800/A47VZSQ55_800x.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="590" data-original-width="800" height="236" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwP4OnhlkxF9w8-vhJszwsbdPhrtVveNQWmCVudjwtTXapmlWveOulcfEtrLFJrQ2oK866zJIUElw7kRDNOu_KYE7oUZjc7X7hCF1ALTnbebGqzxgnzdvz-AyMYbSdnBIM2bRMm4BXJnUHd61eHDzL4Lh3Qfq4rrW20QwyZZUBeIrHnn3Qhgf18xobopdl/s320/A47VZSQ55_800x.webp" width="320" /></a></div><p><br /></p><p>IJspret had (en heeft) iets democratisch: op het bevroren water begeven zich arm en rijk, boeren die ’s winters weinig werk om handen hadden, maar ook burgers en geestelijken (Avercamp laat soms gesluierde nonnen rondzwieren), notabelen op een arrenslee en volkstypen die een kakhuisje bezoeken. Over het ijs werd ook het nodige rondgedeeld, zoals je hierboven kunt zien. </p><p>Impliciet wijst Avercamp er dus op dat ijspret ook een sociaal gebeuren is - zien en gezien worden- is in lijn met zijn manier van doen die gebaseerd was op die van de Vlaamse volgelingen van Pieter Bruegel de Oude. </p><p>Hendrick Avercamp, geboren in Amsterdam in een huis naast de Nieuwe Kerk, werd op 27 januari 1585 in de Oude Kerk gedoopt. In 1586 verhuisde het gezin naar Kampen, waar Avercamps vader tot stadsapotheker werd benoemd. Voor zijn artistieke opleiding ging Hendrick naar Amsterdam, waar hij in 1607 samenwoonde met de Deense portretschilder Pieter Isaacks (1569–1625)</p><p><br /></p><p>Hendrick Avercamp specialiseerde zich in het schilderen van wintertaferelen. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_NQ0821_m5FxqXdfvpKhIQG0fe8cfo6gEtVwH8BTYBUZD2h3V2n5cDk-lhz_2YkNjC9MTI3Se97Jee2RhYfz5E3KrvbWu8HyiwGlkkYdggyJ6zPQ67SLP3HpSydhrpTz112PGGOdMjFBlNs6YuiISluZ6Mb0BHYaeVQGNCDAuOsRSG7ka1kb-ExDhvhHT/s1000/IJsvermaal-bij-een-stad.-ca.-1620-Hendrick-Avercamp-Rijksmuseum-Amsterdam.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="533" data-original-width="1000" height="171" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_NQ0821_m5FxqXdfvpKhIQG0fe8cfo6gEtVwH8BTYBUZD2h3V2n5cDk-lhz_2YkNjC9MTI3Se97Jee2RhYfz5E3KrvbWu8HyiwGlkkYdggyJ6zPQ67SLP3HpSydhrpTz112PGGOdMjFBlNs6YuiISluZ6Mb0BHYaeVQGNCDAuOsRSG7ka1kb-ExDhvhHT/s320/IJsvermaal-bij-een-stad.-ca.-1620-Hendrick-Avercamp-Rijksmuseum-Amsterdam.jpeg" width="320" /></a></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqjkkcCGBcTvSHtG6F1Nh3pHclaFn4dg323O3ylXllf1zivghf70B-9HKfk-G56zBlkbzjZWPNCTVNRuF2AITvInmaHPtWa21hmtp1Y6_9kBWxDIEfAoNqqc7IQmx21UVXwEAF0qRk3vhMGcq3SGuJzv0m0dwyFM6sFpBiqkTqp23ajDhAVIII4g9hyphenhyphenzJr/s1200/Hendrick-Avercamp-A-Winter-Scene.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="563" data-original-width="1200" height="150" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqjkkcCGBcTvSHtG6F1Nh3pHclaFn4dg323O3ylXllf1zivghf70B-9HKfk-G56zBlkbzjZWPNCTVNRuF2AITvInmaHPtWa21hmtp1Y6_9kBWxDIEfAoNqqc7IQmx21UVXwEAF0qRk3vhMGcq3SGuJzv0m0dwyFM6sFpBiqkTqp23ajDhAVIII4g9hyphenhyphenzJr/s320/Hendrick-Avercamp-A-Winter-Scene.jpg" width="320" /></a></div><br /><div><br /></div><div>Hendrick Avercamp is een kunstenaar met de Nederlandse nationaliteit, wiens stijl in de eerste plaats kan worden toegeschreven aan de barok. De kunstenaar leefde 49 jaar en werd geboren in 1585 in Amsterdam, Noord-Holland, Nederland en stierf in 1634.</div><div><br /></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgrpAjhcT6NobGDvqNVNu5GxuaUnaw37HFs-XZUd7mi8_VUhmQ18BctdLY2UT8DaZzjVeMq3jOiRjTtmOKJhLuCN5VsyQG23zA4Jy7s5fINXvQEcC9-ZRtHB7ALBE5HLux7ar_55HzcGmmkoJDn5LdaWff2iyeoL4NGQwqpsB7E0f6DOJ2jhi21NslpzI7f" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="348" data-original-width="300" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgrpAjhcT6NobGDvqNVNu5GxuaUnaw37HFs-XZUd7mi8_VUhmQ18BctdLY2UT8DaZzjVeMq3jOiRjTtmOKJhLuCN5VsyQG23zA4Jy7s5fINXvQEcC9-ZRtHB7ALBE5HLux7ar_55HzcGmmkoJDn5LdaWff2iyeoL4NGQwqpsB7E0f6DOJ2jhi21NslpzI7f" width="207" /></a></div><br /><br /></div><div><br /></div>© Joke<br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-34761253800411226222023-11-29T16:27:00.240+01:002024-03-20T17:31:45.716+01:00Rembrandt en molens<p>De stad waar Rembrandt van Rijn geboren is was aan het eind van de vijftiende eeuw het grootste van het graafschap Holland. Leiden groeide uit tot de tweede grootste stad van de Republiek, na Amsterdam. <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>Dat is voornamelijk dankzij de internationale lakenindustrie, Leidse wolnijverheid en de letteren. De stad was een belangrijk centrum van drukkerijen, wetenschappelijke uitgeverijen en boekhandels. Op het hoogtepunt rond 1670 woonden er ruim 60.000 mensen dicht op elkaar. Deze periode – in de 17e eeuw – wordt vaak de Gouden Eeuw genoemd. </p><p>Leiden is de Sleutelstad</p><p>De geschiedenis van Leiden bestrijkt meer dan 1200 jaar. Rond de jaartelling versmolten de oorspronkelijke bewoners met Germaanse nieuwkomers. Kort daarna arriveerden de Romeinen. De Rijn werd de grens van hun rijk. Germaanse stammen vestigden zich of trokken door, tot rond 600 n. Chr. de Franken hier heersten.</p><p>De stad ontstond als dijkdorp tegenover een kunstmatige heuvel aan de samenvloeiing van de Oude Rijn en de Nieuwe Rijn. Rond het jaar 800 bestond Leiden uit drie gehuchten aan de voet van een heuvel, die samen Leithon werden genoemd waaruit wellicht de naam Leiden voortkomt. </p><p>Vanaf de elfde eeuw (of eerder) werd Leiden de hofplaats van de graven van Holland. Het ontwikkelde zich al snel tot hoofdplaats van het Rijnland. Het bouwwerk (de Burcht) bevindt zich midden in Leiden, op de plek waar de twee armen van de Rijn samenvloeien. </p><p>De Burcht is het oudste Leidse gebouw, ook daarover gaan vele verhalen rond. Onze voetsporen hebben we er gezet....en genoten van een prachtig uitzicht. </p><div><br /></div><p><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBX3ofYztvYIXMPNj8Q9j4X7lW_RmzwufI9O8NgfTIUItQWpENiJsi8xMGEsMJxDNdB4n6njEvx9aG7Dd-0aT8lISiTq23BNn9h1pxxM_NwBobYD0xg34DA65hG3v9S8_DMFMybI1unnkHIzD3DFOtHkUr4WxxKUznmygt6t9F_BmK4lR5zKs8bK3cQZYo/s960/De%20burcht%20lieden%20met%20oude%20en%20nieuwe%20rijn.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="640" data-original-width="960" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBX3ofYztvYIXMPNj8Q9j4X7lW_RmzwufI9O8NgfTIUItQWpENiJsi8xMGEsMJxDNdB4n6njEvx9aG7Dd-0aT8lISiTq23BNn9h1pxxM_NwBobYD0xg34DA65hG3v9S8_DMFMybI1unnkHIzD3DFOtHkUr4WxxKUznmygt6t9F_BmK4lR5zKs8bK3cQZYo/s320/De%20burcht%20lieden%20met%20oude%20en%20nieuwe%20rijn.webp" width="320" /></a></p><p><br /></p><p>Ooit stonden er 19 windmolens op de wallen van Leiden; daarvan is alleen De Valk nog over. In 1611 werd op het Valkenburger bolwerk de standerdmolen "De Valck" gebouwd, die in 1667 plaats moest maken voor een houten stellingmolen. Zoals ik als kind dacht dat dit de molen was waar Rembrandt opgroeide, is Molen de Valk de oude korenmolen uit 1743 niet waar Rembrandt opgroeide. </p><p>Onderzoek in het Regionaal Archief in Leiden leert dat de molen van Rembrandts voorouders aan vaders kant net buiten de stad aan de Rijn stond. Op de vogelvluchtkaart van Jacob van Deventer uit 1650 kun je ’m nog zien, schrijft Onno Blom. </p><p>Op een overzicht van de stadspoorten in de 17e eeuw - Het huidige centrum van Leiden, herkenbaar aan het singelpatroon, werd in 1659 voltooid. Ook werden trekvaarten gegraven naar Delft (1637, een jaar later doorgetrokken naar Den Haag), Haarlem (1657) en Utrecht (1564).</p><p><br /></p><p><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEj73XC1uCUQWzDTJySInjBKKYteBBgRtR7F8FlyX6rhkm6EU8vPjcOkXLHgYjLXS5i-2Ym4nHxcYNZQBRhZO33aKohhYYS2Ls9n5w86HWQtSWJTKzvu9mEVkA_JW8Glzv1nZ4gHqlZRl7-vA5THa-6XgvxajY1OLm6QP6VqDnykD_Pmb8lI0qfp0AyAUUYQ" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img alt="" data-original-height="473" data-original-width="624" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEj73XC1uCUQWzDTJySInjBKKYteBBgRtR7F8FlyX6rhkm6EU8vPjcOkXLHgYjLXS5i-2Ym4nHxcYNZQBRhZO33aKohhYYS2Ls9n5w86HWQtSWJTKzvu9mEVkA_JW8Glzv1nZ4gHqlZRl7-vA5THa-6XgvxajY1OLm6QP6VqDnykD_Pmb8lI0qfp0AyAUUYQ" width="317" /></a></p><p><br /></p><p>Tegen het einde van de 16e eeuw ontwikkelde Leiden zich tot een belangrijk centrum van drukkerijen, uitgeverijen en boekhandels. (denk aan de zeven vrije kunsten....) </p><p>In de 17e eeuw kwam Leiden tot grote bloei, mede dankzij de impuls die vluchtelingen uit Vlaanderen gaven aan de textielnijverheid. </p><p>In 1705 opende de Leidse schouwburg haar deuren, de oudste nog bestaande schouwburg van Nederland. In 1865 kreeg de zaal van de Leidse Schouwburg haar huidige hoefijzervorm, geïnspireerd op de Italiaanse theaters.</p><p>Het is deze stad waar kunstenaars als Rembrandt, Jan Steen en Gerard Dou opgroeide. Veel verhalen over Rembrandt beginnen met deze zin: Rembrandt was een molenaarszoon. Het is het woord dat in de beginzin van bijna alle biografieën wordt genoemd. </p><p>In de familie van Rijn bepaalde zeker de moutmolen hun hele bestaan. De wind bepaalde al generaties lang het leven van zijn familie. Zou Rembrandt de wieken van de molen zien als de vier windrichtingen? </p><p>Rembrandt van Rijn (1606-1669) is geboren en getogen in Leiden aan de Weddesteeg. De meest bekende molen die Rembrandt schilderde was niet de molen waarbij hij opgroeide, het is wel een molen die het meest inspireert. De stand van de wieken, het kleurgebruik, de losse toets en de mystieke uitstraling spreekt velen aan. </p><p>De Weddesteeg lag binnen de middeleeuwse stadsgrenzen aan de stadswal enerzijds en aan (niet toevallig) de Rijn - op de stadswal had de familie van Rembrandt meerdere molens, ook de vader van Rembrandt was molenaar. Zet de muziek maar aan en kijk mee: <a href="https://www.youtube.com/watch?v=MJIbXr2-PSE&t=54s">https://www.youtube.com/watch?v=MJIbXr2-PSE&t=54s</a></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjwv8qgggpauwBUWaXgY7MGF6U1hjSihwma2skJOODmYF0JlZSbX3s4v0Vfg7tOm2ocM_-kjNnjyubY1KVL7ygeSSko34VUUFS29lWDM2bcTLQRfez0vyOfdYPl48QkNm8Ddyy7nCN0570MVh6xhIlvNCNBoSI8sDEQQ8qUBYHqnXya8OD_YsTu4ItM60v/s1067/de-molen-1x1-090715-detail-1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="842" data-original-width="1067" height="316" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjjwv8qgggpauwBUWaXgY7MGF6U1hjSihwma2skJOODmYF0JlZSbX3s4v0Vfg7tOm2ocM_-kjNnjyubY1KVL7ygeSSko34VUUFS29lWDM2bcTLQRfez0vyOfdYPl48QkNm8Ddyy7nCN0570MVh6xhIlvNCNBoSI8sDEQQ8qUBYHqnXya8OD_YsTu4ItM60v/w400-h316/de-molen-1x1-090715-detail-1.jpg" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both;"><div class="separator" style="clear: both;"><b>Nog een keer Rembrandt, nu in het licht van de molenaarszoon</b></div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">Rembrandt Gerritszoon van Rijn werd op 15 juli 1606 geboren in Leiden. Zijn vader was in die tijd molenaar in Leiden en maalde koren voor een bierbrouwerij. De ouders van Rembrandt kregen in totaal tien kinderen waarvan er drie op jonge leeftijd overleden. Na het overlijden van de vader, nam zijn oudste broer Gerrit de werkzaamheden op de molen over. Als hij niet lang daarna zelf ook overlijdt, wordt zijn jongere broer Adriaen molenaar. </div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">De molenaarswoning is gebouwd in roerige tijden, vlak voor het eerste Spaanse beleg in 1573. Leiden voorzag wat er na de beeldenstorm van 1566 zou gaan komen. De stad haalde de molens binnen de stadsmuren en plaatste deze hoog op aarden wallen ernaast. De woning was voorzien van extra voorraadruimte zodat men hieruit kon putten zodra de toevoer van graan zou stagneren indien de stadspoorten gesloten zouden worden.</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">Onderzoek in het Regionaal Archief in Leiden leert dat de molen van Rembrandts voorouders aan vaders kant net buiten de stad aan de Rijn stond. Die molen werd op 29 november 1573 in de fik gestoken door de Spanjaarden die Leiden belegerden. Rembrandts grootmoeder, Lijsbeth, verwierf na het Leidens Ontzet op 3 oktober 1574 eerst een aandeel in De Pelicaen, op het uiterste noordwestelijke puntje van de stadswal. Kort daarna kreeg ze toestemming om 50 meter verder, vlak naast de Witte Poort, een standerdmolen neer te zetten op het bolwerk. Met die molen, die ‘de Rijn’ werd genoemd, groeide Rembrandt op.</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><b>Mythen en legenden vertellen</b> dat Sint-Pieter is de beschermheilige van Leiden. Vandaar ook de Pieterskerk. Hierdoor zijn zijn attributen twee sleutels. Het stadswapen en de vlag van Leiden vertonen twee gekruiste sleutels. Attributen die verbonden zijn met st. Pieter de schutspatroon van de kerk.</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">In kunst en iconografie worden sleutels vaak in verband gebracht met Petrus, sleutels van de hemel; Het is Simon, de zoon van Johannes die een nieuwe naam kreeg: Kefas (Dat is Petrus, 'rots'.)</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">Dit wordt ook wel de traditio clavium genoemd, Latijn voor overdracht van de sleutels..... </div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">© Joke</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /><br /></div><p><br /></p><p><br /></p><div><br /></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-36319668586665680332023-11-27T17:28:00.000+01:002024-02-14T16:23:44.520+01:00Etty Hillesum<p>Op donderdagavond 4 september 1941 schrijft Etty Hillesum in haar dagboek: Ik wil deze eeuw leren kennen, van buiten en van binnen. Ik betast deze eeuw, iedere dag opnieuw, ik tast met m’n vingertoppen langs de contouren van deze tijd.</p><p>De contouren van haar tijd zou zij tot het bittere einde blijven verkennen.</p><p>Wie is Etty Hillesum en waarom zou je haar (dagboeken)lezen?<span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>Op 15 januari 1914 werd de dagboekschrijfster Etty Hillesum in het statige herenhuis aan het Molenwater 77 in Middelburg geboren. Na haar werden Jaap en Mischa geboren; ze was dus de oudste van het drietal. Etty begint op 8 maart 1941 met het bijhouden van een dagboek op aanraden van haar op Jung gebaseerde therapeut. In de eerste maanden dat zij in haar dagboekcahiers schrijft, staat haar innerlijke groeiproces centraal. </p><p>Een manier om het pad naar zelfverwerkelijking, dat Etty Hillesum in de periode 1941-1943 is gegaan, in kaart te brengen is te letten op de persoonlijke voornaamwoorden die zij in haar dagboeken gebruikt. Gaandeweg verplaatste zij zich vanuit het ‘ik’ in een ‘jij’ en een ‘men’ – om ten slotte op te gaan in een ‘wij’. </p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiwy2n2PG1K718_nN_yl1ZQZcr-tPjyoWFdSbZyzgKlrduefy1NsLFO9D1tIliSyUdzgVX5unbY9B2yYfQqiOd4iTLmDRCXNecIcjvoa-57md13gZc6x4Pte6PJ6lKGcVheErT4CItGZ-pe_F8OxQTiWzLPONEIqbRJmUCWE_1hacQ88cfxPNz92yqavcu0" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="250" data-original-width="470" height="170" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiwy2n2PG1K718_nN_yl1ZQZcr-tPjyoWFdSbZyzgKlrduefy1NsLFO9D1tIliSyUdzgVX5unbY9B2yYfQqiOd4iTLmDRCXNecIcjvoa-57md13gZc6x4Pte6PJ6lKGcVheErT4CItGZ-pe_F8OxQTiWzLPONEIqbRJmUCWE_1hacQ88cfxPNz92yqavcu0" width="320" /></a></div><br /><br /><p></p><p>Het zevende deel van de serie Etty Hillesum Studies heeft als titel meegekregen: ‘Etty Hillesum weer thuis in Middelburg’, een verwijzing naar de opening van het Etty Hillesum Onderzoekscentrum te Middelburg op 1 oktober 2015. Zo is de stad, waar Etty Hillesum op 15 januari 1914 werd geboren, een knooppunt geworden voor het internationale onderzoek naar haar persoon en nagelaten geschriften.</p><p><a href="https://ettyhillesumhuis.nl/">https://ettyhillesumhuis.nl/</a></p><p>Het gezin Hillesum woonde niet lang in Middelburg. Op 27 juli 1914 verhuisden vader Levie (Louis), moeder Riva en dochtertje Esther (Etty) naar Hilversum. Het meisje werd Esther genoemd, ze kreeg dezelfde naam mee als haar grootmoeder van vader's kant Esther Hillesum-Loeza was getrouwd met koopman Jacob Samuel. </p><p>Later liet ze zich Etty noemen. Onder die naam werden ook haar dagboeken uitgegeven. Er zijn inmiddels veel boeken geschreven over het leven van Etty Hillesum. Het biografische onderzoek naar Etty Hillesum, haar familie en haar omgeving levert nog steeds nieuwe resultaten op, zoals blijkt uit de bijdrage over Spiers verloofde Hertha Levi en die over de familiestamboom van de familie Hillesum.</p><p>-- <i>De serie Etty Hillesum Studies is een uitgave van het Etty Hillesum Onderzoekscentrum in Middelburg en staat onder redactie van Klaas A.D. Smelik, Julie Benschop-Plokker, Lotte Bergen, Marja Clement, Meins G.S. Coetsier, Gerrit Van Oord en Jurjen Wiersma. De openingszin van dit blog is ook van Klaas Smelik - Klaas A.D. Smelik studeerde theologie, semitische talen, oude geschiedenis en archeologie in Utrecht, Amsterdam en Leiden. Hij doceerde Hebreeuws, Hebreeuwse Bijbel en Jodendom in Amsterdam, Utrecht, Brussel, Leuven en Gent. In 2006 richtte hij het Etty Hillesum Onderzoekscentrum op, eerst in Gent en sinds 2015 in Middelburg. Verder is hij specialist op het gebied van het antisemitisme.</i></p><p>Uit onderzoek naar boeken die zij las, citaten en mensen die haar inspireerde blijkt dat zij een grote voorliefde had voor de Russische taal en literatuur. Geregeld refereert zij in haar dagboeken, naast haar favoriete dichter Rainer Maria Rilke, aan de befaamde werken van de Russische schrijvers Dostojevski en Tolstoj. Aan de Volksuniversiteit van Amsterdam verzorgde zij zelf een cursus Russisch. Later gaf zij, om wat bij te verdienen, privélessen Russisch. De lessen, die een uurtje duurde, gaf zij bij haar thuis in de Gabriel Metsustraat. </p><p><i>Ze begon haar rechtenstudie, </i> waarvoor zij op 23 juni en op 4 juli het doctoraalexamen met succes aflegde, studeerde Etty in Leiden en Amsterdam Slavische talen. Zij volgde in Leiden de colleges van de bekende Slavist Nicolaas van Wijk. Een keer per week kreeg zij samen met een klein groepje studenten college bij Van Wijk thuis. De professor onderwees in zijn studeerkamer de studenten in het Oudkerkslavisch. Haar studie Slavische talen heeft zij vanwege de oorlogsomstandigheden nooit kunnen afronden.</p><p>Een boeiend en informatief vond ik onderstaand artikel: ik geef je de link - <a href="https://www.slavischeliteratuur.nl/tslarchief/tsl52/52c.html">https://www.slavischeliteratuur.nl/tslarchief/tsl52/52c.html </a></p><p>Het is geschreven door Wil van den Bercken en geeft inzicht in haar liefde voor Rainer Maria Rilke en Fjodor Michajlovitsj Dostojevski maar eerst volgt een beschrijving van de context waarin Etty Hillesum’s liefde voor Dostojevski en Rusland in het algemeen moet worden geplaatst. Ook haar literaire idool Rilke had een bijzondere liefde voor Rusland</p><p>Etty Hillesum had een Russische moeder, Rebecca Bernstein, geboren in Potsjep en in 1907 na een pogrom uitgeweken naar Nederland. De relatie met haar moeder staat wellicht aan de wortel van het thema lijden en haar ontstijgen van het Oost-West cliché. </p><p>De betekenis van dit pleidooi voor kosmopolitisme beschrijft ze zelf zo: </p><p><span style="color: #0d3f9b; font-family: "Open Sans", sans-serif; font-size: 14px;">Het landschap, dat de mens in zich draagt, zoekt hij ook buiten. Misschien heb ik daarom altijd dat merkwaardige verlangen gehad naar de wijde Russische steppen. Mijn innerlijke landschap bestaat uit grote, wijde vlaktes, oneindig wijd, er is nauwelijks een horizon, de ene vlakte gaat over in de andere.</span></p><div class="ppoem" style="background-position: center center; border-color: rgb(0, 0, 0); color: #0d3f9b; font-family: "Open Sans", sans-serif; font-size: 14px; line-height: 16pt; margin: auto 60px;"><br style="background-position: center center; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; margin: auto; text-align: center;" /></div>Het beeld van oneindige weidsheid komt meerdere malen voor in het dagboek en staat voor de onbegrensde en allesomvattende liefde die Etty voelt voor de mensen. <div><br /></div><div>Hopelijk inspireert het jou als lezer om boeken van haar te gaan lezen en er lang over verder te mijmeren. Tip: kijk ook deze aflevering https://kro-ncrv.nl/judith-koelemeijer </div><div><br /><div><br /><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyAhJKpWPcYxAtHC_G9SCwaoEkd4y_AR1G1pr_Hv5ORr8wvHzU0W9_GgCt40upOIZB0iNTNLGvDEroLacei8aFP3dv3NNv23gKLKKdUz11uQ6IER7nm0EdRn0s7R9MKK5w190e_i-0IDRoRsfDfuv4CwREGooQkA8G51tQGl0ZYliW8_MSDA7wSQevE6gP/s294/Etty%20Hillesum.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="171" data-original-width="294" height="171" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyAhJKpWPcYxAtHC_G9SCwaoEkd4y_AR1G1pr_Hv5ORr8wvHzU0W9_GgCt40upOIZB0iNTNLGvDEroLacei8aFP3dv3NNv23gKLKKdUz11uQ6IER7nm0EdRn0s7R9MKK5w190e_i-0IDRoRsfDfuv4CwREGooQkA8G51tQGl0ZYliW8_MSDA7wSQevE6gP/s1600/Etty%20Hillesum.jpg" width="294" /></a></div><br /><div><br /><p><br /></p><p><br /></p></div></div></div></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-71964388615954759472023-11-16T17:00:00.030+01:002024-03-20T17:32:07.243+01:00'het mysterie van de nacht' <p>Het Sinterklaasfeest is al eeuwenlang een van de meest geliefde jaarfeesten. De beeldentaal van dit feest bestaat uit veel symbolieken. Symbolieken en de rituelen waarin een diepere wijsheid besloten ligt en inzicht bieden in de historische Nikolaas en het beeldend denken een oppepper geeft. </p><p><span></span></p><span><a name='more'></a></span><p>Ikoon van Goedheid</p><p>Het wezen van ikonen is het oerbeeld; het woord ikoon verwijst dan ook naar beeltenis, zo is Nikolaas is zowel in het Westen als in het Oosten zeer bekend. </p><p></p><p>Een ikoon is de drempel tussen de zichtbare en onzichtbare wereld, vandaar ook dat we soms het universum verdeeld in verschillende lagen of beelden zien op ikonen. Een ikoon van de Moeder Gods is geen afbeelding, maar een venster of poort naar de eeuwigheid. Inmiddels is de grens tussen een ikoon en een religieus schilderij steeds vager aan het worden, vooral nu de symbolische betekenis niet meer begrepen wordt. </p><p>Een voorbeeld waar ik graag eens aandacht voor wil vragen gaat over Nikolaas. Er zijn veel ikonen van Nikolaas die leefde in de vierde eeuw. Het verhaal gaat dat hij deelnemer was aan het eerste oecumenische concilie van Nicea in het jaar 324 over het dogma van de Drie-eenheid en de Duale natuur Jezus of de twee naturen, de menselijke en de goddelijke. Vanzelf had dit ook gevolgen voor Maria. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsHGWFTB8Y4qJyvxZUo0-7xVH6nr9S3nwseUe5Y-oJceW3IWF0cGpy_4MFx5m8wZoklxXIMhlCSGSKSetrKh9jcwj7_zbKVG7k2oi1qtfl8vuvAg5TXsfloE2fvuMPvnC6Eefy1NKWA4uf7pwaLkbyCG7K1SyqEagcCvKIXV3cuKJHKzVnbs4G2xHKfY-Y/s601/St-Nicholas.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="601" data-original-width="439" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsHGWFTB8Y4qJyvxZUo0-7xVH6nr9S3nwseUe5Y-oJceW3IWF0cGpy_4MFx5m8wZoklxXIMhlCSGSKSetrKh9jcwj7_zbKVG7k2oi1qtfl8vuvAg5TXsfloE2fvuMPvnC6Eefy1NKWA4uf7pwaLkbyCG7K1SyqEagcCvKIXV3cuKJHKzVnbs4G2xHKfY-Y/s320/St-Nicholas.jpg" width="234" /></a></div><p>Vreemd genoeg ook voor Nikolaas; leefde de ene Nikolaas in de vierde eeuw zo zien we een andere Nikolaas die leefde in de zesde eeuw en sterft op 10 december 564. Hij wordt in Myra begraven. Er bestaan veel legenden over Sint Nicolaas en zijn leven....De Spaanse bisschop is de patroonheilige van Amsterdam - <a href="https://onh.nl/verhaal/sinterklaas-de-held-van-de-zeelieden">https://onh.nl/verhaal/sinterklaas-de-held-van-de-zeelieden</a> en de Nederlandse emigranten namen in het begin van de 20e eeuw de Sinterklaastraditie mee naar Amerika, waar hij al gauw Santa Claus werd genoemd. Kunnen we verder terug kijken. Ja. </p><p>De in het westen geïntroduceerde cultus van Nikolaas door de Byzantijnse keizerin Theophanu, echtgenote van de Duitse keizer Otto II is nauw verbonden met Het Valkhof in Nijmegen waar een kapel gebouwd is ter ere van Nikolaas. Rond het jaar 1000 was hij dus ook al bekend in het huidige Nederland. Keizerin Theophanu, vrouw van keizer Otto II, lijkt hierin een belangrijke rol te hebben gespeeld. Sinterklaas is beslist de populairste heilige van rond het jaar 1000 in het huidige Nederland </p><p>De beeldtaal</p><p>De naam Nikolaas is afkomstig uit het Grieks: niké staat voor overwinning en laos voor volk. Zou het kunnen gaan over de verbinding tussen Oost en West of een samensmelting van beelden als een boek, een schoorsteen en een mensgerichtheid. Nikolaas is immers meer aards dan dat er sprake is van een hemels karakter die altijd troost en veel geeft, het schenken van goedheid heeft hier haar bron. </p><p>In de beeldtaal is Nikolaas vaak onder de voet gelopen (schoen zetten) en voedt dan ook uit eigen middelen de bevolking in tijden van hongersnood. In delen van de wereld is Nikolaas de schermheilige van zeevaarders (noodweer - (stoom) boot).</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHHQZ5P05A2eA5xGgcVltDSdlwhh9k9OVAf1E9_0oXFMz0DO5_ITBDUqna1jpyH7-FYyo-rNu7tdTbxTjvJmkb0afJSDxgqZ9Pr5dMqJRheVJ9otiEJFweN81MKJBK5cBYqdw8t9ydPBd1MZjScuvYYLWEkatU37sXMbJabHSj4-mT0L6Xr8EjNeLNu6ex/s1925/2715.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1925" data-original-width="1632" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHHQZ5P05A2eA5xGgcVltDSdlwhh9k9OVAf1E9_0oXFMz0DO5_ITBDUqna1jpyH7-FYyo-rNu7tdTbxTjvJmkb0afJSDxgqZ9Pr5dMqJRheVJ9otiEJFweN81MKJBK5cBYqdw8t9ydPBd1MZjScuvYYLWEkatU37sXMbJabHSj4-mT0L6Xr8EjNeLNu6ex/s320/2715.jpg" width="271" /></a></div><br /><p>Karakteristiek voor Nikolaas is een hoog voorhoofd als teken van wijsheid, kort en wit-grijs haar met een volle ronde baard. Hij draag het liturgische bisschoppengewaad van de orthodoxe kerk, een kazuifel en een met grote kruisten bestikte stola (omophorion). </p><p>Dat beeld is in Byzantium ontstaan</p><p>De destijds 12-jarige prinses stond onder de Duitse middeleeuwse elite bekend als decadent omdat ze zich naar Byzantijns gebruik iedere dag baadde en met mes en vork wenste te eten. Maar ze deed ook iets wat haar tijdgenoten wél waardeerden. Ze introduceerde de cultus van Nicolaas in het westen, tot dan toe vooral een bijzonder geliefde heilige in het oosterse christendom. </p><p>De huwelijksoorkonde van Keizerin Theophanu is de schriftelijke vastlegging van de schenking ter gelegenheid van het huwelijk tussen de toen 17-jarige keizer Otto II (medekeizer naast zijn vader) en de toen 12-jarige prinses Theophanu is een oprolbaar perkament. Dit document is een van de oudste bewaarde bewijzen van de toepassing van meekrap in de Middeleeuwen. Afgelopen zomer bezochten wij musea en tentoonstellingen waarbij we ons lieten informeren over meekrap, een inmiddels vooral in Zeeland bekende (textiel) kleurstof. Zou de rode mantel ook door meekrap haar rode kleur hebben gekregen? </p><p><i>Rembrandt gebruikte meekrap in zijn zelfgemaakte olieverf. Zo schilderde hij hier een jas met de kleurstof waarmee de jas zelf was geverfd. Portret van Jan Six, wiens familie textielververs waren.</i></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5OPKYHziVwjm7lYz6hOHDVImcvoNIztj4-xB_rHTvEvS748O6otPAAZ6OYZ_cty8rkP71NNFvXtpFY6i20pSHLB17z5Zf1qzZxecTGSqEHCv72NqyaEd2vldN3ZdvVC2BFdqDXkWFCYnhimChttgQI9-97pZdFEGiM8lOg4fATpQnZ5SxjHBPq3zXNiEa/s2447/Rembrandt_Harmensz._van_Rijn_Jan%20Six.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2447" data-original-width="2225" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5OPKYHziVwjm7lYz6hOHDVImcvoNIztj4-xB_rHTvEvS748O6otPAAZ6OYZ_cty8rkP71NNFvXtpFY6i20pSHLB17z5Zf1qzZxecTGSqEHCv72NqyaEd2vldN3ZdvVC2BFdqDXkWFCYnhimChttgQI9-97pZdFEGiM8lOg4fATpQnZ5SxjHBPq3zXNiEa/s320/Rembrandt_Harmensz._van_Rijn_Jan%20Six.jpg" width="291" /></a></div><p><br /></p><p>Ikonen zijn nooit gesigneerd. Op een ikonostase, een gemetselde of houten beeldenwand tussen het schip (!) van de kerk en het altaar zie je soms ikonen in een rij naast elkaar en boven elkaar geplaatst; dit wordt een register genoemd en voorportaal van het 'heilige der heiligen' - middelaars van het volk mochten dat betreden. </p><p>Ikonen schilderen is geen creatief proces. Het schilderen van ikonen maakt je bewust van tradities, daarbij ben je niet vrij om je eigen verbeeldingskracht te gebruiken. Ikonen zijn een leermiddel en eigenlijk is het best triest dat zoveel beeldtaal of liever gezegd symbooltaal verloren is geraakt in de beeldenstrijd - gelukkig is er dankzij keizerin Irene, Theodora en Theofanu nog iets van de beeldtaal bewaard gebleven. </p><p>Vensters naar legenden, volksfeesten en (religieuze) tradities....</p><p>tot slot: In het westen zien we heiligen, mantelheiligen zelfs, op een wit paard Als je nu weet dat een paard onze emoties en driften symboliseert nodige lichtjesfeesten (in het westen) uit om je goedgeefsheid te vinden en je ego-gerichtheid om te vormen. Beter dan zo kan dit dit niet verstaan en is eigenlijk net zo een uitnodiging de oost-west verbinden in jezelf tot stand te gaan brengen. </p><p>© Joke</p><p><br /></p><p><br /></p><p>verder lezen: </p><p>nog meer wereldgeschiedenis van Nederland uitg. ambo/anthos - artikel van Rutger Kramer over hoe Sinterklaas verscheen in Nederland (pagina 94-99) </p><p>https://nl.wikipedia.org/wiki/Huwelijksoorkonde_van_keizerin_Theophanu</p><p>https://www.zierikzee-monumentenstad.nl/meekrap</p><p>Krap en Klei – Historisch rood uit de Zeeuwse bodem - Janneke Kornet - https://www.stadhuismuseum.nl/krap-en-klei/</p><p>https://www.ikonenmuseumkampen.nl/home</p><p>Women in Purple: Rulers of Medieval Byzantium - Judith Herrin</p>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-46378718296323162592023-11-11T11:40:00.125+01:002024-03-20T17:32:24.408+01:00Sheela Na Gigs<div><div>De afbeelding van Sheela na Gig is er één, die bol staat van oude symbolen.<span><a name='more'></a></span></div><div><br /></div><div><i>Ze woont op de lateien en deuropeningen van kerken in heel Europa, vooral in Ierland. Ze kijkt uitdagend naar de steen waarin ze is uitgehouwen: tanden ontbloot, ogen wijd open, benen gespreid. Haar handen houden haar overdreven vulva open in een houding die shockerend is voor de meeste moderne kijkers, vooral gezien de religiositeit van haar omgeving. Er zijn er honderden, en er worden er steeds meer herontdekt in ruïnes, oude schuren, velden en moerassen. Haar naam is Sheela na gig, maar haar afkomst is zo mysterieus dat niemand zelfs maar zeker weet wat die naam betekent. Niemand weet precies waarom de Sheelas werden gemaakt, wat ze vertegenwoordigden, of hoe ze werden ingebouwd in de letterlijke fundamenten van een kerk die op zijn minst een beladen relatie heeft met vrouwelijke seksualiteit. Sheela na gig-figuren passen echter niet altijd netjes in de iconografie van geboorte en vruchtbaarheid, schrijft Betsy Cornwell over deze (inheemse?) godin. </i></div><div><br /></div><div>Inheemse godin? </div><div><br /></div></div><div><br /></div><div>Haar naam is Sheela na gig, maar haar afkomst is zo mysterieus dat niemand zelfs maar zeker weet wat die naam betekent. Toch zijn er veel verhalen en afbeeldingen als je rondkijkt op internet. Waar staat zij voor? </div><div><span></span></div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgf2WqAFMKh97dd-6z3d2AfUONo5pkAO9OGVC8scA0krO003Alwop5h7Y23aEnQYobC9XswdpA0gqexhPB0jLrdms7Eyb3oi_qSqwzSRb8Woq0NEY_7J5hzBJd0rq1i71v2gz2n6tGe3xLxpCzrc12FUed7BuBtD_r1vMJPqzNAEjv5vbBz1oPdgxIr2Eye/s1280/sheela-na-gig-2412654_1280.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1280" data-original-width="864" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgf2WqAFMKh97dd-6z3d2AfUONo5pkAO9OGVC8scA0krO003Alwop5h7Y23aEnQYobC9XswdpA0gqexhPB0jLrdms7Eyb3oi_qSqwzSRb8Woq0NEY_7J5hzBJd0rq1i71v2gz2n6tGe3xLxpCzrc12FUed7BuBtD_r1vMJPqzNAEjv5vbBz1oPdgxIr2Eye/s320/sheela-na-gig-2412654_1280.jpg" width="216" /></a></div><br /><div><br /></div><div>Eigenlijk is er geen vreemder Gaelisch symbool dan een Sheela na Gig - het merendeel van de beelden bevindt zich boven ingangen van kloosters, kerken en kastelen. Daarvan zijn er die al dateren vanaf <span style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 13.3333px;">de 12e eeuw.</span></div><div><br /></div><div>Het is mogelijk dat dit zeer oude symbool een aardgodin, het crone-archetype, uit de Keltische mythologie zou kunnen vertegenwoordigen. De etymologie van Sheela na Gig suggereert een relatie met Ma Gog, de oude moedergodin in Groot-Brittannië, maar ook dat is een raadsel. Wat vertelt de symbooltaal? </div><div><br /></div><div>Door de positie van de Sheelas boven de kerkdeur kon de gemeente de baarmoeder van de Aardemoedergodin binnengaan voor aanbidding, zelfs nadat de nieuwe religie vaste voet had gekregen. Dit is een drempel die iedereen uiteindelijk moet overschrijden, en waardoor al het leven ontstaat.</div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmObTtFtAq2TYdtksn-U10_WilagQ18gUwyfyU0DN3anREQsePBT8XTkG-iQfl3anZ_ZAY8k80bgnFlaeZk3RsSggK3cbiNLfAA28GnId65cTuk6CnbERHPUvA9GBWhQ2fp1QYUvjGTSJslSsMadF6Z7_phrhOBTd4ZZjOWqipsxQUgFwIleVr3HbJOLO3/s294/sheela%20na%20gig.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="171" data-original-width="294" height="171" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmObTtFtAq2TYdtksn-U10_WilagQ18gUwyfyU0DN3anREQsePBT8XTkG-iQfl3anZ_ZAY8k80bgnFlaeZk3RsSggK3cbiNLfAA28GnId65cTuk6CnbERHPUvA9GBWhQ2fp1QYUvjGTSJslSsMadF6Z7_phrhOBTd4ZZjOWqipsxQUgFwIleVr3HbJOLO3/s1600/sheela%20na%20gig.jpg" width="294" /></a></div><br /><div><br /></div><div>De vulva vorm lijkt een mandorla. Een mandorla is de poort waardoor een nieuwe wereldburger het leven ziet: de vulva is zo bezien een symbool van transformatie en nieuw leven.</div><div><br /></div><div>Het symbool van de mandorla krijgen we als twee cirkels van gelijke grote in elkaar geschoven worden totdat de lijn van de ene cirkel door het middelpunt van de andere gaat. Tussen de in elkaar geschoven cirkels zie je de mandorla die ook wel de 'Vesica Pisces' wordt genoemd of de visblaas.</div><div><br /></div><div>De Vesica Pisces lijkt op een vis, het woord voor vis in het Grieks is 'Ichtus' - in de geometrie wordt verteld dat je deze cirkels eindeloos kunt verder uitbreiden. Is het een symbool van het christusbewustzijn?</div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEida_gLa7a0fSxCSP3xXx9SIpP6jeo40lpY66r2vLqV7lOKgIudMhHmx-VFOOqvywlp83yYKhZ8t2dmAFWGcWNOomLcBxE0s0CC2qnseRMoF_FW3LZNEXZ3km4wNS0HZnPuvn_aQI2m4pwf89I8Oj9ZaJAtVw5xo1arBVqeBaQh9_RImIjLKA2eA3b-OAin/s303/levensboom.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="303" data-original-width="300" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEida_gLa7a0fSxCSP3xXx9SIpP6jeo40lpY66r2vLqV7lOKgIudMhHmx-VFOOqvywlp83yYKhZ8t2dmAFWGcWNOomLcBxE0s0CC2qnseRMoF_FW3LZNEXZ3km4wNS0HZnPuvn_aQI2m4pwf89I8Oj9ZaJAtVw5xo1arBVqeBaQh9_RImIjLKA2eA3b-OAin/w198-h200/levensboom.jpg" width="198" /></a></div><br /><div><br /></div><div>De Mandorla is het middelste gedeelte van de Vesica Piscis, het is een Italiaans woord voor amandel of amandelvormig (het lijkt ook best veel op een amandel). De Mandorla lijkt ook veel op een vulva. In het Sanskriet (een eeuwen oude oertaal met een hoog energetische lading) betekent vulva “Yoni”. Wanneer je Yoni zou terug vertalen krijg je 'Heilige doorgang'. </div><div><br /></div><div><div>Op iconen en andere kunstafbeeldingen kun je als je goed kijkt de ruitvorm tegenkomen. De ruit is een esoterisch symbool voor het manlijk-vrouwelijke in harmonie. De ruit draagt dus het goddelijk mannelijke én het goddelijk vrouwelijke in zich.</div><div><br /></div><div>Maria Magdalena draagt vaak een ruit op haar kleding, hier op haar arm en daaronder in de bovenrand van haar kleding, zo zag Rafaël haar. </div><div><br /></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjLWQ1cUeRmzzfrNZuTRSPTJ_QPBu1ca855fc-sGGQDFPteulWy2cWejOpQalyEon5BGttk5R1vY4BShHfzZfVUVe5CIJPyEL5kN4h9-kGyD7SNHnmfAOKgrLAZWcUjYIV0Ruj71cQqdcuf6HmszUWRE1Jd9HRubtbNqVWGmbfm33X3v2MMAI5fs4NzT6l1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="891" data-original-width="1024" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjLWQ1cUeRmzzfrNZuTRSPTJ_QPBu1ca855fc-sGGQDFPteulWy2cWejOpQalyEon5BGttk5R1vY4BShHfzZfVUVe5CIJPyEL5kN4h9-kGyD7SNHnmfAOKgrLAZWcUjYIV0Ruj71cQqdcuf6HmszUWRE1Jd9HRubtbNqVWGmbfm33X3v2MMAI5fs4NzT6l1" width="276" /></a></div><br /><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKF0asGFxPiu8v17Xx8xL4Y1qPI65rNLNVBAJhlIIsbKbXIlzV86E_2gys9-nqtZeEfs8nFl1Ip4hf1y53yYTkyrCFLj6eVGGF-wg9IEf8CUGMZHqspcfzt713rcpW5p4PjPXCRtNwqpEgkc4xMxNIbaw-L4Nd0l2EZwqNA0BMTvch8gbRTfvqfg_qMe3H/s1600/Maria%20Magdalena%20Rafael.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1000" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKF0asGFxPiu8v17Xx8xL4Y1qPI65rNLNVBAJhlIIsbKbXIlzV86E_2gys9-nqtZeEfs8nFl1Ip4hf1y53yYTkyrCFLj6eVGGF-wg9IEf8CUGMZHqspcfzt713rcpW5p4PjPXCRtNwqpEgkc4xMxNIbaw-L4Nd0l2EZwqNA0BMTvch8gbRTfvqfg_qMe3H/s320/Maria%20Magdalena%20Rafael.jpg" width="200" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><b>Het christusbewustzijn </b>heeft nauw te maken met het kruisigen van alle ego-neigingen van het kleine, lagere ik en het opstaan in het licht van je hogere ik. </div><div><br /><div><div>Het is het sterven van het ‘oude’ ik, het ‘oude’ zelfbeeld of het lager ‘ik’.En dus niet het sterven van het ego maar het doordringen van de ego-krachten met een kosmische liefde naar de kracht van het hoger ‘ik’. Het hoger ‘ik’ wordt ook wel het Zelf, het hoger Zelf genoemd.</div></div></div><div><br /></div><div><div>Het ‘oude’ ik sterft – en maakt plaats voor een innerlijke opstanding.</div><div>Dat is de weg naar het Christusbewustzijn.</div><div><br /></div><div>(is overigens niet verbonden met religie)</div></div><div><br /></div><div>© Joke</div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-25200711565519010802023-10-12T17:49:00.001+02:002024-03-20T17:32:42.915+01:00Rembrandt en Mughal kunst<p>De Mughal-dynastie (1526–1858) behoorde tot de rijkste en langst regerende in India, en controleerde op zijn hoogtepunt grote delen van het Indiase subcontinent. De Mughal-keizers behoorden tot India's grootste beschermheren van kunst. <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>Tijdens de gouden eeuw van de Mughal-heerschappij (ongeveer 1526–1707) hadden de keizers een duidelijke interesse in naturalistische afbeeldingen van mensen, dieren en het milieu. Ze hadden de meest bekwame kunstenaars in dienst, die hovelingen en hun activiteiten documenteerden, evenals de inheemse flora en fauna van India. Geïnformeerd door het beschermheerschap van Mughal, ontstond er een nieuwe schilderstijl in illustraties gemaakt voor boeken en albums, die elementen van Perzische, Europese en inheemse Indiase tradities combineerden. </p>Naast werken op papier, gebruikten de decoratieve kunsten van het Mughal-hof een breed scala aan natuurlijke vormen in tapijten, textiel, sieraden en luxueus ingelegde decoratieve voorwerpen, en gebruikten ze kostbare materialen, variërend van edelstenen en parels tot zijde.<div><br /></div><div>Shah Jahangir (regeerde van 1605 tot 1627) was een sterke beschermheer van de kunsten. De Mughal schilderijen zijn ontstaan uit de Perzische schilderijen. </div><div><br /></div><div><div><b>Van Mughal-penselen tot Rembrandts pen </b></div><div><br /></div></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhUBXeUNy179wB_KIkfi8IgGSh2aJrRg3--dnqOSuAWWuG2nowsl_CtQJREHnAKrN7DLUYoKJxdGdfBDQxCbYaJ2fcCtyVTrmpZ2DoIWz-jbow6KI7-9izAJOmJn1CjN4yQdp-KG74cWnTA_yu7dSnLMqSckwgjKF2fFdS-8s-NJCKmwOzYziwjelYS_Q" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="663" data-original-width="1024" height="207" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhUBXeUNy179wB_KIkfi8IgGSh2aJrRg3--dnqOSuAWWuG2nowsl_CtQJREHnAKrN7DLUYoKJxdGdfBDQxCbYaJ2fcCtyVTrmpZ2DoIWz-jbow6KI7-9izAJOmJn1CjN4yQdp-KG74cWnTA_yu7dSnLMqSckwgjKF2fFdS-8s-NJCKmwOzYziwjelYS_Q" width="320" /></a></div><br /><p>Op een gegeven moment in zijn latere leven verrichtte Rembrandt van Rijn de meest onconventionele artistieke daad uit zijn carrière. Hij nam de tijd om zo'n vijfentwintig kopieën te maken van miniatuurschilderijen van kunstenaars uit de hele wereld, kunstenaars van wie hij de namen niet kende en die door geen enkele andere Europese meester waren bestudeerd. Dit deed hij gewetensvol en respectvol, op duur Aziatisch papier dat hij daarvoor en daarna nooit voor tekeningen gebruikte. Deze campagne was niet alleen voor Rembrandt buitengewoon. Het bleef uniek in de Europese artistieke praktijk gedurende de zeventiende eeuw en daarna.</p><p>Veel van Rembrandts schetsen van Mughal-portretten zijn dus op Aziatisch papier getekend, een beslissing die misschien niet alleen interesse toont in de beeldtaal van Mughal-kunst, maar ook in de technieken en materialen. Rembrandt handhaafde de klassieke Indiase portretvorm, maar droeg de technieken van zijn eigen traditie bij om het beeld een nieuwe diepte en beweging te geven. </p><p><br /></p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgvMvg0HBb14CavMQTgXE5stDOlMIivRi3jfcBy_WOvjkP-h4bpxPg8WNQcE6NyD1giwnEPsuWjH_5bcussc36ae8JPM9qSta17leSGZiO6sP-e4bdJYbVnqGbIv-GAXZM39R85MmIluGOPy_plmyZmhaw32BM90roNX_LARjlkRp-9vn7nRLrTJWkQDQ" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="524" data-original-width="1024" height="164" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgvMvg0HBb14CavMQTgXE5stDOlMIivRi3jfcBy_WOvjkP-h4bpxPg8WNQcE6NyD1giwnEPsuWjH_5bcussc36ae8JPM9qSta17leSGZiO6sP-e4bdJYbVnqGbIv-GAXZM39R85MmIluGOPy_plmyZmhaw32BM90roNX_LARjlkRp-9vn7nRLrTJWkQDQ" width="320" /></a></div><br /><p></p><p style="background-color: white; box-sizing: inherit; font-family: alegreya, serif; margin: 0px 0px 1.25em;"><small style="box-sizing: inherit;"><span style="font-size: x-small;"><span style="box-sizing: inherit; vertical-align: inherit;"><span style="box-sizing: inherit; vertical-align: inherit;">We zien van een onbekende Indiase kunstenaar in kleur wat Rembrandt met pen opnieuw weergaf. De kleur aquarel is gemonteerd op hout en te zien in Wenen, de vier mullahs gezeten onder een boom van Rembrandt dateert mogelijk uit 1656 of eerder en is te zien in Londen. </span></span></span></small></p><br /><b>Wat motiveerde Rembrandt om Mughal-portretten te bestuderen?</b></div><div><br /></div><div>Rembrandt was er niet op uit om een dosis oriëntaals in de westerse kunst of in zijn eigen kunst te injecteren. Hij diende de doelen van particuliere en prinselijke verzamelaars die Europese kunstenaars voorgingen bij het cultiveren van een voorliefde voor de kunst van vreemde culturen. De handel tussen de hoven van Mughal India en Nederland van eind 16e tot en met de 17e eeuw zorgde voor een vruchtbare uitwisseling van artistieke ideeën tussen de twee landen.</div><div><br /></div><div><br /></div><div>In de laatste fase van zijn carrière probeerde Rembrandt bijna elke categorie portretten uit en nam hij vaak afbeeldingen van fantasievolle kostuums op. Zijn getekende portretten daarentegen imiteren zorgvuldig de gelaatstrekken, kleding, sieraden, schoeisel, tulbanden en wapens van Mughal-heersers, en vormen na andere kunstwerken de grootste groep van zijn kopieën. Het zijn ook zijn enige overgebleven tekeningen gemaakt op duur Aziatisch papier, wat het belang ervan onderstreept. Rembrandt en de Indiase hofschilders die hem inspireerden, opereerden in totaal verschillende werelden. </div><div><br /></div><div>Christian Rosenkreuz gaf de alchemie een andere betekenis. Als we de geschiedenis van de Zijderoute bekijken, die sinds de eerste eeuw voor Christus een belangrijke communicatieroute tussen China, India en het Midden-Oosten vormde ontdekken we dat deze juist gebaseerd was op het feit dat mensen openstonden voor alle stromingen en geloofsrichtingen. Deze vier stromen ontmoetten elkaar in Dhamar, mogelijk wilde Rembrandt zich laten inspireren op het vlak van de alchemie. Hier een link naar een artikel wat hier dieper op ingaat <a href="https://dasgoetheanum.com/christian-rosenkreuz-im-orient/" style="font-family: alegreya, serif;">https://dasgoetheanum.com/christian-rosenkreuz-im-orient/</a></div><div><p style="background-color: white; box-sizing: inherit; margin: 0px 0px 1.25em;"><span style="background-color: transparent;"><span style="font-family: alegreya, serif;"><br /></span></span></p><div><div><div class="separator" style="clear: both;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhr6iOHXk2CVYxS2ulUAy7Tn5Pc7X0QB1NeMvziWu2aPkfY7JE5mQTa--lf_qvS1DvZNip-rkV3oEk8C3RJ9rWBgNaTPbXLDBoeP-CmDVgcq7qNbQDt2JShzBRATuB3PnhPCjQc-wdSQBQsJlTaBINc30Izg-e8D9AoKpetF6Z3nVu4d9dK7qLHYVt7BQ" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="2208" data-original-width="2000" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEhr6iOHXk2CVYxS2ulUAy7Tn5Pc7X0QB1NeMvziWu2aPkfY7JE5mQTa--lf_qvS1DvZNip-rkV3oEk8C3RJ9rWBgNaTPbXLDBoeP-CmDVgcq7qNbQDt2JShzBRATuB3PnhPCjQc-wdSQBQsJlTaBINc30Izg-e8D9AoKpetF6Z3nVu4d9dK7qLHYVt7BQ" width="217" /></a>Mughal Art</div></div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;"><div class="separator" style="clear: both;"> </div><div class="separator" style="clear: both;">De interesse van Rembrandt ging uit naar wat hij kon leren dat nieuw en vreemd was uit het werk van Mughal-kunstenaars, niet naar de echo's van zijn eigen artistieke traditie die in het Indiase werk naar voren kwamen.</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">Tegenwoordig zijn de tekeningen een herinnering aan de interculturele uitwisseling die werd versterkt door de maritieme handel van de Verenigde Oost-Indische Compagnie met Azië. Interessant is dat Rembrandts tekeningen ons ook een interessant perspectief bieden op de stroom van ideeën tussen Oost en West.</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">© Joke</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;"><b>Wil je verder lezen, kopieer de link: </b></div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">De volledige versie van een essay Rembrandt's Orient: West Meets East in Dutch Art of the Seventeenth Century met afbeeldingen. De moeite waard om dit prachtige essay te lezen en daar de tijd voor de nemen. </div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">http://www.garyschwartzarthistorian.nl/convention-and-uniqueness-in-rembrandts-response-to-the-east/#more-3297 © Gary Schwartz 2020. Gepubliceerd op de Schwartzlist 31 oktober 2020.</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">https://rsarchive.org/Lectures/19161128p01.html</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both;">https://oudholland.rkd.nl/index.php/reviews/56-review-essay-rembrandt-and-indiahttps://culturalpropertynews.org/a-forgotten-connection-rembrandt-and-the-art-of-mughal-india/</div><div class="separator" style="clear: both;"><br /></div></div><div class="separator" style="clear: both;"><p><br /></p><div></div></div></div></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-41869863210918720192023-09-20T20:44:00.054+02:002024-02-14T16:22:50.283+01:00Erwin Olaf Springveld<p>Het Rijksmuseum is voor Erwin Olaf al sinds zijn vroege jeugd een grote inspiratiebron. Rembrandt, Jan Steen, Breitner en andere Nederlandse kunstenaars hebben een grote invloed op zijn werk. Ter gelegenheid van de overdracht van zijn kerncollectie presenteert het Rijksmuseum 12 x Erwin Olaf.<span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>Hij liet zich kennelijk inspireren door de zeventiende-eeuwse schilderkunst en al vroeg zag hij Rembrandt. Dat intrigeert mij en ging daardoor dieper luisteren en kijken naar de eeuwenoude olieverfschilderijen en etsen in relatie tot de gestileerde studiofoto's van Erwin. De etser Rembrandt had geen camera in zijn hand maar een etsnaald. Rembrandt zou je een ‘fotograaf avant la lettre’ kunnen noemen en net als Rembrandt heeft Erwin Leiden hoog in het vaandel staan: <a href="https://www.koosdewiltconcept.nl/interview-erwin-olaf">https://www.koosdewiltconcept.nl/interview-erwin-olaf</a></p><p>Erwin Olaf is dood. Zijn werk nooit. Hij is de Rembrandt van nu.</p><p>Erwin Olaf overleed op 20 september 2023 op 64-jarige leeftijd. Veertig jaar lang was hij een toonaangevend fotograaf. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYyZnz6MvVFToniSB8cWOGLtiiD_dHLIgDq18VnnyV3TLM_EZNWF4J0T1EDJI3tQb_N14W27Rs9VipZc_oYQwF7-KryY2NUW2bOjODSmhSwcTKyR-63UIAcaQeQUXEfyGR_VJXFkB4ZvlrVNbm_ZWkj_9HFkfuR8CjwwTI0sERVm7FvCY3_JDet24Dx7qK/s2000/ErwinOlaf_12xRijks_5_RGB-2000x1333.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1333" data-original-width="2000" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYyZnz6MvVFToniSB8cWOGLtiiD_dHLIgDq18VnnyV3TLM_EZNWF4J0T1EDJI3tQb_N14W27Rs9VipZc_oYQwF7-KryY2NUW2bOjODSmhSwcTKyR-63UIAcaQeQUXEfyGR_VJXFkB4ZvlrVNbm_ZWkj_9HFkfuR8CjwwTI0sERVm7FvCY3_JDet24Dx7qK/s320/ErwinOlaf_12xRijks_5_RGB-2000x1333.jpeg" width="320" /></a></div><p><br /></p><p></p><p>Verwijzend naar de Romantiek van Caspar David Friedrich en het Symbolisme van Arnold Böcklin, verbeeldt Erwin Olaf het leven als een wandeling richting het onbekende en de natuur als symbool voor onze vergankelijkheid. Er zijn verschillende filmpjes te vinden over deze 'wandeltocht'. Deze deel ik, maar het boek zelf is ook prachtig...</p><p><a href="https://www.youtube.com/watch?v=7civfj8WunI">https://www.youtube.com/watch?v=7civfj8WunI</a></p><p>of lees dit artikel en ontdek Hoe kijkt Erwin aan tegen het proces van ouder worden, thema’s als liefde en schoonheid en de sociaal-maatschappelijke problematiek met betrekking tot het klimaat, migratie en discriminatie? Heel mooi artikel, interview en foto's over de levensreis van Erwin Olaf</p><p>: <a href="https://galleryviewer.com/nl/article/597/long-read-de-levensreis-van-erwin-olaf-tussen-opw">https://galleryviewer.com/nl/article/597/long-read-de-levensreis-van-erwin-olaf-tussen-opw</a></p><div><div><b>Mijn queeste, al mijn hele leven lang,</b></div><div><b>is schoonheid uit alles en iedereen te halen</b></div></div><div><b><br /></b></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3X7KL3y_8ZJ1SAXgCBjN0YI9ZnVCJyVx5zmpB4CMvP8Xuf9dOBOfByp-2HrLpjwZbmh0P072Fu9QZ_qSC-UOD-D-XlC-BrJ0T4FS571f7IQrAmVpaeYPKdD9_t8B4J7e_u53b_OYE9lIW1pEoAOEJT3fCo4tk4ZHhlASOrqVOUbHU3JaodP-lMf2ZmiRl/s1024/IMG_4906-scaled-e1619726087516.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="768" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3X7KL3y_8ZJ1SAXgCBjN0YI9ZnVCJyVx5zmpB4CMvP8Xuf9dOBOfByp-2HrLpjwZbmh0P072Fu9QZ_qSC-UOD-D-XlC-BrJ0T4FS571f7IQrAmVpaeYPKdD9_t8B4J7e_u53b_OYE9lIW1pEoAOEJT3fCo4tk4ZHhlASOrqVOUbHU3JaodP-lMf2ZmiRl/s320/IMG_4906-scaled-e1619726087516.webp" width="240" /></a></div><br /></div><p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFConPeHEUxkehkw-RtiPnr5Rny2-WkUc7XTG2DcBgNdat3bPMtnbF89FvS6256d6eyQTgrRllwPftH6mGqwAQFVLqC2BUri1SSFTnyW2_-PsFLU-tCwxgnORGLpisqnyoHTWOeap5z21mTy5kj1Vapqy1V7-RegmQZUIdkvWNp_0EFpTsT7dFL4pBkkZd/s1528/F6e62PKXoAAlAAs%20%20erwin%20olaf.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1528" data-original-width="1241" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFConPeHEUxkehkw-RtiPnr5Rny2-WkUc7XTG2DcBgNdat3bPMtnbF89FvS6256d6eyQTgrRllwPftH6mGqwAQFVLqC2BUri1SSFTnyW2_-PsFLU-tCwxgnORGLpisqnyoHTWOeap5z21mTy5kj1Vapqy1V7-RegmQZUIdkvWNp_0EFpTsT7dFL4pBkkZd/s320/F6e62PKXoAAlAAs%20%20erwin%20olaf.jpg" width="260" /></a></div><p><br /></p><p>Olaf was gul, ook met zijn complimenten en kon ze ook ontvangen; in een interview zei hij het zo:</p><p><span style="font-family: verdana;">Een gesprek door ANDREA OREJAS ANDRÉS met Erwin Olaf over fotografie, duisternis, licht en 'champagne' bewaar ik graag, het nodigt uit verder te mijmeren over kunst en de kunstenaar</span></p><p>De Nederlandse kunstenaar heeft in Madrid 'Light' gepresenteerd, een serie van 26 zwart-witfoto's die een breuk betekenen met zijn gebruikelijke werk.</p><p>Deze week (23 juni 2016) was de gerenommeerde fotograaf Erwin Olaf in Madrid om zijn nieuwste werk voor het Franse champagnehuis Ruinart te presenteren . Het huis werkt al 120 jaar samen met kunstenaars uit verschillende disciplines. En hij was de laatste die meedeed. </p>Olafs werk valt op door een kleurrijke esthetiek en een kunstmatige perfectie waarin zijn personages de hoofdrolspelers zijn – zoals blijkt uit de fotografie die hij heeft bijgedragen aan <a href="https://www.vogue.es/living/articulos/entrevista-debbie-smith-comisaria-vogue-like-a-painting-museo-thyssen/23596">Vogue Like A Painting , de tentoonstelling waarmee Vogue</a> afgelopen zomer geschiedenis schreef in het Thyssen-Bornemisza Museum. <br /><br />Voor hem is het aanvaarden van een commerciële baan een uitdaging, aangezien hij, zoals elke zichzelf respecterende kunstenaar, precies moet uitzoeken hoe het project zijn authentieke werk is, maar ook dat de klant tevreden is . In dit geval was het werk niet gemakkelijk, zoals hij vertelt: “In het beginIk dacht erover om mijn werk voort te zetten en een verhaal te ontwikkelen met verschillende personages dat het universum van het huis zou nabootsen. Om dit allemaal uit te kunnen voeren heb ik een team van professionals moeten inschakelen, met alle kosten van dien. Maar het resultaat na twee dagen werken was verre van emotioneel , maar louter commercieel.”<p><span face="VogueAvantGarde, helvetica, sans-serif" style="background-color: white; color: #1f1f1f; font-size: 13px; letter-spacing: 0.138462em; text-align: center; text-transform: uppercase;"><b>ZIEN</b></span><a class="BaseWrap-sc-gjQpdd BaseText-ewhhUZ BaseLink-eNWuiM InterludeTitleLink-cHlEVd iUEiRd iTPcPG hRaEiJ kyAPDp" href="https://www.vogue.es/video/watch/vogue-world-replay" rel="noopener noreferrer" style="--color__token-name: colors.interactive.base.light; --type-token: consumptionEditorial.body-core; box-sizing: border-box; color: black; cursor: pointer; display: inline; font-family: AdobeGaramondPro, serif; font-feature-settings: normal; font-size: 20px; line-break: auto; line-height: 1.5em; margin: 0px; overflow-wrap: normal; text-align: center; transition-duration: 0.2s; transition-property: color, background, text-shadow; transition-timing-function: ease-in-out;" target="_blank"></a></p>Een van de populairste foto's van Erwin Olaf en een van de hoogtepunten van 'Vogue Like A Painting' Erwin Olaf<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYzpBQI0FsbEaDmvThAlEnwkr6hBkMrXWY0XUjwIziM2slV7RCucT2I0ZUyc_o3glIV3gUxA7IBMakJk8PSoFWYfGpQC7PHUEUHxx4wWt-saHJ2VXH1-UIHuwo7DNhtjsh9Kn5LsZGufXvTJOkQVE1cCZyW8d_IRDjY0M_MoXq6r-UHSkXyx20bnWdreWA/s900/Cl_Zt4uWEAAfv3L%20%20erwin%20olaf.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="600" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYzpBQI0FsbEaDmvThAlEnwkr6hBkMrXWY0XUjwIziM2slV7RCucT2I0ZUyc_o3glIV3gUxA7IBMakJk8PSoFWYfGpQC7PHUEUHxx4wWt-saHJ2VXH1-UIHuwo7DNhtjsh9Kn5LsZGufXvTJOkQVE1cCZyW8d_IRDjY0M_MoXq6r-UHSkXyx20bnWdreWA/s320/Cl_Zt4uWEAAfv3L%20%20erwin%20olaf.webp" width="213" /></a></div><br /><div><br /><div>Tijdens een van de pauzes kreeg hij de gelegenheid om door de grotten te lopen die ooit een Romeinse steengroeve waren en nu op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staan. En daar vond hij het antwoord. Geboeid door de verhalen die de stenen bevatten, ontdekte hij de wereld die de eenheid had gecreëerd tussen de natuur en de mensen die er door de eeuwen heen hadden gewerkt, en die het verdiende om de absolute hoofdrolspeler te zijn.</div><div><br /></div><div><br /><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqx8IHM5p5wTYWA3ziG6kmMFfa5u5aBvEpXNmO0T40lH3sGzpKqjMsJe-brpesW7n39IUaPm_hJGy3oWkyBMouhQleRV0CXMfcxyvs7c7YZQ5_cUmyFKuKBhxqUpW-clwbTcZZXqPKn-uIsLdHkfDB6Yj6rgSUeOpaecz8aZKi9pWN6as_6lmVVkh3Wopw/s1200/entrevista_erwin_olaf_articulo_4_9513.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="1200" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqx8IHM5p5wTYWA3ziG6kmMFfa5u5aBvEpXNmO0T40lH3sGzpKqjMsJe-brpesW7n39IUaPm_hJGy3oWkyBMouhQleRV0CXMfcxyvs7c7YZQ5_cUmyFKuKBhxqUpW-clwbTcZZXqPKn-uIsLdHkfDB6Yj6rgSUeOpaecz8aZKi9pWN6as_6lmVVkh3Wopw/s320/entrevista_erwin_olaf_articulo_4_9513.webp" width="320" /></a></div> Eén van de 26 zwart-witfoto's waaruit 'Light' bestaat, van Erwin Olaf Erwin Olaf</div><div><br /></div><div><br /><div><div>Daarom besloot hij zich te concentreren op de ruimte en de details ervan en op wat hij voelde terwijl hij alleen en in rigoureuze stilte liep. “Ik wilde de emotie overbrengen die mij overviel toen ik op die stille plek was en de duisternis die mij omhulde, en de beste manier om dit te doen was door de foto’s in rauw zwart-wit te maken”, bekende hij. Deze beslissing breekt met het werk waaraan we de afgelopen tien jaar gewend zijn geweest en vertegenwoordigt een terugkeer naar de zwart-witoorsprong ervan .</div><div><br /></div><div>Het resultaat is een serie van in totaal 26 beelden, die hij ironisch genoeg Licht heeft genoemd omdat, zoals hij zelf zegt, “foto’s, net als champagne , duisternis nodig hebben om het licht te vinden.”</div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgZZ_MQe1PsWHO4HUrUdzoQH3G1g-Fh3WMhht4-iYuZ8qVsdtEGhgVmob4jQOie34d2OKDVp5W93Fnhoty6uzMdaGcLyobU3FsS20YHYutK9YYeB6K7nL9Iy9N9HO3ksEKm2LhU1fC-xYjyxueJV7dg8ej-xY5At0vy-xuKQPX3AKZXuZwBuDgpWv2RWA2n/s680/F6eug8GXUAA_FqG%20%20erwin%20olaf.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="456" data-original-width="680" height="215" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgZZ_MQe1PsWHO4HUrUdzoQH3G1g-Fh3WMhht4-iYuZ8qVsdtEGhgVmob4jQOie34d2OKDVp5W93Fnhoty6uzMdaGcLyobU3FsS20YHYutK9YYeB6K7nL9Iy9N9HO3ksEKm2LhU1fC-xYjyxueJV7dg8ej-xY5At0vy-xuKQPX3AKZXuZwBuDgpWv2RWA2n/s320/F6eug8GXUAA_FqG%20%20erwin%20olaf.webp" width="320" /></a></div><br /><div><br /></div>Erwin Olaf, geboren als Erwin Olaf Springveld in Hilversum op 2 juli 1959 - 20 september 2023 was een groot meester als Nederlandse fotograaf. </div><div><br /></div><div>Mijn nieuwsgierigheid naar de rituelen tijdens zijn uitvaart leverde alleen het artikel in Parool op:</div><div><a href="https://www.parool.nl/ts-b4412a63">https://www.parool.nl/ts-b4412a63 </a></div><div><br /></div><div><br /></div><div><div><br /><div aria-labelledby="mw-toc-heading" class="toc" id="toc" role="navigation" style="background-color: #f8f9fa; border: 1px solid rgb(162, 169, 177); clear: left; color: #202122; display: table; font-family: sans-serif; font-size: 13.3px; padding: 7px;"><ul style="list-style: none; margin: 0.3em 0px; padding: 0px;"></ul></div><p>https://nos.nl/artikel/2233417-erwin-olaf-schenkt-honderden-foto-s-aan-rijksmuseum-volgend-jaar-expositie</p><p>https://nos.nl/artikel/2491198-vergankelijkheid-was-belangrijk-thema-in-het-werk-van-erwin-olaf</p><p>https://www.vogue.es/living/articulos/entrevista-erwin-olaf-madrid-exposicion-fotografias-light-ruinart/26027</p><p><br /></p></div></div></div></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-33436247367511571882023-07-04T17:39:00.003+02:002024-03-20T17:33:13.999+01:00Vrouwe Armoede<p>In zijn huis aan de Rozengracht (Amsterdam) overleed Rembrandt van Rijn op 4 oktober 1669. Op 8 oktober, vier dagen later werd hij begraven in een kerkgraf of huurgraf in de Westerkerk. Op 4 oktober 1226 werd het lichaam van Franciscus in een processie door de stad gevoerd, naar de kerk van San Giorgio in Assisi, alwaar hij begraven werd. Wat bindt hen?<span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>In de jaren vijftig verhuisde van het grote huis aan de Jodenbreestraat naar een meer bescheiden woning aan de Rozengracht 184 Rembrandt van Rijn. Er is eigenlijk niet bekend of er een herdenking heeft plaatsgevonden en ook de precieze plek van zijn graf is niet bekend. Uit het begraafregister van het stadsarchief weten we dat de sobere begrafenis 15 gulden kostte. </p><p>Het was gebruikelijk dat overledenen begraven werden in de kerk die het dichtst in de buurt lag. Omdat Rembrandt aan de Rozengracht woonde, was dat de Westerkerk. Zes jaar eerder was ook Rembrandts huishoudster en geliefde Hendrickje Stoffels er begraven, en op 7 september 1668 zijn zoon Titus.</p><p>Titus, de in 1641 geboren zoon van Rembrandt poseerde als franciscaner monnik, waarschijnlijk rond 1660, als 19-jarige zoon tegen een planten-achtergrond. Een verwijzing naar De Fioretti of 'Bloempjes' van Sint Franciscus van Assisi?</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyADnQkkch9YuxObcuLe-NBYzcReXO_3xCBdEgSCdlTdYLP5pxRtsbFK3xgUoSmnGeYztqdHCNlPGcQok8quEl5frTjKJp0S8-_lgKn7u1SMayiuPDknLXMueRvaiMuPmgswgWazOCRujY_B1ypSQYpGTCBJ_GWASN8OtINVALuYrPocmhoJitGPkUiqqd/s946/Rembrandt%20Titus%20als%20fransiscaan.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="946" data-original-width="800" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyADnQkkch9YuxObcuLe-NBYzcReXO_3xCBdEgSCdlTdYLP5pxRtsbFK3xgUoSmnGeYztqdHCNlPGcQok8quEl5frTjKJp0S8-_lgKn7u1SMayiuPDknLXMueRvaiMuPmgswgWazOCRujY_B1ypSQYpGTCBJ_GWASN8OtINVALuYrPocmhoJitGPkUiqqd/s320/Rembrandt%20Titus%20als%20fransiscaan.jpg" width="271" /></a></div><br /><p>Al veel heb ik geschreven over Rembrandt, zijn kunst en zijn gezin en dus ook over Titus. Het leek me aardig om eens op zoek te gaan naar wie Franciscus van Assisi is en vooral ook wat de familie van Rijn mogelijkerwijs met de Franciscaner orde verbindt.</p><p>Franciscus van Assisi richtte zijn leven vooral op een radicale eenvoud, in en met de natuur, stilte, afzondering, volledige toewijding aan spirituele praktijk en compromisloze trouw aan de waarheid.</p><p>In het https://boeddhistischdagblad.nl lees ik dit: <i>Franciscus was een zoon van een welgesteld lakenkoopman uit Assisi, Umbrië, Italië. In zijn jeugdjaren leefde hij als een wildebras. Hij zwierf met zijn kameraden door de stad en gaf veel geld uit aan feestjes en kleding. Hij bracht een jaar in de gevangenis door en werd ernstig ziek. Toen hij vrijkwam werd hij bijzonder getroffen door het leed van de melaatsen, die in zijn tijd volledig uit de samenleving werden verstoten. </i><i>Naar aanleiding hiervan en uit ontevredenheid over de leegheid van zijn leven bekeerde hij zich tot een leven van armoede, gebed en dienstbaarheid aan de armen. </i></p><p><i>Hij kreeg een visioen waarin God tot hem sprak: “Franciscus, ga en herstel mijn huis”. Hij trok zich als kluizenaar terug in eenzaamheid en wijdde zich aan de melaatsen. Zelf wilde hij de allerarmste zijn. Hij bedelde dagelijks zijn voedsel bij elkaar, daarna delend met anderen die nog minder hadden dan hij. Vanaf dat moment werd zijn enige geliefde ‘Vrouwe Armoede’. Zijn vader, die van mening was dat zijn zoon tot de rang van dorpsgek was vervallen, probeerde hem met dreiging en verleiding tevergeefs terug te laten keren naar een werelds leven. </i></p><p>Om wat meer inzicht en bewustwording te ontwikkelen werd mijn aandacht getrokken naar een ets van Rembrandt waarop ik meen Franciscus van Assisi te herkennen. We zien een monnik onder een boom, mediterend of biddend en achter de boom het opmerkelijke beeld van de kruisiging. In de verte zien we torens van mogelijk een klooster waarop ook een kruis te zien is. </p><p> De ets wordt gedateerd in 1657 en kun je hieronder bekijken: </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjDVrDq_hzgaC0IbO1JJI8WaVTe0-EV4HWT6uusa3cKwj-MHRt-QmU6mbhBxUNfMsRFduJ4hpkx2tKOjF66MrsNmt6o4WKuMSu-wcsInG-9RsbRV3smWvl6DjE3JfpWf2jtNBLJoasbEsYD99joVP7i2bsL-gi1q1mxk-jvYNIlGP16trBtHLqWppdbZpL4/s1250/Rembrandt%20ets%20Franciscus.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="935" data-original-width="1250" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjDVrDq_hzgaC0IbO1JJI8WaVTe0-EV4HWT6uusa3cKwj-MHRt-QmU6mbhBxUNfMsRFduJ4hpkx2tKOjF66MrsNmt6o4WKuMSu-wcsInG-9RsbRV3smWvl6DjE3JfpWf2jtNBLJoasbEsYD99joVP7i2bsL-gi1q1mxk-jvYNIlGP16trBtHLqWppdbZpL4/w400-h299/Rembrandt%20ets%20Franciscus.jpg" width="400" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;"><br /><br /></span></div>In het werk van Rembrandt zitten veel aanwijzingen, zowel in schilderijen als etsen, dat hij de minderbroeders in Amsterdam heeft gekend. Leden van deze orde leefden in de Jodenbreestraat in Amsterdam en dat is dezelfde straat waar Rembrandt van 1631 tot 1658 woonde en werkte. <p>Twee van de huiskerken in Amsterdam, beide gevestigd aan de Sint Anthonisbreestraat (nu Jodenbreestraat) werden gedreven door franciscanen. Deze zogeheten schuilkerken of 'huiskerken' inspireerde Rembrandt tot het schilderen van ook deze monnik, waarvan ik niet heb kunnen vinden om wie het hier gaat. Zeker is dat hij geposeerd heeft voor Rembrandt....</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwjdNgRohV1EC0_ZllBG73HvGz7c2B2j4gNbkpaTQbgOwmyteGqlP-KE6zeSsIjZZZB0TnFl_6S5Cy1XMpNUWVZY3XWdXiqx5i6EY99Gy13FHppefxRlcN86NQoQhxM5aAj7mYi8RSwgS3ybVWn3HlEnFKH71bciOTQCuhgXVYuUHrxYwrvZAJVN0StngB/s550/Rembrandt,_A_Franciscan_Friar,_1659,_National_Gallery,_London.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="550" data-original-width="404" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwjdNgRohV1EC0_ZllBG73HvGz7c2B2j4gNbkpaTQbgOwmyteGqlP-KE6zeSsIjZZZB0TnFl_6S5Cy1XMpNUWVZY3XWdXiqx5i6EY99Gy13FHppefxRlcN86NQoQhxM5aAj7mYi8RSwgS3ybVWn3HlEnFKH71bciOTQCuhgXVYuUHrxYwrvZAJVN0StngB/s320/Rembrandt,_A_Franciscan_Friar,_1659,_National_Gallery,_London.jpg" width="235" /></a></div><br /><p>Wat we weten over de franciscaanse familie is dat het drie orden telt. De eerste Orde van de Minderbroeders (Franciscanen, Conventuelen en Kapucijnen); de tweede orde van de Arme zusters (Clarissen, Coletinnen, Capucinessen); de derde Orde Regulier (verschillende congregaties van mannen of vrouwen) en de Orde Seculier (lekenorde OFS) en staat aan de basis van meerdere kloosterorden. Als je hier interesse in hebt, kun je zelf verder zoeken naar deze franciscaner orden in Amsterdam. </p><p>Van Franciscus van Assisi wordt vertelt dat hij de patroonheilige is van Italië. Ook is hij, vanwege de gilden, vaak de patroonheilige van een stad, vaak samen met Maria en/of Maria Magdalena. </p><p>In 1500 zien we hem lezen in een boek en Maria Magdalena (met zalfpot) staan voor Maria in haar blauwe mantel met een kind staande op haar linkerknie..... </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiy-MQoXUBtH7S0af-3W0rIGLEFU508DFk3erLSbPMHCEpHQtron12e1c9ScHBl5ACW9YU1fkXipmtE3J5NtlOqfUA9vtdM8w_qzPDh0lDD_E5It6BxHZ3w6DjrvXGdodQSTwashtuzzUW_6jrJTNeUmojceyJv-yegOSYPhrjctb7hG1lZhRIMJj5crcSh/s1024/Ridolfo%20%20Il%20Ghirlandaio%20-%20Madonna%20and%20Child%20with%20St%20Francis%20of%20Assisi%20and%20St%20Mary%20Magdalene%201503%20-%20(MeisterDrucke-179676).jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="906" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiy-MQoXUBtH7S0af-3W0rIGLEFU508DFk3erLSbPMHCEpHQtron12e1c9ScHBl5ACW9YU1fkXipmtE3J5NtlOqfUA9vtdM8w_qzPDh0lDD_E5It6BxHZ3w6DjrvXGdodQSTwashtuzzUW_6jrJTNeUmojceyJv-yegOSYPhrjctb7hG1lZhRIMJj5crcSh/w283-h320/Ridolfo%20%20Il%20Ghirlandaio%20-%20Madonna%20and%20Child%20with%20St%20Francis%20of%20Assisi%20and%20St%20Mary%20Magdalene%201503%20-%20(MeisterDrucke-179676).jpg" width="283" /></a></div><br /><p><br /></p><p><b>Het levensverhaal van Franciscus van Assisi</b> - zijn oorspronkelijke naam is: Giovanni Francesco Bernardone - vertelt dat hij geboren is in het begin van de 13e eeuw in de stad Assisi in het huidige Umbrië (Italië) Er is volgens mij geen datum bekend! </p><div>Het groene hart van Italië is óók de plaats waar Franciscus van Assisi het grootste gedeelte van zijn leven doorbracht. De vader van Franciscus was een rijke stoffenhandelaar genaamd Pietro di Bernardone en de naam van zijn moeder was Pica. Pica bracht haar zoon ter wereld terwijl haar echtgenoot op handelsmissie in het verre Frankrijk was. Ze liet het kind enkele dagen later dopen en koos daarbij – en dit is voor sommigen wellicht een verrassing – voor de naam Giovanni, naar Johannes de Doper. Zijn vader noemde hem bij terugkeer uit Frankrijk Francissco, Fransmannetje zou dus een troetelnaam kunnen zijn geweest voor de mens die zich ontwikkelt tot een mysticus van alle seizoenen; mij is volstrekt onduidelijk waarom hij verbonden wordt met Werelddierendag op 4 oktober. Mogelijk vanwege de oorsprong van de kerststal die in Italië ligt. </div><div><br /></div><div>Ook heb ik allerlei mythen over hem gelezen die eenvoudigweg meer vertellen over de traditie van waaruit naar de franciscanen wordt gekeken en geplaatst wordt in de eigen mystieke traditie. </div><div><br /></div><div>De Vlaamse Peter Paul Rubens b.v. verbleef Rubens acht jaar in Italië waar hij intensief klassieke kunstwerken bestudeerde. In de beeldtaal van Rubens ligt de nadruk op de stigmata, maar zien we ook de schedel (symbool van Tijd) en krijgen we inzicht in zijn visioenen. Hij wordt frontaal afgebeeld, geknield en met open armen - verwijzend naar de de levensstijl van meditatie en onthechting waarvoor Franciscus had gekozen. </div><div><br /></div><div>Vaak wordt gedacht dat hij koos voor het mystieke kluizenaarsbestaan, in mijn optiek gaat het om zijn enige geliefde: Vrouwe Armoede!</div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6qgEoYlWTVK9CRJrdedvLv_pjlpHjAtsAE2gNAif7YDa2LfLcdZp7fFq01XpOuHW2qWAbGUuuqsxGS8nIBJYTmuAVGcbjX86a30r0KkrjYFmnJVQJtx7L6vvc3DulYv1xP7hB25SyZS5-CG3bAshMtK5k4O2rMcJIVIMVIjH16tZn_JpInFyC3jika9jz/s960/peter-paul-rubens-st-francis-of-assisi-receiving-the-stigmata-wga20261-illustrat-md.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="960" data-original-width="714" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6qgEoYlWTVK9CRJrdedvLv_pjlpHjAtsAE2gNAif7YDa2LfLcdZp7fFq01XpOuHW2qWAbGUuuqsxGS8nIBJYTmuAVGcbjX86a30r0KkrjYFmnJVQJtx7L6vvc3DulYv1xP7hB25SyZS5-CG3bAshMtK5k4O2rMcJIVIMVIjH16tZn_JpInFyC3jika9jz/w238-h320/peter-paul-rubens-st-francis-of-assisi-receiving-the-stigmata-wga20261-illustrat-md.jpeg" width="238" /></a></div><div><br /></div><div>De wolf van gubbio - Het verhaal over deze wolf en vele andere gebeurtenissen rond Franciscus zijn te vinden in het boek: De Fioretti.</div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2HZFMGyVc4rPeW_kgvWuqN-t2dgUE4ch02NRWK8UTk0tlJVYYfbYQH7n88WXIWkFWsJIHt7xi48erBmlYCqVtydB_3S7AsPB3pZUKSvCHmkn1IJUdJJ7xz_Iu25bQPE-cJ8xLu31JZdR0hP_bQu2OCnYe5-_veQMGuRsp5ihCryBUzVLKFxLUZ4wXIyU_/s1500/italie_franciscus01_franciscaanse.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1000" data-original-width="1500" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2HZFMGyVc4rPeW_kgvWuqN-t2dgUE4ch02NRWK8UTk0tlJVYYfbYQH7n88WXIWkFWsJIHt7xi48erBmlYCqVtydB_3S7AsPB3pZUKSvCHmkn1IJUdJJ7xz_Iu25bQPE-cJ8xLu31JZdR0hP_bQu2OCnYe5-_veQMGuRsp5ihCryBUzVLKFxLUZ4wXIyU_/s320/italie_franciscus01_franciscaanse.webp" width="320" /></a></div><br /><div><div><br /></div><div><br /></div></div><div><b>Wie was Franciscus nu werkelijk?</b> </div><div><br /></div><div><div>Bij het beantwoorden van die vraag stuiten we onvermijdelijk op het probleem van de projectie, dat wil zeggen onze neiging om in de ander te zien wat we willen zien, en weg te laten wat niet past, en zo het zicht op de werkelijkheid buiten ons te vertroebelen door onze eigen innerlijke beelden. Soms gebeurt het bewust, meestal onbewust. (…) dit schreef ik al en ben blij dat ook Hein Stufkens dit zo ziet. Volgens Hein verdeelde zelfs Franciscus’ eigen broeders, de ‘rekkelijken’ en de ‘preciezen’ die tot in onze tijd voortduurt en ook Rembrandt had met deze beelden te maken. Onno Blom schrijft dit uitvoerig in zijn boek over 'de Jonge Rembrandt' en zijn periode in Leiden waar Rembrandt de oefenweg van de Zeven Vrije Kunsten volgde. </div><div><br /></div><div>Mij intrigeren al die beelden over Franciscus, de ridder die door de kruistochten in zijn jonge jaren, genoeg had van strijd en van oorlog - wellicht een karmische erfenis uit vorig leven waar hij in verbonden was aan een mysterieschool in het zuiden van Rusland. In de nabijheid van de Zwarte Zee, daar waar hij veel dreiging en oorlog in de lucht hangt en de graandeals voortdurend belemmerd geraken door een ander soort mens beleving dan b.v. bij de boeddhisten daar in die tijd. We spreken over een tijd ná het Golgotha-mysterie en mogen er van uitgaan dat op de mysterieschool in Rusland een vereniging plaatsvond van de Boeddha-leer met de Christus-impuls. </div></div><div><br /></div><div>De naam Gautama Boeddha wordt genoemd als grote inspiratiebron voor deze mysterieschool en misschien is het aardig om nog te vermelden dat Boeddha zich in de kerstnacht verbonden heeft met de geboorte van het kind in zijn (engelen) ode aan de herders in het veld. </div><div><br /></div><div><i>Een trouwe leerling is in een later leven de belichaming van de mens die wij hierboven hebben mogen leren zien: Franciscus van Assisi. Franciscus van Assisi, als de belichaming van de ziel die zich in een eerder leven liet scholen en inspireren en kwam opnieuw naar de aarde in Assisi om daar als mysticus van alle seizoenen in veel tradities omarmt wordt. Op zijn sterfbed schreef hij het welbekende Zonnelied wat getuigt van een grote liefde voor de schepping. </i></div><div><br /></div><div>Beroemd zijn de fresco’s van Giotto, eind 13e eeuw, in de Sint-Franciscus basiliek in Assisi. </div><div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgi5sgyoViSb8StCfQCNh-tta3w6uSOIfdftUcxSdvqdSgn6oDQsPAtcce1CeQAXjVbONtpUT1H46suLxkUSPGc5JxERBgJ3MTuaSW5bitnV782jMql24Sh-sWzfQJznM76QhpPF5bo9c3fn-EgKyHFOTRV0qEaNzxkq_DuGvepkwFeeEYt5fOQOrlCGEc0/s1100/giotto%20Franciscus%20Assisi.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1100" data-original-width="852" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgi5sgyoViSb8StCfQCNh-tta3w6uSOIfdftUcxSdvqdSgn6oDQsPAtcce1CeQAXjVbONtpUT1H46suLxkUSPGc5JxERBgJ3MTuaSW5bitnV782jMql24Sh-sWzfQJznM76QhpPF5bo9c3fn-EgKyHFOTRV0qEaNzxkq_DuGvepkwFeeEYt5fOQOrlCGEc0/s320/giotto%20Franciscus%20Assisi.jpg" width="248" /></a></div><div><br /></div><div><br /></div><div>De Maestro di San Francesco was een anonieme Italiaanse schilder die werkzaam was tussen 1250–1280. Zijn werk belichaamt een belangrijk aspect van het contact tussen Italiaanse en Byzantijnse kunst van deze periode. Aan de Byzantijnse iconografie voegt hij westerse versieringen en een vernieuwend kleurgebruik toe. Veel van het werk dat aan hem toegeschreven wordt, maakte deel uit van de vroege fase in de decoratie van de basiliek van San Francesco van Assisi. </div><div>http://casavacanze.poderesantapia.com/kunst/maestrodisanfrancesco.htm</div><div><br /></div><div>We zien de kruisafneming door Franciscus, een mooie spiegeling van het werk waar ik mee begon, met de ets van Rembrandt. Het kruis en de boom.... </div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1kiJJAYB4VEXVbDwnP1OHTjMh2CucOC_kyGAomSGZesp6v_7H6Hq1OhmgCXYgaT3m1P2Aj71P4Ubg2a2VjGOyAOrPQQw8ak_5b2Vvz2ArDI6lnCFaqHzGZGX19fOiXrYSzzQ-aaaF__sVzXgujz3vjvh5E8EbwPuAfvYweCpMZ8PAPbRQxS7jNfd-QgnU/s1639/1_Master_of_Saint_Francis,_Double-sided_Polyptych._Deposition._c.1272._National_Gallery_of_Umbria,_Perugia.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1639" data-original-width="1515" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1kiJJAYB4VEXVbDwnP1OHTjMh2CucOC_kyGAomSGZesp6v_7H6Hq1OhmgCXYgaT3m1P2Aj71P4Ubg2a2VjGOyAOrPQQw8ak_5b2Vvz2ArDI6lnCFaqHzGZGX19fOiXrYSzzQ-aaaF__sVzXgujz3vjvh5E8EbwPuAfvYweCpMZ8PAPbRQxS7jNfd-QgnU/w370-h400/1_Master_of_Saint_Francis,_Double-sided_Polyptych._Deposition._c.1272._National_Gallery_of_Umbria,_Perugia.jpg" width="370" /></a></div><br /><div><br /></div><div>In mijn optiek is Rembrandt het best te verstaan vanuit de traditie van Christian Rosenkreuz. Ook over de rozenkruisers stroming gaan veel verhalen rond. Ligt er een relatie tussen de franciscaanse traditie en de rozenkruiser stroming? </div><div><br /></div><div>Wat Rembrandt bindt aan Franciscus van Assisi is in mijn optiek dienst aan de vrede of zo je wil aan Tolerantie waar Rembrandt in zijn tijd meer om bekend staat. Europa heeft hier een grote taak in.... </div><div><br /></div><div><br /></div><div>© Joke</div><div><br /></div><div><br /></div><div><i>Voor dit artikel heb ik veel bronnen gebruikt. Ik noem deze:</i></div><div><br /></div><div><div>biografieën van Franciscus en afbeeldingen in kunst of beeldtaal zoals genoemd en</div><div>https://www.catharijneverhalen.nl/page/3752/over-de-heilige-franciscus </div><div><div> https://www.minderbroedersfranciscanen.net/2023/06/16/franciscus-in-de-national-gallery/</div></div><div>Roland van Vliet, Wie zeggen de mensen dat Ik Ben? </div></div><div>Rudolf Steiner, de wereld van de gestorvenen</div><div>Hans Stolp en zijn boeken, verhalen en inspiratie over Johannes</div><div>Rembrandt en zijn kunst via het Mauritshuis en Rembrandthuis</div><div>Loek Dullaart, Johannes. De Doper & De Evangelist</div><div>Het zevenvoudige pad van Franciscus van Assisi van Hein Stufkens</div><div>https://www.esoterischchristendom.nl/niet-een-maar-twee-jezuskinderen-112.html</div><div>...... </div><div><br /></div><div><br /></div><div><div><br /></div><div><br /></div></div><div><br /></div><div><br /></div><div><div><br /></div><div><div><br /></div></div><div><br /><br /><div><br /></div></div></div></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-57015432264202484392023-06-09T17:06:00.017+02:002024-03-20T17:33:34.126+01:00Sophia in Oost en in WestDe beeldtraditie over Sophia, Maria of de Moeder Gods is verschillend. Afbeeldingen op ikonen of een moeder met kind op of in haar schoot geven een beeld van afstand en nabijheid die in de kunst weerspiegeld wordt. <div><br /></div><div>De armen opheffen naar het hogere is meer afkomstig uit het oude Egypte en in het westen is Maria als een brug of bemiddelaar; waar staat de Zetel der Wijsheid? De Sedes Sapientiae waar haar schoot zijn troon is? <br />
<br />
<a name='more'></a><b>Maria Magdalena en Sophia </b><br />
<br />
Er is een groot verschil tussen de westerse en de oosterse kerken, maar ook tussen het vroege en het latere christendom. In de oosterse kerken is Maria Magdalena altijd in ere gehouden; zij prijkt ook op veel van de daar zo geliefde iconen. In de westerse kerk daarentegen werd zij op den duur alleen geprezen vanwege haar boetvaardigheid als zondares.<br />
<br />
De vermenging van verschillende figuren in de persoon van Maria Magdalena heeft in de oosterse traditie niet plaats gevonden. Daar bleef zij de enkele figuur, die ze in de Bijbel is: getuige van<br />
de opstanding. Ze wordt niet als ‘boetelinge’ gevierd, maar als de mirre-dragende vrouw.<br />
Niet de vrouw die de voeten van Jezus zalfde, maar zij die samen met anderen het dode lichaam van haar meester ging zalven. Dit duidt bepaald niet op een figurantenrol.<br />
<br />
Een aantal kerkvaders uit de oosterse traditie tekent haar dan ook nadrukkelijk als discipel en apostel. Maria Magdalena, de apostel-gelijke. In onderstaand schilderij van een onbekende meester uit de eerste helft van de zestiende eeuw zien we haar met attribuut (kruik) met schelp op haar mouwen, met isisknoop onder haar borsten, met halsketting (medaillon) en blad muziek naast het boek wat zij aan het schrijven is. Zij is gekleed in rood en in zwart er komt licht door de blauw/groene ramen.<br />
<br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpAKrb7wdgmjXvnjFPyL1Gbp5TdMI_c080j4fCNCHcuNGhV2z2HRcypNWhY5lXT_1jAJNTmKJHMjlu5t2P6klQ4cy1-coNaaHf4JaaXvs_gNhlSnbnkKNqmeRXK1W8wmJKt56OiSh-hSF6/s1600/maria+magdalena+in+de+zestiende+eeuw.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="754" data-original-width="581" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpAKrb7wdgmjXvnjFPyL1Gbp5TdMI_c080j4fCNCHcuNGhV2z2HRcypNWhY5lXT_1jAJNTmKJHMjlu5t2P6klQ4cy1-coNaaHf4JaaXvs_gNhlSnbnkKNqmeRXK1W8wmJKt56OiSh-hSF6/s320/maria+magdalena+in+de+zestiende+eeuw.jpg" width="245" /></a></div>
<br />
<br />
Ook in de Byzantijnse traditie zijn vele legenden ontstaan.<br />
<br />
Zo wordt er verteld dat Maria Magdalena tijdens een maaltijd met keizer Tiberius Caesar sprak over het sterven en de opstanding van Christus. Spottend reageerde Caesar dat het ei in haar hand nog eerder rood zou kleuren dan dat een mens zou kunnen opstaan uit de dood. Onmiddellijk werd het ei rood. Dit zou het begin zijn van de traditie met Pasen eieren te kleuren. Mensen hebben nu eenmaal behoefte aan tot de verbeelding sprekende verhalen naast de formele leer, die door het kerkelijk gezag<br />
verkondigd wordt.<br />
<br />
Op de Byzantijnse icoon 'Maria Magdalena met albasten kruik en ei' zien we inderdaad een ei, maar op onderstaande ikoon eveneens. Ikonen hebben een fascinerende beeldtaal die zijn oorsprong vindt in een oude, ceremoniële cultuur. Sommige voorstellingen zijn voor ons nagenoeg onbegrijpelijk geworden. Toch raken steeds meer mensen gefascineerd dor de verstilde schoonheid van ikonen.<br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgL9ZGHOytJywGVN4YbDV1nFEpsMNNqvR1AKWcO7HbEV8TGPmfCrBqmYI7KgJEDCIC5h-EKTiFYA1h8ghGB8diWPdNOSiSBz6I0YMbbtexR9OfkRxbNd3EgsPpniVzA2wpkSx7eWoLzhz1X/s1600/Maria+Magdalena+met+ei.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="605" data-original-width="500" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgL9ZGHOytJywGVN4YbDV1nFEpsMNNqvR1AKWcO7HbEV8TGPmfCrBqmYI7KgJEDCIC5h-EKTiFYA1h8ghGB8diWPdNOSiSBz6I0YMbbtexR9OfkRxbNd3EgsPpniVzA2wpkSx7eWoLzhz1X/s200/Maria+Magdalena+met+ei.jpg" width="165" /></a></div>
<br />
<br />
Karin Braamhorst in haar boekwerk over ikonen (zie boven) verteld dat een paasei een met name op Kreta een zeer geliefd geschenk is en met name tijdens de godsdienstoefening op paasochtend samen gaat met de uitroep: ‘Christus is waarlijk opgestaan, Hij is waarlijk opgestaan’ waarbij tegelijk de paas-kus wordt uitgewisseld. Een kus is iets in de ander in beweging brengen, je geeft de levensenergie door oftewel Jezus geeft Maria de Geest. Er ontwaakt op dat moment een nieuwe gevoeligheid in Maria Magdalena.<br />
<br />
Haar rol bij de opstanding wordt in spirituele geschriften is de rol van representante. Representante van de oorspronkelijke leer van de meester. De gezellin van Jezus.<br />
<br />
'Vrede zij met jullie' is een groet die bekend was bij de Essenen en Maria wijst ons waar je deze vrede zoeken mag. In jezelf. In je goddelijke kern.<br />
<br />
Dat geheim was dus wat 'de keizer' niet geloofde, maar....zoals het leven verborgen ligt in een ei.....is de liefde de grootste kracht. Liefde is eeuwig...alleen zij....<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
Behalve in het zwart van de zwarte Madonna, werd Maria Magdalena ook afgebeeld in een rood gewaad, een rode mantel. Een verwijzing naar het ooit zo vereerde beeld van de ‘scharlakenrode vrouwen’ - de hierodulai - werd helaas (via het middeleeuwse Frans) getransformeerd tot ‘hoeren’.<br />
<br />
In haar boek When God Was A Woman vertelt Merlin Stone ons dat het Hebreeuwse woord zonah zowel prostituee als profetes betekent. Barbara Walker, in haar Dictionary of Woman's Myths and Secrets, wijst erop dat het Hebreeuwse woord hor een grot, put of donker gat betekent. Het Spaanse woord voor hoer, puta, is afgeleid van het Latijnse woord voor een put, maar de Latijnse term voor graf, letterlijk 'een gat in de aarde', is puticuli, wat de baarmoeder van wedergeboorte betekent. De buik is dus de plek waar wij haar kunnen vinden.....</div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaiu6dSPcf0C1vZqXXaHnJ4hCBNQVbpD7r6Yg79v22ErjQCRbp9WI-EkBSLlZlLiCykkJQPka_QML7yl5Erryvst-XDYmZ7w1MlV8LNHLS0Cv7WnJRrZBsCorHdVMtlRf8eD8FwpbNfoLYHYWTL6q_foDrQi7qD5Fp9xjg938LcWrhssywfWNswxhILw/s299/Mother-of-the-World-Nicholas-Roerich.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="197" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaiu6dSPcf0C1vZqXXaHnJ4hCBNQVbpD7r6Yg79v22ErjQCRbp9WI-EkBSLlZlLiCykkJQPka_QML7yl5Erryvst-XDYmZ7w1MlV8LNHLS0Cv7WnJRrZBsCorHdVMtlRf8eD8FwpbNfoLYHYWTL6q_foDrQi7qD5Fp9xjg938LcWrhssywfWNswxhILw/s1600/Mother-of-the-World-Nicholas-Roerich.jpg" width="197" /></a></div> mother of the world..... <br /><div><br />
<br />
<b>Het is ‘in the air’: Sophia wordt wedergeboren! </b><br />
<br />
Zij was er al vanaf het begin van de Schepping, maar de mensen zijn haar in de loop der eeuwen vergeten. Nu kunnen we haar weer in volle glorie ontmoeten! Zo wordt de grote godin de laatste jaren ook weer zichtbaar in Maria Magdalena.<br />
<br />
<div>
Sophia als vrouwelijke wederhelft van de kosmische Christus vormt samen de hoogste Wijsheid en de diepste Liefde. Op aarde incarneren zij in de mensen Jezus en Maria. Sophia en Christus zijn dus de mannelijke en de vrouwelijke pool van dezelfde goddelijke energie. Ze vormen een energetische eenheid. In het evangelie volgens Filippus lezen we in logion 46:<br />
<br />
Sophia die ze 'de onvruchtbare wijsheid' noemen<br />
is de moeder van de engelen<br />
en de metgezellin van de Heer;<br />
als zodanig heet ze Maria Magdalena.<br />
<br />
De gnostici kenden het geheim van het Heilig Huwelijk, de Hieros Gamos. Zij wisten dat het mannelijke en het vrouwelijke in volkomen harmonie en liefde samen moeten gaan en samen moeten werken. Dat gold voor hen op drie niveau's: allereerst in de mens-zelf, als de vrouwelijke en mannelijke krachten in de eigen ziel.<br />
<br />
Dan in de liefdesrelatie tussen man en vrouw en tenslotte - of wellicht als eerste - in de wereld van de geest of de wereld van de kosmische energieën. Vroeger voelden de mensen dit aan en noemde het God en Godin, wij spreken tegenwoordig liever over Yin en Yang. Daardoor is ook de Ark des Verbonds spoorloos verdwenen.<br />
<br />
Zelfs de geliefde beschermgodin van Frankrijk, Notre Dame de Lumière (‘Onze Vrouwe van het licht’) vindt haar oorsprong in de universele moeder en ook zij is in brand ten onder gegaan.... </div><div><br /></div><div><br /></div><div>Bij de feestelijkheden in Goes (2022 en 2023) rondom de grote of Maria Magdalenakerk van Goes ontving van haar Zweedse zustergemeente de Maria Magdalena kyrka te Stockholm een mooie reproductie van een icoon van de ‘Heliga Maria Magdalena’.</div>
<div>
<br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbAIIvqlACLW95Ypwpz7ycJhw4MUaCBSFGICcliqsVfyC2i_Iv7cbX9UxO3ZSMFMMIWgZMqcLGfAU-Ra8nR3-C9TnkFK5353lS1gaxm8iyWmIMP2xI1MhfHxt1zNpxGHKC9VcGsTnJOwCV0e9MYdllLpcm05Ex27GYYADtIuKenGl2LnYnCJsg8hFm_w/s843/Heliga%20Maria%20Magdalena.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="843" data-original-width="843" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbAIIvqlACLW95Ypwpz7ycJhw4MUaCBSFGICcliqsVfyC2i_Iv7cbX9UxO3ZSMFMMIWgZMqcLGfAU-Ra8nR3-C9TnkFK5353lS1gaxm8iyWmIMP2xI1MhfHxt1zNpxGHKC9VcGsTnJOwCV0e9MYdllLpcm05Ex27GYYADtIuKenGl2LnYnCJsg8hFm_w/s320/Heliga%20Maria%20Magdalena.jpg" width="320" /></a></div><br /><div>© Joke</div>
</div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-73528109659477706992023-05-27T12:22:00.004+02:002024-03-20T17:35:50.546+01:00De Ottoonse Renaissance <p> Aan het einde van het millennium werd het einde van de wereld verwacht. De mensen zagen voortekens in zonsverduisteringen, overstromingen en komeetverschijningen. Maar uiteindelijk gebeurde er niets. Het jaar 1000 vertelt de verhalen van deze middeleeuwers, over hun dagelijks leven en hun verwachtingen van de millenniumwisseling. <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>Deze tekst vond ik bij de aankondiging van een nieuw tentoonstelling in het museum in Leiden. De tentoonstelling belicht de periode 900-1100 - de tijd waarin overigens ook de zeven vrije kunsten werden verdiept door Gerbert van Aurillac. </p><p>Van Gerbert wordt wel gezegd dat hij als geleerde zijn tijd ver vooruit was. Hij schreef een reeks boeken over het onderwijs, waarin hij het quadrivium, de vier wetenschappen rekenkunde (arithmetica), meetkunde (geometria), muziek (musica) en astronomie (astronomia), meer nadruk gaf in de zeven vrije kunsten. <a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Silvester_II">https://nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Silvester_II</a></p><p><b>De Ottoonse Renaissance </b>was een beperkte renaissance tijdens de regeringen van de eerste drie keizers van het ottoonse dynastie: Otto I (936–973), Otto II (973– 983) en Otto III (983-1002)</p><p>De dynastie die we de Ottonen (919-1024) zijn gaan noemen, bestaat uit Heinrich I, Otto I, Otto II, Otto III en Heinrich II. De belangrijkste heerser is Otto I (912-973) die daarom Otto de Grote wordt genoemd. Maar voor de Byzantijnse invloed in het Westen zijn Otto II en Otto III belangrijker geweest. Otto II trouwde in het jaar 972 met de Byzantijnse prinses Theophanu. Toen Otto II elf jaar later al stierf, was zijn zoontje Otto III pas drie jaar oud. Zijn moeder werd tot haar dood in 991 regentes. </p><p>Wanneer je het evangeliarium van Otto III ziet, dan zie je overduidelijk de Byzantijnse invloed. </p><p><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Evangeliar_Ottos_III._%28M%C3%BCnchen%29">https://de.wikipedia.org/wiki/Evangeliar_Ottos_III._%28M%C3%BCnchen%29</a></p><p>Het intrigeert, ook de personificaties van de provincies Roma , Gallia , Germania en Sclavinia </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQM2jOgEAQ46CbWW1UYLMDIPMRF78vJ9XTTXeq8LnsMK8QljXhVN7wnLCa6p9hFE0AbSPkV3X78UbEiCSLmQT81ssCbagy07ij4tGZ2KTz5Ju7lUW3DmC4afviLko5kTrw1auP-aB72EDz4rGfSTudkcQjmlEdiEzUbSoXf5hkwKTVfmbCeOPTKHsXJVhG/s1170/Clm_4453_fol_23v_Detail_provinciae.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1170" data-original-width="800" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQM2jOgEAQ46CbWW1UYLMDIPMRF78vJ9XTTXeq8LnsMK8QljXhVN7wnLCa6p9hFE0AbSPkV3X78UbEiCSLmQT81ssCbagy07ij4tGZ2KTz5Ju7lUW3DmC4afviLko5kTrw1auP-aB72EDz4rGfSTudkcQjmlEdiEzUbSoXf5hkwKTVfmbCeOPTKHsXJVhG/s320/Clm_4453_fol_23v_Detail_provinciae.jpg" width="219" /></a></div><br /><p>Alle vier zijn ze rijkelijk gekroond en gekleed in prachtig versierde gewaden, en ze zijn ook blootsvoets en met lang, los haar afgebeeld - Roma en Gallia zijn donkerharig en hebben een huidskleur, terwijl Germania en Sclavinia blond en een lichte huidskleur hebben. </p><p>Dit wereldberoemde handschrift werd verluchtigd door de monniken van de abdij in Reichenau en bevindt zich tegenwoordig in de Bayerische Staatsbibliothek in München.</p><div class="entry-content" style="box-sizing: inherit; counter-reset: footnotes 0; margin: 50px 0px 0px; padding-bottom: 1.5em;"><figure aria-describedby="caption-attachment-96053" class="wp-caption aligncenter" id="attachment_96053" style="box-sizing: inherit; clear: both; margin: 0.75em auto 1.5em; max-width: 100%; width: 700px;"><img alt="" class="size-full wp-image-96053 jetpack-lazy-image jetpack-lazy-image--handled" data-attachment-id="96053" data-comments-opened="1" data-image-caption="<p>Otto III</p>
" data-image-description="" data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"0"}" data-image-title="otto_iii" data-large-file="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/otto_iii.jpg" data-lazy-loaded="1" data-medium-file="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/otto_iii-265x300.jpg" data-orig-file="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/otto_iii.jpg" data-orig-size="700,792" data-permalink="https://mainzerbeobachter.com/2023/09/26/het-jaar-1000-1-politiek/otto_iii/" decoding="async" fetchpriority="high" height="477" loading="eager" sizes="(max-width: 700px) 100vw, 700px" src="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/otto_iii.jpg" srcset="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/otto_iii.jpg 700w, https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/otto_iii-265x300.jpg 265w" style="border: 1px solid rgb(221, 221, 221); box-sizing: inherit; display: block; height: auto; margin: 0px auto; max-width: 100%; padding: 5px;" width="423" /><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96053" style="box-sizing: inherit; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px;"><span face="Karla, sans-serif" style="color: #444444;"><span style="background-color: white; font-size: 0.9rem;">Otto III, keizer in het jaar 1000; links van hem Gerbert van Aurillac</span></span></figcaption><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96053" style="box-sizing: inherit; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px;">De Ottonen<br />Net als Karel de Grote, die veel had gedaan voor onderwijs en wetenschappen (ofwel de bestudering van antieke teksten), ijverden de Ottoonse heersers voor onderwijs en wetenschappen (ofwel de bestudering van antieke teksten), Maar anders dan hun illustere voorganger konden zij samenwerken met het Byzantijnse Rijk, en nu de twee erfgenamen van het oude Romeinse Rijk eensgezind waren, moest de antieke glorie wel herleven.<br /><br />De alliantie werd bezegeld met het huwelijk van Otto II met Theophanu, de zuster van de Byzantijnse keizer. Samen regeerden ze tot Otto in 983 overleed, waarna de Byzantijnse keizerin optrad als regentes van de minderjarige kroonprins. Ze wees de opleiding van Otto III toe aan Gerbert van Aurillac, een geleerde van wie werd gefluisterd dat hij zijn ziel had verkocht aan de duivel. Theophanu wist beter: Gerbert had Spanje bezocht en zijn kennis opgedaan in Arabische boeken. Hij is de eerste West-Europeaan van wie bekend is dat hij de Arabische cijfers gebruikte.</figcaption><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96053" style="box-sizing: inherit; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px;">De idealen van de vernieuwingsbeweging waren dus eerder religieus dan politiek: net als Karel de Grote wilden de hervormers de bevolking leiden op het pad der deugd.</figcaption><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96053" style="box-sizing: inherit; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px;">Deze poging het Romeinse Rijk te doen herleven wordt wel aangeduid met de trotse naam “Ottoonse Renaissance”, ook al was het in feite een anticlimax. Het belang ervan is echter dat voor het eerst expliciet sprake was van herstel van het Romeinse Rijk.</figcaption><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96053" style="box-sizing: inherit; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px;">Het optreden van Otto III, die dat rijk wilde herstellen, is daarmee eigenlijk een uiting van een doorbrekend besef dat de glorie van Rome behoorde tot een voorbije tijd.</figcaption><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96053" style="box-sizing: inherit; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px;">Toch is er sprake in deze tijd van een heropleving. Al was het maar door de belangstelling voor Theofanu die zowel in Nijmegen als in het Zeeuwse haar sporen heeft verdiend. Ook bracht ze Nicolaas onder de aandacht, de vele kerken die zijn naam dragen tonen dat het gelukt is.</figcaption><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96053" style="box-sizing: inherit; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px;">De invloed van de Byzantijnse cultuur op het Heilige Roomse Rijk van de Duitse natie werd vooral begunstigd door het huwelijk van Otto II met de Byzantijnse prinses Theophanu .</figcaption><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96053" style="box-sizing: inherit; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px;">De Valkhofkapel in Nijmegen, die gebouwd werd onder het regentschap van keizerin Theophanu is ook de plek waar ze vaak kwam, De kapel in Nijmegen (gebouwd door haar zoon) staat er nog steeds. In 991 is Theofanu in Nijmegen overleden, haar stoffelijk overschot werd overgebracht naar Keulen waar ze begraven ligt in de St. Pantaleon. </figcaption><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96053" style="box-sizing: inherit; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px;">Hier kun je haar bio lezen: https://www.rheinische-geschichte.lvr.de/Persoenlichkeiten/theophanu/DE-2086/lido/57c93d944a2b77.09558048 (kopieer de link) </figcaption></figure></div><div class="entry-content" style="box-sizing: inherit; counter-reset: footnotes 0; margin: 50px 0px 0px; padding-bottom: 1.5em;"><figure aria-describedby="caption-attachment-41883" class="wp-caption aligncenter" id="attachment_41883" style="background-color: white; box-sizing: inherit; clear: both; color: #111111; font-family: Karla, sans-serif; font-size: 1.05em; margin: 0.75em auto 1.5em; max-width: 100%; width: 600px;"><img alt="" class="size-full wp-image-41883 jetpack-lazy-image jetpack-lazy-image--handled" data-attachment-id="41883" data-comments-opened="1" data-image-caption="<p>St. Pantaleon, graf van Theophanu</p>
" data-image-description="" data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"0"}" data-image-title="cologne_st_pantaleon_tomb_theophanu_1" data-large-file="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2019/09/cologne_st_pantaleon_tomb_theophanu_1.jpg" data-lazy-loaded="1" data-medium-file="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2019/09/cologne_st_pantaleon_tomb_theophanu_1.jpg" data-orig-file="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2019/09/cologne_st_pantaleon_tomb_theophanu_1.jpg" data-orig-size="600,450" data-permalink="https://mainzerbeobachter.com/2019/09/12/de-romaanse-kerken-van-keulen-2/cologne_st_pantaleon_tomb_theophanu_1/" decoding="async" height="240" loading="eager" src="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2019/09/cologne_st_pantaleon_tomb_theophanu_1.jpg" style="border: 1px solid rgb(221, 221, 221); box-sizing: inherit; display: block; height: auto; margin: 0px auto; max-width: 100%; padding: 5px;" width="320" /><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-41883" style="box-sizing: inherit; color: #444444; font-size: 0.9rem; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px; text-align: center;">Het graf van Theophanu in Keulen.</figcaption></figure>Sommige onderzoekers verwijzen naar de Ottoonse Renaissance als de verbinding met de Byzantijnse , laatantieke en Karolingische kunst tijdens de 10e en 11e eeuw, die politiek aanzienlijk werden beïnvloed door de Ottoons . De Ottoonse Renaissance komt vooral tot uiting in de architectuur en de goudsmeedkunst door het gebruik van spolia en in de verlichting. In de basiliek van San Vitale schitteren duizenden steentjes je tegemoet. De talloze vroegchristelijke en Byzantijnse mozaïken tonen dat Ravenna niet alleen de hoofdstad was van het west-Romeinse Rijk, maar ook een belangrijke voorstad van het Byzantijnse Rijk. Ravenna is de stad van de mozaïeken, veel paleizen en heiligdommen zijn nu kerken. Het kunstmuseum van Ravenna met haar eeuwenoude kunst gelardeerd met moderne kunst vertelt dat Dante Alighieri, een beroemde Italiaanse dichter, in Ravenna is overleden in 1321. Zijn graftombe staat in een klein, eenvoudig gebouw in Ravenna, naast de kerk van San Francesco. Dante was verbannen uit Florence en uiteindelijk in Ravenna zijn werk kunnen afmaken. Hij is vooral bekend van zijn Divina Commedia (Goddelijke Komedie), die uit drie delen bestaat: Hel, Louteringsberg en Paradijs. Het werk aan de graftombe begon in 1780 en twee jaar later was de klus geklaard. Boven de ingang staat de tekst DANTIS POETAE SEPVLCRVM, “de tombe van de dichter Dante”</div><div class="entry-content" style="box-sizing: inherit; counter-reset: footnotes 0; margin: 50px 0px 0px; padding-bottom: 1.5em;"><b>Ravenna (Italie) de smeltkroes van Europa, vormde de spil vormde tussen oost en west.</b> Judith Herrin heeft hier veel onderzoek naar gedaan en ziet tussen de hoge venstens in het schip en de zuilengalerij van de basiliek aldaar wereldberoemde fresco's uit de Ottoonse tijd. Een bekend kunstwerk is b.v. ook het Essenkruis, de oude camee van een theatermasker met de afbeelding van Medusa - wellicht is zij het iconografische symbool voor het overwonnen kwaad - In 1001 vond er een Romeinse volksopstand plaats tegen de keizer, waardoor Otto en Gerbert werden gedwongen om naar Ravenna te vluchten. Otto ondernam twee vruchteloze pogingen om de controle over de stad te herwinnen en stierf tijdens een derde poging in 1002. Gerbert keerde spoedig terug naar Rome, hoewel de rebellerende edelen aan de macht bleven. Hij stierf kort daarop en werd begraven in Sint-Jan van Lateranen.</div><div class="entry-content" style="box-sizing: inherit; counter-reset: footnotes 0; margin: 50px 0px 0px; padding-bottom: 1.5em;"><figure aria-describedby="caption-attachment-96083" class="wp-caption aligncenter" id="attachment_96083" style="background-color: white; box-sizing: inherit; clear: both; color: #111111; font-family: Karla, sans-serif; font-size: 1.05em; margin: 0.75em auto 1.5em; max-width: 100%; width: 700px;"><img alt="" class="size-full wp-image-96083 jetpack-lazy-image jetpack-lazy-image--handled" data-attachment-id="96083" data-comments-opened="1" data-image-caption="<p>Graf van Sylvester II (Sint-Jan van Lateranen, Rome)</p>
" data-image-description="" data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"0"}" data-image-title="rome_s_giovanni_tomb_sylvester_ii_03" data-large-file="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/rome_s_giovanni_tomb_sylvester_ii_03.jpg" data-lazy-loaded="1" data-medium-file="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/rome_s_giovanni_tomb_sylvester_ii_03-300x225.jpg" data-orig-file="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/rome_s_giovanni_tomb_sylvester_ii_03.jpg" data-orig-size="700,525" data-permalink="https://mainzerbeobachter.com/2023/09/26/het-jaar-1000-1-politiek/rome_s_giovanni_tomb_sylvester_ii_03/" decoding="async" height="150" loading="eager" sizes="(max-width: 700px) 100vw, 700px" src="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/rome_s_giovanni_tomb_sylvester_ii_03.jpg" srcset="https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/rome_s_giovanni_tomb_sylvester_ii_03.jpg 700w, https://mainzerbeobachter.com/wp-content/uploads/2023/09/rome_s_giovanni_tomb_sylvester_ii_03-300x225.jpg 300w" style="border: 1px solid rgb(221, 221, 221); box-sizing: inherit; display: block; height: auto; margin: 0px auto; max-width: 100%; padding: 5px;" width="200" /><figcaption class="wp-caption-text" id="caption-attachment-96083" style="box-sizing: inherit; color: #444444; font-size: 0.9rem; line-height: 23.04px; margin: 0.8075em 0px; text-align: center;">Graf van Sylvester II (Sint-Jan van Lateranen, Rome)</figcaption></figure><br />Tussen 900 en 1100 ontstaat een ‘Nederland’ dat nu nog herkenbaar is, met dijken om ontgonnen land, een burcht na elke rivierbocht en kerktorens aan de horizon. Daarvoor moet je iets weten van het tijdperk dat historici de Ottoonse Renaissance noemen.<p style="background-color: white; box-sizing: inherit; line-height: 30.345px; margin-bottom: 1.5em;"><span face="Karla, sans-serif" style="color: #111111;"><span style="font-size: 16.8px;"><i><a href="https://www.rmo.nl/tentoonstellingen/tijdelijke-tentoonstellingen/het-jaar-1000/">https://www.rmo.nl/tentoonstellingen/tijdelijke-tentoonstellingen/het-jaar-1000/ </a></i></span></span></p><p style="background-color: white; box-sizing: inherit; line-height: 30.345px; margin-bottom: 1.5em;">© Joke</p></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-45945696585213835842023-03-28T18:50:00.003+02:002024-03-20T17:36:04.405+01:00Tobias en AnnaTobit en Tobias vormen het onderwerp van veel schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken. <div>Rembrandt maakte meer dan twintig schilderijen waarop hij momenten uit het verhaal afbeeldde. Wat was dat voor verhaal en waar plaatsen we dit in de geschiedenis?<span><a name='more'></a></span></div><div><br /></div><div><div><div>Het bijbelverhaal over de reis van Tobias is eigenlijk het verhaal van ieder mensenleven. Het gaat over groei, volwassen worden, je weg vinden als mens. Over alles wat je in het leven tegenkomt. Het verhaal is te vinden in het bijbelboek Tobit, dat hoort bij de apocriefe boeken en gedeeltelijk ook bij de wijsheidsliteratuur. </div></div><div><br /></div><div><div>Het eeuwenoude verhaal van vader Tobit en zijn zoon Tobias is doorverteld van generatie op generatie en uiteindelijk bij de apocriefe bijbelboeken terecht gekomen. Rembrandt maakte er - meer dan van enig ander bijbelverhaal – ruim veertig etsen, tekeningen en schilderijen bij. De kunsthistorica Alpers bracht zijn plastische wijze van schilderen in verband met de tastzin. Direct hiermee samenhangend is Rembrandts preoccupatie met het verschijnsel blindheid (onwetendheid) </div><div><br /></div><div>De populariteit van het verhaal kan worden gezocht in het feit dat het zo herkenbaar is. </div></div><div><br /></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0g0uWQGcZ1Wtqd2IPHmBLX50lyQgZsml8jOceEX-8ChisC0BIymbN0_7wYvEYTXffeolkEUFaZrvZW1vlcIVNIIRwFMg5ABNothgxYo2gUyN3b86GG3p6vXQ_k0S3wH6QraIWd1R44pz5jDz-UVQDumjbRjPgfBxJmB0OjJeiHUXWG37lEsqBLt_AbA/s746/327c0d_dff88711e524425d9252a42733112398_mv2%20%20Rembrandt%20boek%20Tobias.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="746" data-original-width="600" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0g0uWQGcZ1Wtqd2IPHmBLX50lyQgZsml8jOceEX-8ChisC0BIymbN0_7wYvEYTXffeolkEUFaZrvZW1vlcIVNIIRwFMg5ABNothgxYo2gUyN3b86GG3p6vXQ_k0S3wH6QraIWd1R44pz5jDz-UVQDumjbRjPgfBxJmB0OjJeiHUXWG37lEsqBLt_AbA/s320/327c0d_dff88711e524425d9252a42733112398_mv2%20%20Rembrandt%20boek%20Tobias.webp" width="257" /></a></div><div><br /></div><div><br /></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;">Het verhaal, wat leest als een sprookje gaat over de jonge Tobias die in ballingschap leeft dichtbij de stad Ninevé samen met zijn vader Tobit en zijn moeder Anna. De oude Tobit wordt een rechtvaardige genoemd, hij hield zich ook in die vreemde omgeving aan de wetten van Mozes. Zo gaat het verhaal dat hij een feestmaal liet staan om een dode volksgenoot te begraven. De wetten leren dat je onrein bent, als je een dode aanraakt en dat maakte dat Tobit buiten bleef slapen. Hij wilde zijn huisgenoten niet verontreinigen. Tijdens het buiten slapen kreeg hij vogelpoep in zijn oog en werd blind. </span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><br /></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJp_g6xMU8CybBxZZsLcYgZLYqAvCuLuYPh0EA5vPsWCk_tp5-CgyQcCseQouNtK_RZIJLyaHVhNwk2m43V8Qt1a18Ao5TIqu3f7b8LN_ilG_zMw4d6jYIhzmELz1mWRvISBSVEJ8h7XGsPyXZA6CL50WY2FQ3Yq-lKxA4kbIBJiYmdmslQVO7Jk6MpA/s1100/tobit_anna_bokje2_grt.jpg" style="font-size: medium; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1100" data-original-width="831" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhJp_g6xMU8CybBxZZsLcYgZLYqAvCuLuYPh0EA5vPsWCk_tp5-CgyQcCseQouNtK_RZIJLyaHVhNwk2m43V8Qt1a18Ao5TIqu3f7b8LN_ilG_zMw4d6jYIhzmELz1mWRvISBSVEJ8h7XGsPyXZA6CL50WY2FQ3Yq-lKxA4kbIBJiYmdmslQVO7Jk6MpA/s320/tobit_anna_bokje2_grt.jpg" width="242" /></a></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><br /></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><br /></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif"><span style="background-color: white; font-size: 14px;">Hij herinnerde zich dat hij bij een oude vriend zilver geld in bewaring had gegeven. Nu hij aan de rand van armoe zat besloot hij zijn zoon Tobias erop uit te sturen en die zilvermunten weer op te halen. Op reis kreeg Tobias onverwachts een onbekende reisgenoot die zich bekend maakte als volksgenoot. </span></span></div><div><br style="background-color: white; font-family: verdana, arial, sans-serif; font-size: 14px;" /><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;">Onderweg werd Tobias in een rivier bijna opgeslokt door het riviermonster. Zijn reisgezel zei hem echter hoe hij het dier onschadelijk kon maken. Bovendien raadde hij hem aan de ingewanden te bewaren, want die hadden wonderbare en geneeskrachtige werking. </span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><br /></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;">Na een lange reis en logeerpartijen bij verre familieleden kwamen ze bij een familielid die een dochter had die in grote moeilijkheden was geraakt. Ze was al zes keer getrouwd, maar steeds als ze wakker werd na de eerste huwelijksnacht vond ze haar geliefde naast zich in bed als een gestorvene. </span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><br /></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;">Het verhaal vertelt dat de jonge Tobias bij de eerste oogopslag meteen verliefd op haar is geworden. Toen hij hoorde hoe het de andere echtgenoten was vergaat, sloeg de schrik hem om het hart. </span><span face="verdana, arial, sans-serif"><span style="font-size: 14px;">Zelfs haar naaste omgeving verdacht haar ervan, dat zij het boze oog aantrok. </span></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif"><span style="font-size: 14px;"><br /></span></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif"><div><span style="font-size: 14px;">Alleen het feit, dat zij enig kind was en haar vader niet nog meer verdriet wilde aandoen, weerhield haar ervan zichzelf van het leven te beroven. In haar nood richtte zij aan het venster haar smeekbede tot God. De aartsengel Raphael instrueerde Tobias toen dat hij met Sara moest trouwen, hoewel het onnodig te zeggen is dat Tobias een beetje aarzelend was gezien de geschiedenis van alle eerdere vrijers. Maar de engel des Heren zei hem dat hij zich geen zorgen hoefde te maken, maar dat hij moest doen wat hem werd opgedragen, het hart van de vis boven het vuur plaatsen en dat de rook die opstijgt de duivel zou doden en de vrede van het gezin zou terugbrengen, wat allemaal gebeurde zoals voorspeld. </span><span style="font-size: 14px;">Deze zuivering had succes, beiden bleven na de eerste huwelijksnacht in leven. </span></div></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif"><span style="font-size: 14px;"><br /></span></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif"><span style="font-size: 14px;"><br /></span></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmaSQPF_ewbZt3EygZahKveDwlEcXPqc8-SAqqVAi6aIlstlYzbZz6D8JnxCRs4siPMTT7UZ1Nt4tYTbhIjFvv-Zb3QKPfy-KH5JWR5lMlyK4gOIbSttobOOZce7n3nI_H5GtcA9t7fTrurJ1oO9Wq9dR-2J37QYYGQxf_4V99rSaxk-39uKVjoDjw7g/s600/rembrandt%20vrouw%20in%20bed%20-%20Sara.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="600" data-original-width="496" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgmaSQPF_ewbZt3EygZahKveDwlEcXPqc8-SAqqVAi6aIlstlYzbZz6D8JnxCRs4siPMTT7UZ1Nt4tYTbhIjFvv-Zb3QKPfy-KH5JWR5lMlyK4gOIbSttobOOZce7n3nI_H5GtcA9t7fTrurJ1oO9Wq9dR-2J37QYYGQxf_4V99rSaxk-39uKVjoDjw7g/s320/rembrandt%20vrouw%20in%20bed%20-%20Sara.jpg" width="265" /></a></div></span><span face="verdana, arial, sans-serif" style="font-size: 14px;"><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="font-size: 14px;"><br /></span></div></span></div><div><span style="background-color: white; font-size: 14px;"> </span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><div>Later trouwden Tobias en Sara en brachten ze wat tijd door met Sara's familie voordat ze terug naar huis reisden om zijn ouders te ontmoeten. </div><div><br /></div><div>0-0</div><div><br /></div><div>Het lukt me niet op basis van bovenstaande verkorte versie van het verhaal de werken van Rembrandt op de goede plek te plaatsen. Het zijn er zoveel...onderstaande is prachtig. Het tastende zoeken, het spinnewiel en het hondstrouwe hondje wat hem de juiste richting in duwt.... </div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1xV490i2tJYpriRjKwII0fSThe3tutI72HFuG3RKqttRATRhKPjdtbqdqqYEdjWHnFiZqbm7W3u1ABp79PLQQTHXZLqctDbTcObf6HhhEGnd9KvjR9u40iUK0tpHi-NHqcVgZp9KPwSIZEliXW87BVUgI8bkN-sT3ThCpfuPJrP73e0ezraKU_GlwGA/s937/327c0d_1b3ed1e1c4724e50b4e4ce5fe210be11_mv2.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="713" data-original-width="937" height="244" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1xV490i2tJYpriRjKwII0fSThe3tutI72HFuG3RKqttRATRhKPjdtbqdqqYEdjWHnFiZqbm7W3u1ABp79PLQQTHXZLqctDbTcObf6HhhEGnd9KvjR9u40iUK0tpHi-NHqcVgZp9KPwSIZEliXW87BVUgI8bkN-sT3ThCpfuPJrP73e0ezraKU_GlwGA/s320/327c0d_1b3ed1e1c4724e50b4e4ce5fe210be11_mv2.webp" width="320" /></a></div><br /><div><br /></div></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><br /></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><b>T</b></span><span style="font-size: 14px;"><b>obias,</b> het enige kind van een blinde heilige man genaamd Tobit en zijn vrouw Anna, van wie Joden uit Nineve rond 700 v.Chr. waren, werd voor een boodschap naar een ver land gestuurd om een schuld te innen. </span></div><div><span style="font-size: 14px;">Met een geschreven memorandum (Ricordo), een kleine rol in Tobias' hand misschien de details. Toen Tobias aan zijn reis begon, werd hij opgewacht door een engel Raphael, vermomd als een man genaamd Azarias. Tobias, samen met de engel, evenals Tobias' hond koersten op hun reis.</span></div><div><br /></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;">Zijn ouders hadden zo lang moeten wachten dat ze de hoop allang hadden opgegeven hem nog ooit levend terug te zien. Maar toen Tobias met zijn vrouw en zijn reisgezel bijna thuis waren, rende zijn hondje vooruit en sprong kwispelstaartend tegen de oude man en de oude vrouw op.</span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><br /></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;">Nu gaf de reisgezel aan Tobias de raad met de overgebleven visingewanden de ogen van zijn vader in te smeren. Dat deed hij en na enig wrijven vielen bij de oude Tobit de schellen van de ogen. Op dat moment maakte de reisgenoot zich bekend. De aartsengel Rafaël verdween uit het gezicht op het moment dat hij zich bekend maakte. </span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><br /></span></div><div><span face="verdana, arial, sans-serif" style="background-color: white; font-size: 14px;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjLsABdcqpyhKNx1GK0b2nVOFD6mfm6hNgX9zaESCWQWTS6u7s9xAK6Mpwwbu_drmbTobSL4HttybvDRPzSukpOor83pp_rRHs-LopOIrUv8uMUQKWeN-C3KwSsU7vMa3uKN3YdqN2nv_zRnQwGA70rq62CLwBKr542qUMsK4BsW7xn0Ec37Za4c4Mivw" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" data-original-height="1045" data-original-width="795" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEjLsABdcqpyhKNx1GK0b2nVOFD6mfm6hNgX9zaESCWQWTS6u7s9xAK6Mpwwbu_drmbTobSL4HttybvDRPzSukpOor83pp_rRHs-LopOIrUv8uMUQKWeN-C3KwSsU7vMa3uKN3YdqN2nv_zRnQwGA70rq62CLwBKr542qUMsK4BsW7xn0Ec37Za4c4Mivw=w305-h400" width="305" /></a></div><br /><br /></span></div>De aartsengel Rafaël komt alleen voor in het boek Tobit. Hij treedt op als gids en mentor voor Tobias en onthult zijn hemelse identiteit pas tegen het eind van het verhaal (Tobit 12:15).<br />Eugen Drewermann spreekt over het noodzakelijke ‘vertrouwen in de waarheid, die verwoord wordt in de naam van de engel Rafa-el, God heelt....<br /><div><br /></div><div>Het boek Tobit is genoemd naar de hoofdpersoon van het verhaal: Tobit, zoon van Tobiël en vader van Tobias. De naam Tobit betekent in het Hebreeuws ‘mijn goede’. </div><div><br /></div><div>In het leven van Rembrandt staat blindheid voor onwetendheid..... Tijdens de tweede helft van zijn leven schildert Rembrandt het meest luisterende mensen.</div><div><br /></div><div>Het Bijbelboek Tobit behoort tot de zogenaamde deuterocanonieke of apocriefe geschriften. Tobit is van de stam Naftali en woonde vroeger in Galilea. Tobit werd honderdtwee jaar oud en na zijn dood keerden Tobias en Sara, samen met hun zeven zonen, terug naar de plaats van Sara's ouders. </div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div>Op <a href="https://www.kunstblikken.com/post/rembrandt-en-het-boek-tobias">https://www.kunstblikken.com/post/rembrandt-en-het-boek-tobias</a> vind je hetzelfde verhaal, maar dan vanuit de Statenvertaling; de afbeeldingen zijn ook daar allemaal van Rembrandt. </div><div><div><br /></div><div> -0- -0-</div><div><br /></div><div>Het verhaal van Tobias en zijn reis met de engel was een veelvoorkomend onderwerp in het late 15e-eeuwse Florence. Hemelreizen waren in die tijd favoriete verhalen over inwijding..... </div></div><div><br /></div><div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbAWbmOSdMjqmR_XewCQoRrYOn1lQ4-XbPkp4s75NqmkD6JyLG4QgZNxqRPAvrApPxzNhCvE82KxveYGmihMVeRPdxCOZRmoUWvOp_1AGLRoHEZQe_ZXVTYFaLyKuD7xzmZ9N7dmnvm_3_BXKYkMBiPf7sLpQv7OakTF4wIf7bk9WRTeVNpsLQzVT7XA/s512/Tobias%20and%20the%20Angel%20Leonardo%20da%20Vinci.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="512" data-original-width="400" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbAWbmOSdMjqmR_XewCQoRrYOn1lQ4-XbPkp4s75NqmkD6JyLG4QgZNxqRPAvrApPxzNhCvE82KxveYGmihMVeRPdxCOZRmoUWvOp_1AGLRoHEZQe_ZXVTYFaLyKuD7xzmZ9N7dmnvm_3_BXKYkMBiPf7sLpQv7OakTF4wIf7bk9WRTeVNpsLQzVT7XA/w250-h320/Tobias%20and%20the%20Angel%20Leonardo%20da%20Vinci.jpg" width="250" /></a></div><div><br /></div><div>Tobias en de engel, geschilderd rond 1470-1475, is een altaarschilderij en een opmerkelijk meesterwerk, geaccrediteerd in het atelier van de Italiaanse renaissanceschilder Andrea del Verrocchio, met opmerkelijke toeschrijvingen die relevant zijn voor het werk van Leonardo da Vinci een lid van het atelier van Verrocchio in die periode, wat betekent dat dit misschien het eerste nog bestaande voorbeeld is van een schilderij met inbreng van Leonardo da Vinci.</div><div><br /></div><div>meer over Rembrandt en Tobith en zijn vrouw: <a href="https://fluisteralsjeblieft.nl/2018/12/10/mediteren-bewustzijnsziel-rembrandt/">https://fluisteralsjeblieft.nl/2018/12/10/mediteren-bewustzijnsziel-rembrandt/ </a></div><div><br /></div><div><div>© Joke</div></div></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-19859440427145873232023-03-27T17:49:00.004+02:002024-03-20T17:36:24.478+01:00Sergej Prokofjev <p>Het muzieksprookje Peter en de wolf uit 1936 is bij het grote luisterpubliek misschien wel het meest bekende werk van Sergej Prokofjev. Het werk werd geschreven om kinderen vertrouwd te maken met de klanken van de muziekinstrumenten. <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>Prokofjev schreef het in opdracht voor een jeugdtheater; hier kun je het sprookje beluisteren: </p><p><a href="https://klassiekemuziek.tv/prokofjev-peter-en-wolf/">https://klassiekemuziek.tv/prokofjev-peter-en-wolf/</a></p><p>of hier: <a href="https://genius.com/Ruurd-woltring-peter-en-de-wolf-verhaal-lyrics">https://genius.com/Ruurd-woltring-peter-en-de-wolf-verhaal-lyrics</a></p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5EtZB11vqmCNjlU9LL-5JgL7yQutZVZM8bpbZMNZ8MX5hiL2Lw4IytUv4iYnLYnZg5yvrwfSJfrk-THsPf8FeSy9ippzEo_70ZZVIWC8GmJCxez3e2IvReBOK5461rVdfXoA5OzXqm6Gv7g4UUdLTxFy8_TZp-QDjcmA7PeMVi4mBIqdRy_-pS9gzkE4X/s1000/68d34f4f151e4b1116eef5784db01692.1000x1000x1.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1000" data-original-width="1000" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5EtZB11vqmCNjlU9LL-5JgL7yQutZVZM8bpbZMNZ8MX5hiL2Lw4IytUv4iYnLYnZg5yvrwfSJfrk-THsPf8FeSy9ippzEo_70ZZVIWC8GmJCxez3e2IvReBOK5461rVdfXoA5OzXqm6Gv7g4UUdLTxFy8_TZp-QDjcmA7PeMVi4mBIqdRy_-pS9gzkE4X/s320/68d34f4f151e4b1116eef5784db01692.1000x1000x1.png" width="320" /></a></div><p><br /></p><p>In april 1936 zette de componist die zelf de tekst schreef in twee weken het hele verhaal op papier. Het was bestemd voor de centrale Moskouse kindertheatergroep van Natalja Saz en had de educatieve bedoeling om kinderen te laten kennismaken met de instrumenten uit het orkest. </p><p>Het jongetje Peter wordt gepresenteerd door een strijkkwartet, de vogel door een dwarsfluit, de kat door een klarinet, de eend door een hobo, de grootvader door een fagot, de wolf door drie hoorns en de jagers door de pauken. Elk personage heeft ook een eigen muziekthema, afgestemd op het muziekinstrument en dat wordt verder ontwikkeld op de manier van Wagners leidmotieven. </p><p>In mei 1936 beleefde het werk zijn succesvolle première en is tot op de dag van vandaag wereldwijd zeer succesvol. </p><p><b>Wie is eigenlijk Serge Prokofjev?</b></p><p>Sergej Sergejevitsj Prokofjev werd geboren op 27 april 1891 in Sontsivka, in de huidige Oekraïne. Zijn moeder speelde behoorlijk piano en inspireerde de kleine Sergej om ook te spelen en muziek te schrijven. Daarnaast leerde hij op jonge leeftijd schaken, wat hij zijn hele leven op hoog niveau zou blijven doen. Toen hij 11 was kreeg Prokofjev pianoles van Reinhold Glière. In 1904 werd hij op voorspraak van Glazoenov aangenomen aan het conservatorium in St. Petersburg.</p><p><b>Muzikale rebel</b></p><p>In 1909 voltooide Prokofjev zijn studie compositie. De werken die hij tijdens zijn studie schreef werden rebels maar ook origineel gevonden. Toen hij in 1914 uiteindelijk afstudeerde als pianist won Prokofjev de Anton Rubinstein Prijs in een competitie voor de vijf beste pianisten van het conservatorium met een uitvoering van zijn eigen Eerste Pianoconcert (1912). In hetzelfde jaar versloeg hij de latere schaakkampioen Jose Raul Capablanca. </p><p>Na zijn afstuderen leerde Prokofjev Diaghilev kennen, die hem vroeg een ballet te schrijven. Het tweede ballet dat Prokofjev schreef, Chout, werd een groot succes. Stravinsky en Ravel zaten in het publiek en kwalificeerden het stuk als een meesterwerk. Hoewel Prokofjev erg dissonante muziek schreef en veel experimenteerde met verschillende vormen van tonaliteit, schreef hij ook muziek in neoklassieke stijl.</p><p>Naar het buitenland. In 1918 besloot Prokofjev om een concerttournee naar het buitenland te ondernemen. Hij reisde via Siberië en Japan (waar hij concerten gaf in Tokyo en Yokohama) naar San Francisco. Overal in Amerika wekte hij veel belangstelling op met zijn virtuoze optredens, maar het publiek was er vrij conservatief en Prokofjev speelde veel moderne werken. Bovendien had hij veel concurrentie van Rachmaninov.</p><p>Toch was Prokofjev redelijk succesvol. Hij bleef een tijdje in Amerika wonen voor hij weer naar Europa vertrok. In New York en Chicago werden zijn Scytische Suite (1915), zijn Eerste Symfonie (1917) en zijn Eerste Pianoconcert uitgevoerd en het publiek was daar redelijk enthousiast over. In Chicago kreeg hij bovendien een commissie voor een opera. Daarop schreef hij L’Amour de trois oranges, een opera die ook in Europa een groot succes werd.</p><p>Prokofjev begon, ondanks zijn successen in het buitenland last te krijgen van heimwee en haalde de banden met zijn vaderland weer aan. Hij begon met een tournee in 1927, waarbij hij zijn ballet Les Pas d’Acier introduceerde. De speler werd in Brussel twee jaar lang uitgevoerd, maar de Grote Depressie had ook in Europa toegeslagen en maakte het uitvoeren van nieuwe balletten en opera’s erg moeilijk.</p><p>Huwelijk - In New York leerde Prokofjev de Spaanse zangeres Carolina Codina kennen tijdens een concert van hem dat zij bijwoonde. Teleurgesteld door het gebrek aan blijvend succes verhuisden ze in 1920 naar Parijs, waar het stel in 1923 trouwde. Een jaar later werd hun eerste zoon Sviatoslav geboren. Het huwelijk was niet heel gemakkelijk. Het lukte Carolina niet om als zangeres door te breken en ze verweet Prokofjev dat hij niet genoeg moeite deed om haar onder de aandacht te brengen. Omgekeerd vond Prokofjev ook dat zij te weinig interesse in zijn muziek toonde. Tijdens zijn reizen door West-Europa in deze periode schreef hij onder andere zijn Tweede (1925), Derde (1928), en Vierde Symfonie (1930), het ballet Aan de Dnjepr (1931) en zijn Tweede Vioolconcert (1935)</p><p>Toen ze in 1938 gescheiden op vakantie waren, leerde Prokofjev Mira Mendelssohn kennen, een literatuurstudente die veel bewondering voor hem had. Ze trouwden in 1948. Het huwelijk met Carolina was in de Sovjet-Unie niet geregistreerd en vormde dus geen belemmering. Een maand later werd Carolina beschuldigd van spionage en naar een strafkamp gestuurd. Ze kwam pas enkele jaren na de dood van Prokofjev weer terug.</p><p>Terugkeer in de Sovjet-Unie - Prokofjev had weinig principiële bezwaren tegen het Sovjetregime en was alleen maar geïnteresseerd in de manier waarop het zijn muzikale carrière beïnvloedde. Eind jaren 20 was hij al begonnen met het vereenvoudigen van zijn muzikale idioom en schreef hij veel muziek die gemakkelijk in het gehoor lag en die door het volk goed begrepen werd.</p><p>Anders dan Sjostakovitsj - die gewoon zijn eigen stijl was blijven ontwikkelen zonder zich veel van de ‘grote zuivering’ om hem heen aan te trekken - pakte Prokofjev het pragmatisch aan. Waar Sjostakovitsj in 1936 een artikel tegen zijn muziek in partijkrant Pravda kreeg, schreef Prokofjev er zelf een (voor een ander tijdschrift) waarin hij zijn stijl uiteenzette en verklaarde hoe goed dat paste binnen het socialistisch realisme, dat de verplichte stijl was geworden voor alle kunsten onder het Sovjetregime. In 1935 schreef hij een bundel ‘massaliederen’ (liederen die het volk goed zou begrijpen) waarvan er één een prijs kreeg van de Pravda. Op die manier bereidde hij zijn definitieve terugkeer in de Sovjet-Unie in 1936 goed voor.</p><p>Met de Cantate voor de 20ste Verjaardag van de Oktoberrevolutie (1938) sloeg hij de plank mis: de muziek werd veel te ondoorgrondelijk bevonden voor teksten die het ‘gewone’ volk moest kunnen begrijpen. Daarentegen had hij wel veel succes met zijn beroemde sprookje Peter en de Wolf (1936) en met zijn ballet Romeo et Juliette (1936). Hoewel deze laatste zijn populairste werk zou worden, en een van de meest favoriete balletten allertijden, moest Prokofjev erg veel reviseren voor er een succesvolle choreografie op geschreven kon worden. De twee suites die Prokofjev uit het ballet destilleerde waren wel direct succesvol. In 1944 schreef Prokofjev zijn laatste ballet, Cinderella. In de oorlogsjaren had het publiek veel behoefte aan positieve afleiding en het ballet werd een groot succes.</p><p>In 1948 werd ook Prokofjev door het Sovjetregime onder handen genomen wegens vermeend ‘formalisme’. Cultureel partijideoloog Andrej Zjdanov hield tijdens een vergadering van de Unie van Sovjetcomponisten een toespraak waarin hij de vrijheden en het formalisme bij Prokofjev, Sjostakovitsj en andere componisten hekelde. Aanvankelijk leek Prokofjev niet te beseffen wat dat betekende. Tijdens de toespraak zat hij rustig met zijn buurman te kletsen in een verder doodstille zaal. Gevolg van deze ‘Zjdanov-doctrine’ was echter dat een aantal werken van Prokofjev in de ban werd gedaan, zoals zijn Cantate voor de 20ste Verjaardag van de Oktoberrevolutie en twee pianosonates.</p><p>Laatste jaren - Prokofjev probeerde zich te rehabiliteren door de opera Het Verhaal van de Ware Man (1948), met een verhaal over de strijd van een heldhaftige piloot in de Tweede Wereldoorlog, maar hij streefde er zijn doel mee voorbij: het idioom en de tekst waren zo overdreven perfect volgens de richtlijnen van het socialistisch realisme dat de Unie van Sovjetcomponisten het als een karikatuur van socialistisch realisme zag.</p><p>Nadat Carolina in 1948 werd gearresteerd, leefde Prokofjev voortdurend in angst dat hijzelf, zijn nieuwe vrouw Mira of zijn twee zoons ook gearresteerd zouden worden. Zijn werken werden nauwelijks meer uitgevoerd als gevolg van de ‘Zjdanov-doctrine’ en de componist verloor een groot deel van zijn inkomsten. Hij werd volledig in beslag genomen door zijn pogingen om weer muziek te schrijven die wél geaccepteerd zou worden. Zelfs zijn geliefde schaakspel kon hem niet meer bekoren. In 1949 stortte hij door alle stress in. Zijn dokters bevolen hem om niet meer dan twee uur per dag aan muziek te werken.</p><p>Het lukte Prokofjev niet meer om zich nog echt te rehabiliteren. In zijn laatste jaren schreef hij nog zijn melancholische Zevende Symfonie (1952) en reviseerde hij wat eerdere werken. Zijn Celloconcert (1938) werkte hij om tot de beroemde en virtuoze Sinfonia Concertante (1951). Prokofjev overleed op 5 maart 1953, op dezelfde dag als Josef Stalin. Het is niet precies bekend waaraan hij overleed. </p><p>meer over Prokofjev: </p><p> <a href="https://raamoprusland.nl/actueel/362-dirigent-voert-opera-prokofjev-op-als-ode-aan-de-vrijheid">https://raamoprusland.nl/actueel/362-dirigent-voert-opera-prokofjev-op-als-ode-aan-de-vrijheid</a></p><p><a href="https://www.nporadio4.nl/componisten/0ffc1930-3053-4575-a893-3503de5d99b8/prokofjev-sergej">https://www.nporadio4.nl/componisten/0ffc1930-3053-4575-a893-3503de5d99b8/prokofjev-sergej</a></p><p>Sergej is na de revolutie van 1917 tien jaar weggeweest, maar Prokofjevs comeback op sovjetterritorium wordt een triomf. Hij ziet de communisten voor cultuur dat voetstuk oprichten, hij voelt zich nuttig en bewonderd. De keerzijde ervaart hij ook. De politisering van de kunst is onomkeerbaar. </p><p><b>de opera Semjon Kotko</b></p><p>Tijdens zijn Russische tournee in 1927 – tot zijn definitieve terugkeer naar de Sovjet-Unie in 1936 zullen er nog vele volgen – houdt Prokofjev in zijn Moskouse hotel audiëntie voor cultuurdragers. De eerste is de choreografe Inna Tsjernetskaja, die hem het scenario voor een ballet aan de voeten legt. Het is sociaal-realisme van de ergste soort. ‘Een zoet sovjetverhaaltje’, schrijft Prokofjev in zijn dagboek, ‘met nobele arbeiders, verdorven bankiers, fabrieken, luxueuze appartementen van de bourgeoisie et cetera, allemaal dingen dus waar zelfs de meest verstokte communist misselijk van wordt.’ Hij wuift het plan, zijn omgangsvormen zijn beperkt subtiel, bot laconiek terzijde. Ook het verzoek om een werk ter nagedachtenis van de Oktoberrevolutie weet hij te lossen.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="2000" data-original-width="1228" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEirtz35i29AW2JHM5NB2Qo-QAZoG-DLQeb1-GCfOCWjh2A9DEWx_CP9G1u564FZ0QirmanKpkdQ9pCBxCwAQydSvuycZTq9eSd-rAI9UBiJXPFQDJPMQCOD1gBS5qdZ_qpKTStGSlpUn670y2UdIC2o5RhlKYF34VufFkr4nIhhPW-knt5l2I88xvziig/w245-h400/Sergei_Prokofiev.jpg" width="245" /></div><p><b>Dat dagboek van Prokofjev lees je met aandacht. </b>De voelbare repressie in zijn vaderland dringt nauwelijks door. De armoede, de schaduw- en de afluisterpraktijken lijken van zijn schouders af te glijden. Hij gaat toch weer weg, terug naar Parijs. Vlak voor ze op de trein stappen slaat zijn echtgenote Lina bont in voor een nieuwe jas. Savoir-vivre.</p><p>Twaalf jaar later, definitief gerepatrieerd, schrijft hij zelf een ‘zoet sovjetverhaaltje’, <b>de opera Semjon Kotko. </b>Prokofjev kan een succesnummer gebruiken. Het beloofde land, waar hij meer dan in een door Stravinsky geregeerd Europa nummer één is, eist van zijn boegbeelden trouw aan het regime. De vipbehandeling die hij wellicht verwachtte en deels heeft gekregen – een groot vierkamer appartement in hartje Moskou is weinigen beschoren – plaatst hem niet boven de wet. Onder Stalin zijn de grote zuiveringen ingezet. De beruchte aanval op Sjostakowitsj in de Pravda van januari 1936 heeft de Russische cultuurelite eens en voor altijd ingepeperd dat niemand heilig is.</p><p><i>Het kunstenaarsbestaan wordt Russische roulette, leert Prokofjev. </i>Drie film- en theaterprojecten voor de Poesjkin-herdenking van 1936, waarvoor hij de muziek zal schrijven, worden door hogere machten afgevlagd. De grootscheepse cantate die hij voor de twintigste verjaardag van de Oktoberrevolutie alsnog heeft afgeleverd is gezakt voor het staatsexamen. Wel heeft hij voor de florerende en propagandistische Russische filmindustrie intussen één meesterwerk gecomponeerd, de donderwolkende muziek voor het heldenepos Alexander Nevsky van regisseur Sergei Eisenstein. </p><p><i>Het kindersprookje Peter en de wolf is succesvol. </i>Maar zijn arrogantie zet kwaad bloed bij de apparatsjiks die hem en Sjostakowitsj in 1948 wegens volksvreemd formalisme zullen kaltstellen. Hij zit subiet in de gevarenzone. </p><p>Semjon Kotko is voor Prokofjev en de beroemde regisseur Vsevolod Meyerhold <a href="https://nl.frwiki.wiki/wiki/Vsevolod_Meyerhold">https://nl.frwiki.wiki/wiki/Vsevolod_Meyerhold</a> het kind dat de voorheen onbuigzame prokofjev-taal een politiek correct gezicht moet geven. Helaas staat het project van meet af aan onder een kwaad gesternte. <i>Semjon Kotko is gebaseerd op de roman Ik ben een zoon van werkende mensen van de Russische schrijver Valentin Katajev. </i>Tussen componist en auteur klikt het niet en de tekst is een onding, de propaganda steekt als onkruid overal de kop op. De titelheld is een Oekraïense artillerist die na zijn diensttijd in het Russische leger in 1918 naar zijn dorp terugkeert. Daar zijn de communisten al in opmars, stuk voor stuk goudeerlijke lui die Semjon, leninist van het eerste uur, onteigend land en vee beloven. Dan krijgt de verloren zoon het aan de stok met de rijke boer Tkatsjenko, de sergeant-majoor wiens leven hij in de oorlog heeft gered. Tkatsjenko heeft hem uit dankbaarheid de hand van zijn dochter Sofja beloofd, maar houdt zich niet aan zijn belofte. Hij gunt haar de voormalige grootgrondbezitter Klembovski, die zich als werkman in zijn huis verborgen houdt. Terwijl de communisten opmarcheren, heeft Tkatsjenko er nog steeds vertrouwen in dat het tsaristische regime in ere wordt hersteld, waarna zijn dochter zal baden in de toekomstige rijkdom van haar gedwongen aanstaande. Wat een schoft is hij. Hij spant samen met de Duitsers die het dorp innemen, speelt hun de namen van bolsjewistische dorpsgenoten door. De Duitsers executeren er twee en steken Semjons huis in brand. De bijtijds gevluchte Semjon sluit zich in een woud bij een troep partizanen aan, die wraak zweren uit naam van Lenin. Op bevel van het leger worden Semjon en Mikola, het vriendje van zijn zuster Frosja, naar het dorp gestuurd om verwarring te zaaien. Ze werpen granaten in de kerk waar Tkatsjenko in aanwezigheid van Duitse officieren het gedwongen huwelijk van zijn dochter met Klembovski wil voltrekken, Sofja wordt door Semjon uiteraard tijdig gewaarschuwd. Hajdoeks, de bandieten die Sofja escorteren, arresteren Semjon en Mikola. Tkatsjenko veroordeelt beiden ter dood. Hun executie wordt voorkomen door het Rode Leger, dat als een deus ex machina het platgebrande dorp herovert, Tkatsjenko krijgt de kogel, de beide liefdeskoppels Semjon/Sofja en Mikola/Frosja krijgen elkaar. Het opbouwwerk kan beginnen en het kwaad is vernietigd, eind goed al goed.</p><p>Weggelaten is de slotscène van het boek waarin Semjon twintig jaar later is opgeklommen tot succesvolle directeur van een aluminiumfabriek. Zelfs voor Prokofjev waren er grenzen. Veel maakt het niet uit. Mocht het hem ooit ernst zijn geweest met zijn overtuiging dat de Sovjet-Unie nood had aan heroïsch, constructief drama, dan levert Kotko het bewijs dat de geschiedenis zijn vrije wil eronder heeft gekregen. </p><p>Het theater buigt voor de macht</p><p>In juni 1939, kort voor de voltooiing van de opera, wordt Meyerhold na een moedig pleidooi voor experimentele vrijheid in de kunst gearresteerd en vermoord, zijn vrouw doodgestoken in hun appartement. </p><p>Vlak voor de geplande première van Semjon Kotko in april 1940 eist het Volkscommissariaat voor Buitenlandse Zaken aanpassing van de tekst. Na de vereiste aanpassingen gaat Semjon, nu geregisseerd door actrice Serafima Birman, in juni 1940 alsnog in première in het Moskouse Stanislavski-theater.</p><p>De noten blijken op hun mooist waar alle grote woorden lucht worden. In de gezongen dialoog tussen Frosja en Mikola in de eerste akte legt Prokofjev een onbenullig tweetonig pendelmotiefje f – b in de bassen onder een verstrooid drieklankthema in de hoge strijkers. Als altijd combineert Prokofjev striemende orkestrale delen met scènes die sterk gebaseerd zijn op het spraakritme van de Russische taal </p><p>Als Semjon Kotko iets bewijst, is het dat Prokofjev ook binnen de strakke ideologische kaders van de partij fenomenale muziek kon schrijven. Daar illustreert Prokofjev wat biograaf Harlow Robinson zijn grootste talent noemt: illustratie.</p><p><b>Verder lezen of luisteren: </b></p><p>Dagboek 1907 - 1933. Een keuze. Privé-domein 264, Arbeiderspers, 2007, 432 p., vert. Arie van der Ent. ISBN 978-90-2956430-4</p><p>Bas van Putten - https://www.groene.nl/artikel/grote-woorden-die-lucht-worden 23 november 2016 – verschenen in nr. 47</p><p>nb: Sergej Olegovitsj Prokofjev, een Russische antroposoof, was de zoon van beeldhouwer Oleg Sergejevitsj Prokofjev (1928-1998) en schrijfster Sofia Feinberg (1928), en een kleinzoon van componist en naamgenoot Sergej Prokofjev (1891-1953)</p><p>nb: De Britse componist Gabriel Prokofiev en het onvolprezen Van Baerle Trio in 2004 opgericht door pianist Hannes Minnaar, violiste Maria Milstein en cellist Gideon den Herder, spelen werk van Prokofiev, die net als zijn grootvader (?) Sergej heden en verleden moeiteloos laat samenvallen.</p><p>De Nederlandse violiste Maria Milstein heeft een persoonlijke band met de muziek van Prokofjev. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgP-aJxTQTAD-1haUXWlQ_MWNs1KmAJRBwDGs4tAy19aHteX5knzSdTzYE3VoAeh3Gzc4f85eQZpy7jE0hcXkz4xkKrpF4Yl9SvWnY6o0FkXcwVWY9yUFmeZ3e2OyP0fUKrNI0_jy4bcNRilfcwlve6g_o4naGvJGDLHreuqqZ3TtMRHSJ0WD7PiXXL3w/s375/Maria%20Milstein.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="375" data-original-width="375" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgP-aJxTQTAD-1haUXWlQ_MWNs1KmAJRBwDGs4tAy19aHteX5knzSdTzYE3VoAeh3Gzc4f85eQZpy7jE0hcXkz4xkKrpF4Yl9SvWnY6o0FkXcwVWY9yUFmeZ3e2OyP0fUKrNI0_jy4bcNRilfcwlve6g_o4naGvJGDLHreuqqZ3TtMRHSJ0WD7PiXXL3w/w200-h200/Maria%20Milstein.jpg" width="200" /></a></div><br /><p>Zoveel moois in het leven, zoveel goeds om te onderzoeken. Levensverhalen halen kunst in je omhoog en doen je verwonderen...</p><p><span style="background-color: white;">© Joke</span></p><p><br /></p>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-55313432427165768322023-02-09T18:16:00.002+01:002024-03-20T17:36:44.996+01:00de vaandeldrager<p>De woorden vaan, vaandel en banier worden nog altijd gebruikt als synoniem van vlag. Het woord 'vlag' heeft een maritieme herkomst en is ergens in de 16e eeuw geboren. Deze maritieme herkomst is ervoor verantwoordelijk dat de vroegste vindplaatsen van het woord vlag in ons taalgebied vrijwel allemaal betrekking hebben op het zeewezen.<span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>Aanvankelijk wapperde de vlag vooral op schepen en diende hij als herkenningsteken van de eigenaar (rederij), het gezag waaronder de bemanning stond of de herkomst (land). Het woord vlag was een maritieme term, zo las ik op tdb@taalbank.nl</p><p>De vaandeldrager is van groot belang voor het verhaal van Rembrandts artistieke ontwikkeling. Het jaar waarin Rembrandt zijn Vaandeldrager schilderde is 1636, geboren in 1606 was hij dus 30 jaar oud. </p><p></p><p>De vaandeldrager als type</p><p>Vanaf het prille begin van zijn artistieke ontwikkeling gebruikte Rembrandt oudtestamentische en mythologische voorstellingen om deze zo in de oudheid te plaatsen. Het ouderwetse kostuum van de figuur in het schilderij uit 1636 verleent hem een iconische status. </p><p>Misschien zocht Rembrandt naar manieren de kijker mee te nemen naar de Batavieren, de heroïsche voorouders van de Nederlanders en kunnen we dit werk plaatsen als een symbool voor de Nederlanders in het algemeen en voor hun dappere onafhankelijkheidsstrijd tegen het bewind van de Spaans-Habsburgse dynastie. In 1936, Rembrandt zette de eerste stappen in Amsterdam, was de wat nu de 80-jarige oorlog wordt genoemd als 68 jaar aan de gang. </p><p>Op het schilderij van Rembrandt zien we een sjerp, een metalen ringkraag en veren op zijn baret en ook de dolk zijn onmiskenbare vintage attributen uit de 16e eeuw. Hij draagt een korte wambuis van een glanzende lichtgroene stof met fraaie sluitingen. Verticale stroken goudgalon op de panden versierd met een ketting bij de mouwinzet waaronder een wit hemd met kanten manchetten. De schaambuidel en de gekeepte muts, samen met de wijde pofmouw, de walrussnor en de arm die in de zij is geplant zijn geïnspireerd op typen in de geest van de Duitse Landsknechte-voorstellingen, waarbij Rembrandt de lans verving door een banier. Het past bij de manier van kijken die Rembrandt met ons delen wil, ook dit schilderij is een representant van de mens in het algemeen. </p><p>De manier waarop Rembrandt zijn naam op zijn werk schreef, evolueerde aanzienlijk. Als jonge man ondertekende hij zijn werk alleen met het monogram RH (Rembrant Harmenszoon, “zoon van Harmen”). Vanaf 1626-27 met RHL; en in 1632 met RHL van Rijn (de L in het monogram staat vermoedelijk voor, “uit Leiden”, de stad waar hij is geboren). Op 26-jarige leeftijd begon hij zijn werk te ondertekenen met alleen zijn voornaam Rembrant. Eindigend op een -t. Vanaf begin 1633 tot aan zijn dood spelde hij zijn naam Rembrandt (met -dt) en ondertekende hij zijn werken op die manier. Jammer genoeg heb ik staande voor het schilderij geen naam kunnen vinden.....</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-SBQxlBl52a-IXfNNHs7ApP5LRZRdkJ9RmjpIVttIjuEa7gZfO4vNAmlTilAsBDHwyJaJgKrQ1vp2R7DlaXnTiBncZsZSzEPL7siuQIgxF8ogVEp_FmgiOr_Ls9NJR37OuMKeXpADJQ-17kenhdvTXbyDEKxHWNHoK6eORB2fl6bZAx6Eaqe9UAZyWQ/s4032/20230203_152006.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="4032" data-original-width="3024" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-SBQxlBl52a-IXfNNHs7ApP5LRZRdkJ9RmjpIVttIjuEa7gZfO4vNAmlTilAsBDHwyJaJgKrQ1vp2R7DlaXnTiBncZsZSzEPL7siuQIgxF8ogVEp_FmgiOr_Ls9NJR37OuMKeXpADJQ-17kenhdvTXbyDEKxHWNHoK6eORB2fl6bZAx6Eaqe9UAZyWQ/s320/20230203_152006.jpg" width="240" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">De pose met de hand, stevig in de zij geportretteerd is fenomentaal. De elleboog komt uit het beeldvlak naar voren en wordt ookwel een 'renaissance-elleboog' genoemd uit het laat 15e eeuwse Italië en Duitsland. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="4032" data-original-width="3024" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEigVMGYmMlU1lTF1M5fSd8SvqM9vFpkOdc62ZbhrQal-AEKon0JInrk9jWcLsrn31Bo7mfklvfQLJLCyBr8x_ygWTHlWqo7O6ekLWocZ8hE_0y3cwiZcCCPB5Qd9YqFxy9fg5UX1rWb7QZvgpQ_vvpPBe02l5CNqaKFtKBnXRpCClX_q72Vwmt1SCrU9g/s320/20230203_151712.jpg" width="240" /></div><br /><p>In de landknecht-traditie vinden we veel meer individuele vaandeldragers en vaandrigs in schuttersstukken. Sommigen spreken liever over een 'Hollandse Gouden Eeuw elleboog, de Amsterdamse elite b.v. </p><p>In 1636 werd Rembrandt 30 jaar en woonde in Amsterdam. In 1631 immers was hij vanuit Leiden naar Amsterdam verhuisd waar hij in de eerste helft van de jaren na 1630 de levensgrote portretten van Maren Soolmans en Oopjes Coppit schilderde. Zij waren toen pasgetrouwd. In 1635 ging Rembrandt met zijn bruid Saskia Uylenburgh bij het atelier wonen in de Nieuwe Doelenstraat. </p><p>De vaandeldrager is een fenomenaal barok kunstwerk met zoals gezegd een Renaissance elleboog. </p><p>Het geheel kent een dynamisch ritme van lijnen waarmee bijvoorbeeld de rand van de baret is aangegeven, net als in het belichte gedeelte van de mouw. Deze ruwe manier van werken was als stijlmiddel bekend in de oudheid waar het toegepast werd bij landschappen. Rembrandt gebruikte kronkellijntjes en soms krassen met de achterkant van zijn penseel en veel bruin-grijze tinten om zijn betoverende licht en schaduw toepassing zo goed mogelijk te laten uitkomen. Samen met de groene en roze accenten is het subtiele kleurgebruik verbindend en kenmerkend voor de stijl van Rembrand in de tweede helft van de jaren waarin hij moed, vrede en kunst onlosmakelijk met elkaar wist te verbinden.</p><p>Tenslotte</p><p>Op de tentoonstelling rondom het Rembrandt-schilderij ‘De Vaandeldrager’, in het Zeeuws Museum in Middelburg, zijn ook drie bijzondere Bevelandse vaandels te zien. Het zijn historische vlaggen uit 1938 die destijds zijn gebruikt bij een defilé in Amsterdam ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van koningin Wilhelmina. Grappig genoeg had ik daar een foto van gemaakt..... zie boven. </p><p><a href="https://streekomroepdebevelanden.nl/goes-haalt-historische-vaandels-uit-het-stof-voor-rembrandt-expo-middelburg/?s=03">https://streekomroepdebevelanden.nl/goes-haalt-historische-vaandels-uit-het-stof-voor-rembrandt-expo-middelburg/?s=03</a></p><p><br /></p><p>Op het grote merendeel van de 135 bewaard gebleven schuttersportretten die in de 16e en 17e eeuw in de noordelijke Nederlanden zijn gemaakt komt een vaandrig voor. Een groot deel van hen staat, net als die van Rembrandt, met een hand in de zij en de elleboog naar voren. </p><p>Van de vele vaandeldragers die in de schildertraditie hun weg vonden zag ik een opmerkelijke vaandrig van een onbekende kunstenaar in 1590, die van Hendrick Jansz Spijcker, roepnaam de Veer, een vurig voorvechter van gemeentelijke autonomie voor Utrecht waar hij de kost verdiende als houthandelaar en vereeuwigd werd vanwege een actieve rol voor de schutterij aldaar. Dit is mogelijk een voorvader van mij....<i>‘een spijcker (dat is een pakhuis) nodigt uit om verder te onderzoeken. </i></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiR8JKWa5QNRZesexiFwDFzTf7jbR8HMipT50Fs9EvmbImdz5jV2x3XZJ3t0kmlcyS6kxzT8DFA5oX8hEK8JZhItQjf7C3xE5q5dw2PA3fj6-jtOFdZCSEuaiKv7eYZvtXSLzMtWpHthXsTk2_LqnF-GSvNR_ArJ5Nk8NcRMEkAURX00oIWmdF530RHPw/s1025/Bildnis_des_Hendrick_Jansz._Spijcker,_gen._de_Veer,_als_F%C3%A4hnrich_5103.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1025" data-original-width="886" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiR8JKWa5QNRZesexiFwDFzTf7jbR8HMipT50Fs9EvmbImdz5jV2x3XZJ3t0kmlcyS6kxzT8DFA5oX8hEK8JZhItQjf7C3xE5q5dw2PA3fj6-jtOFdZCSEuaiKv7eYZvtXSLzMtWpHthXsTk2_LqnF-GSvNR_ArJ5Nk8NcRMEkAURX00oIWmdF530RHPw/s320/Bildnis_des_Hendrick_Jansz._Spijcker,_gen._de_Veer,_als_F%C3%A4hnrich_5103.jpg" width="277" /></a></div><p><br /></p><p>De Staat der Nederlanden kocht in 2022 met steun van de leden van de Vereniging van Rembrandt een schilderij wat bekend is geworden onder de titel 'de Vaandeldrager'. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpLJ-4YlgULL1MC71TGlI_cevWTA_zLs-Q4N-lGDp37podq-zjzpBGeyG5I1RSlcqQo9xSxMKt4Itr0KhkAkmIAi16Zxc1dOd2JWh5ilSdunhkFMetQAwauIW73OLThgNfUe6cRFImLHfL1vCO-xTV32jBhvonMgyoZwGj0VLTQ9KwHCoFPyEwTlHlBw/s800/FN5bYK3XEAk-3kl%20%20Rembrandt%20de%20vaandeldrager.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="655" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpLJ-4YlgULL1MC71TGlI_cevWTA_zLs-Q4N-lGDp37podq-zjzpBGeyG5I1RSlcqQo9xSxMKt4Itr0KhkAkmIAi16Zxc1dOd2JWh5ilSdunhkFMetQAwauIW73OLThgNfUe6cRFImLHfL1vCO-xTV32jBhvonMgyoZwGj0VLTQ9KwHCoFPyEwTlHlBw/s320/FN5bYK3XEAk-3kl%20%20Rembrandt%20de%20vaandeldrager.jpg" width="262" /></a></div><br /><p>De vaandeldrager van Rembrandt is een meesterwerk......blij dat ik het zo van dichtbij mocht zien. </p><p class="MsoNormal"><span face=""Corbel",sans-serif" style="font-size: 10pt; line-height: 107%;">© Joke </span></p><p><br /></p><p><br /></p>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-21562441528410226672022-10-30T11:47:00.057+01:002024-03-21T11:54:01.180+01:00de oma van Rembrandt <div>Rembrandt van Rijn schildert in 1631 een oude lezende vrouw die waarschijnlijk de profetes Anna moet voorstellen. Het werk staat bekend als Rembrandts moeder. <span><a name='more'></a></span></div><div><br /></div><div>De vrouw die hier model stond voor Anna is echter niet de moeder van Rembrandt. </div><div><br /></div><div>Wie is zij wel en wat komt er tevoorschijn als je de familielijnen (genealogisch onderzoek) doet?</div><div><br /></div><div>Het is waarschijnlijk een dochter van Elisabeth van Tetrode, is zij de oma van Rembrandt? </div><div> </div><div><br /></div>Wie is Elisabeth van Tetrode <br />(1606-1669)<br /><br />Elisabeth van Tetrode trouwt in Leiden met Willem Zuijtbroeck.<br />Zij krijgen een zoon, Adriaan, en een dochter, Neeltje.<br />Neeltje Willemsdochter is de moeder van Rembrandt van Rijn.<br />De Universiteit van Leiden heeft met hulp van Wim Tettero<br />bewezen dat de oma van Rembrandt Van Tetrode heette.<br />Ze is geen afstammeling van de adellijke familie Van Tetrode.<br />Ze noemde zich zo naar een neef die getrouwd is geweest met een Van Tetrode.<br /><br /><center><table style="width: 88%;"><tbody><tr><td><img alt="De dochter van Elisabeth van
Tetrode staat hier model voor het schilderij dat waarschijnlijk de profetes Anna voorstelt" border="1" hspace="30" src="https://www.marceltettero.nl/m.tettero/Rembrandt02.jpg" vspace="30" /></td><td></td></tr></tbody></table><br />Blijkbaar was Tetrode een geliefde naam om te voeren. Nakomelingen van een zekere Bartholomeus Dicsz., onder wie Elisabeth, noemden zich Van Tetrode. Deze Bartholomeus had een oom die getrouwd was met Adriana Jansdr van Tetrode.<br /><br />De vrouw die op de schilderijen hiernaast en hieronder model heeft gestaan is een dochter van Elisabeth van Tetrode.<br /><br />Zij heette Neeltje Willemsdochter (van) Zuytbrouck. Er is dus geen genealogisch verband van de grootmoeder van Rembrandt met de Van Tetrodes, hoewel dat wel eens wordt gesteld in boeken over Rembrandt.</center><center><br /></center><center><center>Rembrandt van Rijn wordt ook op een andere manier in verband gebracht met de familienaam Van Tetrode.</center><center><br /></center>In de geboorteplaats van de kunstschilder, Leiden, speelde de adellijke familie Van Tetrode een voorname rol. Er waren enkele burgemeesters met de naam Van Tetrode, officieren van schutterijen (Jan Pietersz van Tetrode - afgebeeld in museum de Lakenhal) en kerkmeesters en poorters met de naam Van Tetrode. Ze waren onder meer brouwers. Dat waren na de lakenhandelaren de rijkste bewoners van Leiden. Leiden was in de Gouden Eeuw de tweede stad van Holland.<br /><br /><b>Brouwers</b></center><center>Rembrandt is geboren in Leiden. Zijn vader was mede-eigenaar van een molen waar mout werd gemalen. Brouwers onder wie vijf rijke Van Tetrodes zouden klanten van Rembrandts vader kunnen zijn geweest.Gouden EeuwRembrandt moet de naam Van Tetrode beslist niet onbekend in de oren hebben geklonken. Aan het begin van de Gouden Eeuw speelden de Van Tetrodes een belangrijke rol in Leiden, dat destijds een van de grootste steden van Holland was. Er leefde nog een andere Elisabeth van Tetrode in Leiden. Haar oudste broer, Jan, had een kleinzoon Jacob die rentmeester was van de Kapittelgoederen van de Hooglandse kerk in Leiden in 1617. Hij was kapitein van een vendel burgers in 1619 en veertigraad van Leiden in de jaren 1639 en 1640. Rembrandt was toen net naar Amsterdam vertrokken. De broer van Jacob, Pieter, was in 1626 luitenant bij de schutterij in Leiden.De vader van Elisabeth, Cornelis, was een zoon uit het derde huwelijk van Bartholomeus van Tetrode. Uit het tweede huwelijk werd Adriaan geboren, wiens kleinzoon, die eveneens Adriaan heette, burgemeester van Leiden werd in 1623. Hij was schepen van 1619 tot 1622 en kapitein van een vendel burgerij van 1615 tot 1618.<center><center><br /></center><center>Meer over <i>Clara van Sparwoude</i> en het testament, waar ook mijn voorouders (molenaars) een deel van ontvingen kun je hier lezen: <a href="https://www.rollemagenealogie.nl/?page_id=381 ">https://www.rollemagenealogie.nl/?page_id=381 </a></center><center><br /></center><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEit5JkvR71VNIkNK6Vkx9V_FUIRvuaRwFmQ7c6DUlanMgDg7zKClVo8np05PWPkqGMBDkGpXM6HLFeN-jG6mrWh3Vyi27Du-d4rFtJTW2Tz2hPNYumY4k2hGQVy_InCL7W0oAMVq0cuVkbBIc-GtmHZ5X47oQm0KO2Nw-POOnOwEJCZGB_n-O72Ha2rQBLB/s1201/Clara%20van%20Sparwoude.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1201" data-original-width="1024" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEit5JkvR71VNIkNK6Vkx9V_FUIRvuaRwFmQ7c6DUlanMgDg7zKClVo8np05PWPkqGMBDkGpXM6HLFeN-jG6mrWh3Vyi27Du-d4rFtJTW2Tz2hPNYumY4k2hGQVy_InCL7W0oAMVq0cuVkbBIc-GtmHZ5X47oQm0KO2Nw-POOnOwEJCZGB_n-O72Ha2rQBLB/s320/Clara%20van%20Sparwoude.jpg" width="273" /></a></div><br /><center><br /></center><center><br /></center><center>andere bronnen: </center></center></center><center><br />https://www.marceltettero.nl/m.tettero/Rembrandt.html</center><center>http://www.marceltettero.nl/home/Amsterdam/Tetrode.html<br /><br /></center>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-63918124961088885102022-05-20T16:23:00.001+02:002024-03-20T17:36:59.131+01:00Rembrandt en de visitatie <div><div>De ontmoeting van Maria en Elisabeth, als zwangere vrouwen, wordt meestal de visitatie genoemd, ook in kunstwerken. De manier waarop Rembrandt deze ontmoeting weergaf spreekt een hele andere taal. Het schilderij dateert uit 1640 en omvat niet twee vrouwen maar drie. </div><div><br /></div><div><span><a name='more'></a></span></div><div><b>De visitatie </b></div></div><p>Het prachtige schilderij de Visitatie verwijst naar de ontmoeting van Maria en Elisabeth. Beiden zwanger. Elisabeth is de moeder van Johannes de Doper en volgens apocriefe evangelie een nicht van Maria. </p><p>Rembrandt van Rijn nam deze scene als onderwerp voor een schilderij in 1640 en noemde het ook de Visitatie. Een onwaarschijnlijk mooi schilderij met prachtige en ook ingetogen kleuren. In het donker zien we dieren en ook lijkt daar een man met een ezeltje te lopen. Aan de voeten van Elisabeth een wit hondje en Zacharias, de partner van Elisabeth en tempel priester die zijn handen legt op de schouder van een jonger iemand. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWsw2IBfcW0iH3i_k9YxzAI4IxIPBl2HuPM-yDsmvtJJ_ndPiJtF5tXeT0nYEm1URx7SY6p1jm10_3k5XznF4MPm4gxilzzyGJ-eTkYzJBfzbuMJCxwmqo_cEpu8zY_p2PRtB-PMqyrUUcTLS2Kc6le0aIEJpxPBfKV93GuTIBSyKrIaagG4EIkbB0Og/s619/rembrandt-visitatie1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="619" data-original-width="530" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWsw2IBfcW0iH3i_k9YxzAI4IxIPBl2HuPM-yDsmvtJJ_ndPiJtF5tXeT0nYEm1URx7SY6p1jm10_3k5XznF4MPm4gxilzzyGJ-eTkYzJBfzbuMJCxwmqo_cEpu8zY_p2PRtB-PMqyrUUcTLS2Kc6le0aIEJpxPBfKV93GuTIBSyKrIaagG4EIkbB0Og/s320/rembrandt-visitatie1.jpg" width="274" /></a></div><br /><p>Op het schilderij zien we de ontmoeting van Maria (rechts in blauw) en Elisabeth (links in rood). Over het algemeen wordt Elisabeth veel ouder afgebeeld dan Maria en wordt aangenomen dat Elisabeth ook 6 maanden langer zwanger was. </p><p>De beide vrouwen raken elkaar aan, achter Maria, gekleed met kleuren die opvallen, zien we een donkergekleurde vrouw. Ook zij raakt Maria aan, van achteren. Ze is hiermee omringt door vrouwen en een hondje, wat in de symbolieken altijd staat voor trouw. </p><p>Het verhaal over het bezoek van Maria aan Elisabeth is heel intiem. In de traditie heet dit verhaal “de visitatie” en gaat niet alleen over de moeders, maar ook de ongeborenen ontmoeten elkaar. </p><p>Rembrandt toont in dit schilderij aan dat het veel meer omvat dan we in onze tijd nog maar kunnen vermoeden. Wat kunnen we op het spoor komen als we wat dichterbij gaan kijken naar de vrouw op de achtergrond die donkergekleurd lijkt te zijn? </p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaOBijgrOdGBLeC6qOIkNfofsZC6QR5k-dKL4BIAhTa-JaVbGSXF4AbOCErmLlH9npfjdYYc15xP8xRknzgdcidaMQY2vipTR00Dd4rUYdk3NQIkwRJeooYp8xlSJ3Jat8ftpUPyef2y_XWrC1AqD2PiU96i0Q6g6BiK07mdNdv1OnIvrPjukUbn14Mw/s1008/Rembrandt-Visitation-Detroit_fig2_detail-1008x756.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="756" data-original-width="1008" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaOBijgrOdGBLeC6qOIkNfofsZC6QR5k-dKL4BIAhTa-JaVbGSXF4AbOCErmLlH9npfjdYYc15xP8xRknzgdcidaMQY2vipTR00Dd4rUYdk3NQIkwRJeooYp8xlSJ3Jat8ftpUPyef2y_XWrC1AqD2PiU96i0Q6g6BiK07mdNdv1OnIvrPjukUbn14Mw/w400-h300/Rembrandt-Visitation-Detroit_fig2_detail-1008x756.jpg" width="400" /></a></div><p><br /></p><div><div class="article-copy typogrify smartquotes" style="border: 0px; box-sizing: border-box; font-stretch: inherit; font-variant-east-asian: inherit; font-variant-numeric: inherit; line-height: inherit; margin: 0px 0px 40px; outline: none; padding: 0px; position: relative; vertical-align: baseline;"><p></p><p>Dr. Shelley Perlove, emeritus hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Michigan-Dearborn heeft zich ook verdiept in Rembrandt en ook in dit schilderij. Haar werk was gericht op 17e-eeuwse Italiaanse en Nederlandse kunst met als specialisatie de religieuze cultuur. </p><p>De onderstaande link richt zich op een studie van De Visitatie van 1640 waarin Rembrandts de aandacht richt op een ongekende - inderdaad uniek in de geschiedenis van de kunst - inbreng van een ( volgens Perlove een) Afrikaanse vrouw in de ontmoeting tussen Maria, net zwanger van Christus, en haar nicht Elizabeth, zwanger van haar ouderdom bij Johannes de Doper. </p><p><a href="https://jhna.org/articles/rembrandts-visitation-the-african-woman-at-the-dawn-of-christianity-and-colonialism/ ">https://jhna.org/articles/rembrandts-visitation-the-african-woman-at-the-dawn-of-christianity-and-colonialism/ </a></p><p>De ontmoeting is o.a. door Bach, Vivaldi en Schubert en andere componisten op muziek gezet, het is een lofzang van Maria die bekend staat onder de naam 'Magnificat'. De tekst van het Magnificat is te vinden in het Lucas-evangelie (Lucas 1, 45-51) Dit is ook waar je het verhaal kunt lezen over de ontmoeting die Rembrandt geschilderd heeft. </p><p><span style="background-color: white;">© Joke</span></p><p><br /></p></div><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-31536918018285651842022-03-20T17:42:00.012+01:002024-03-20T17:37:24.849+01:00Rembrandt en de zintuigen<p>Het is misschien wel het eerste werk van Rembrandt, een serie over de zintuigen. In de reeks De vijf zintuigen is de kiem van zijn latere werken al gelegd. In de zestiende en zeventiende eeuw waren allegorische voorstellingen zoals de Allegorie van de vijf zintuigen bijzonder <span></span></p><a name='more'></a>geliefd. Het thema van de zintuigen ontstaat in de middeleeuwen, maar komt met name voor in de kunst van de 16de en 17de eeuw. Hier kun je de panelen bewonderen: <a href="https://www.museumkijker.nl/reunie-rembrandts-vroegst-bekende-schilderijen-vier-zintuigen-rembrandthuis-vier/">https://www.museumkijker.nl/reunie-rembrandts-vroegst-bekende-schilderijen-vier-zintuigen-rembrandthuis-vier/ </a><p></p>De zintuigen worden aanvankelijk weergegeven in de vorm van personificaties, voorwerpen of dieren. In voorstellingen van de vijf zintuigen schuilt dikwijls een morele boodschap. Als je erop let zul je vaker de vijf zintuigen herkennen in de schilderkunst, allemaal op een eigen manier verbeelden ze: Tastzin, Reukzin, Gehoor, Zicht en Smaakzin. <p></p><p><i>Het Nederlands is een Indo-Europese taal, evenals het Latijn. </i></p><p><i><b>Wat kunnen we zien als we ons verdiepen in deze werken met hulp van de zeven vrije kunsten? </b></i></p><p><b>Zien</b> - waarvan gezicht is afgeleid - is het ‘volgen met de ogen’ die tot de betekenis ‘zien’ heeft geleid. Evenals zien is ook <b>horen</b> een erfwoord in onze taal. Het is niet ontleend aan een andere taal. In alle Germaanse talen komt het voor, met de nodige klankvariaties, zoals in het Duitse hören en het Engelse to hear. Luisteren is de actieve variant van horen. <b>Ruiken</b> hangt samen met rook. Geur stijgt op, net als rook en kan aangenaam, maar ook onaangenaam zijn. De smaak zonder de reuk is zeer beperkt. </p><p>Proeven is een leenwoord. Het Nederlands heeft het al heel vroeg - vóór 1200 - overgenomen van het volks-Latijnse provare of het Oudfranse prover. De basis is het Latijnse probare, waar ook proberen vandaan komt. We proeven met onze <b>smaakzin</b>. </p><p>De <b>tastzin</b> is het vijfde zintuig. Tasten is ontleend aan het Oudfranse taster, dit kreeg de betekenis van voelen. Het werkterrein van de tastzin ligt aan de oppervlakte van het hele lichaam. Het gaat om grensbeleving nodig voor een realiteitsbesef. Dit is de basis voor het ontwikkelen van verdere vaardigheden waaronder het rekening houden met anderen.</p><p>Een zesde zintuig bestaat niet, omdat intuïtie geen orgaan is, maar voor velen wel degelijk een zesde zin. Het woord 'zin' van zintuig betekende aanvankelijk ‘weg, gang, reis’ en vinden we terug in 'gezin' - het samen reisgenoten of huisgenoten zijn. In het latijn is een werkwoord dat verwantschap vertoont met 'zin' nl. het werkwoord 'sentire' - voelen of waarnemen maar ook sensibel sensitief is afgeleid. </p><p><b>De latijnse school en letterenstudent</b></p><p>Het Nederlands is een Indo-Europese taal, evenals het Latijn.<b> Rembrandt</b> was zeven jaar toen hij naar de Latijnse School ging, van 1616 – 1620. Na de Latijnse school schreef Rembrandt zich in mei 1620 op veertienjarige leeftijd als letterenstudent in op de universiteit. Studenten moesten zich jaarlijks opnieuw laten registreren in zogenoemde recensielijsten. De lijsten uit de eerste helft van de zeventiende eeuw zijn niet bewaard gebleven. Alleen het volumen inscriptionem van 1622 bestond nog, daar is zijn naam te vinden: “Rembrandus, Hermanii. </p><p>Op de Latijnse school werd de antieke mythologie bestudeert, net als de Bijbel en de letteren studie staat hiermee in de traditie van de Zeven Vrije Kunsten, waar ook Jan Six mee verbonden mag worden. De Zeven Vrije Kunsten, oorspronkelijk bekend onder hun Latijnse naam septem artes liberales, waren zeven vakken die deel uitmaakten van het studieprogramma in antieke en middeleeuwse Europese scholen en met name de universiteiten. Ze worden 'vrij' genoemd (Latijn: liber), omdat zij de opleiding van de vrije mens beogen. Tegenwoordig spreken we over een 'vrije geest'. </p><i>Het trivium, waar grammatica , retoriek en dialectiek samenkomen, is een systematische methode van kritisch denken die wordt gebruikt om feiten en zekerheden vast te stellen uit informatie die wordt waargenomen door de vijf zintuigen: zicht, geluid, smaak, aanraking en geur. </i><div><br /></div><div>Het is zo bezien niet vreemd dat de vroegst bekende schilderijen van Rembrandt de vier (de vijfde is nog niet gevonden) zintuigen zijn. Hij was nog maar achttien toen hij ze rond 1624 schilderde. In deze beginjaren legde Rembrandt de basis voor zijn latere werk - een fundament dat hem bekendheid zou opleveren en zou bijdragen aan het karakter van de Nederlandse schilderkunst in de 17e eeuw. Leiden is de bakermat van de Nederlandse schilderkunst van de Gouden Eeuw, die wereldwijd geliefd is. Het is dan ook niet voor niets dat Onno Blom in zijn boek 'de jonge Rembrandt' zoveel aandacht heeft voor de stad Leiden, de geboortestad is biografisch gezien van veel betekenis voor ieder mens. </div><div><br /></div><div>Afgelopen voorjaar was ik in Leiden en in Amsterdam, daar zag ik onderstaande schilderijen: </div><div>De zintuigen zoals Rembrandt ze schilderde. Ze hielden we bezig en in dit schrijven kun je lezen wat me raakte en vooral ook wat ik ervan leerde. </div><div> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjCAGcqarZMn5NXdCMPCDuCOzKFn3AyABQnTZtutJgxXADjQTEeFyt8yF2lU4v_ljw1Yd7c_MwVQGpy409ThGRF8d4rjGHgowepo8zI084nbaCUDe1ETrHOAiJ0edUTzgwi8Q1YQ1aA-flYqolIsbzWQcGNb_5CgcZisVVjwYf8Ee5SG6DGH5VAyQ3rw/s565/Vier-Zintuigen-2-e1479136070898%20%20Rembrandt.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="395" data-original-width="565" height="224" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjCAGcqarZMn5NXdCMPCDuCOzKFn3AyABQnTZtutJgxXADjQTEeFyt8yF2lU4v_ljw1Yd7c_MwVQGpy409ThGRF8d4rjGHgowepo8zI084nbaCUDe1ETrHOAiJ0edUTzgwi8Q1YQ1aA-flYqolIsbzWQcGNb_5CgcZisVVjwYf8Ee5SG6DGH5VAyQ3rw/s320/Vier-Zintuigen-2-e1479136070898%20%20Rembrandt.png" width="320" /></a></div><div><br /></div><div><br /></div><div><div><div><div><div><br /></div></div></div></div></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD0A24X7AVvwfPo1pi1AnF2Csw0hjj_o6kAIsQESShD9i8xPg9TQvPyd3JfC0OmZVcIqH43mgpe_Ch-ExFb0x3soht_LV6Wk70rULPt9rMRaXmpZ5Y9uEDOO27nNgSZHsDNBuzsacSJ-VnVEeslv3zmsgFyP7elvJgh8FZOQQyZMA2ogGFNc3W3z3sYg/s571/Vier-Zintuigen-1-e1479135937565%20%20Rembrandt.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="398" data-original-width="571" height="223" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD0A24X7AVvwfPo1pi1AnF2Csw0hjj_o6kAIsQESShD9i8xPg9TQvPyd3JfC0OmZVcIqH43mgpe_Ch-ExFb0x3soht_LV6Wk70rULPt9rMRaXmpZ5Y9uEDOO27nNgSZHsDNBuzsacSJ-VnVEeslv3zmsgFyP7elvJgh8FZOQQyZMA2ogGFNc3W3z3sYg/s320/Vier-Zintuigen-1-e1479135937565%20%20Rembrandt.png" width="320" /></a></div><br /><div>In de onderste serie, boven dit stukje wat je nu leest, zien we de Brillenverkoper uit ca. 1624. Geschilderd dus in zijn zeventiende levensjaar zien we hoe hij zichtbaar experimenteert met techniek en perspectief. Er is aandacht voor clair-obscur en virtuositeit in penseelstreek die in zijn latere werk meer kleur en klank geeft en hem tot op de dag van vandaag geliefd zou maken. Het opvallende licht-donkercontrast (clair-obscur) waardoor de gezichten door een felle lichtbron lijken te zijn aangelicht, de losse toets waarmee hij de stoffen tot leven brengt en de gezichten die 'naar het leven' zijn geschilderd, zonder opsmuk getuigen van grote betekenisgeving aan het zicht! </div><div><p>De 'Brillenverkoper' stelt het zicht centraal - daarnaast zien we de drie zangers waarin het gehoor centraal staat (het luisteren) Erboven zie je de operatie waarin de tastzin centraal staat en daarnaast het verloren gewaande schilderij (de flauwgevallen patiënt) die de ruikzin of de geur centraal stelt. Mogelijk wordt de smaakzin nog gevonden......</p><p>Rembrandt heeft vaak bekenden uit straat of eigen familie als model. De vrouw op de Brillenverkoper lijkt bijvoorbeeld sterk op een model dat op veel schilderijen uit zijn Leidse periode te zien is en die sinds de zeventiende eeuw aangeduid wordt als Rembrandts moeder, Neeltje van Zuydtbroeck. </p><p>De oude man zou zomaar de vader van de kunstenaar kunnen zijn, de Leidse molenaar Harmen Gerritsz. van Rijn. We kennen zijn uiterlijk van een portret uit ca. 1630.</p><p>In het artikel 'Nieuw licht op familiebanden' <a href="https://www.rembrandthuis.nl/en/kronieken/new-light-on-family-ties-rembrandt-vinck-van-swanenburgh/">https://www.rembrandthuis.nl/en/kronieken/new-light-on-family-ties-rembrandt-vinck-van-swanenburgh/</a> kun je meer lezen over Rembrandts milieu en de iconografische vloeibaarheid van Rembrandts vroege werk wat suggereert dat hij een nog hoger doel nastreefde: een 'universele kunstenaar' zijn, bedreven in alle aspecten van zijn vak. </p><p><br /></p><div><b>Tenslotte</b></div><div><b><br /></b></div><div><div>Er loopt een rode draad door de religio, door de Wetenschap en door de Kunst. Deze drie zijn in zichzelf en onderling verbonden. Daarvoor was een tijd dat, naast de zeven vrije kunsten (grammatica, retoriek, dialectiek, rekenen, muziek, astronomie en meetkunde), ook filosofie en geneeskunde in de lijst werden geteld. De kathedraal Notre-Dame in de Noord-Franse stad Laon getuigt een roosvenster of glas-in-loodraam van het noordelijke transept van dit weten. Het is gedateerd rond 1200, onderstaand raam dateert uit 1865 </div></div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjy_u_dacYNwdfbAj76jSw0bed-0udcakRISZ8CcSLOgt53FwDtS5Op1_gGdH-GXfJO3d8EEyTkrwpLc_xwN2LYKk-4-Pl1-ENQSvQK_RWrKIEAvenmDPLWMpKUQkLuj8IK-NMLH2WqKmMcpZWl_Ffc05FTLvq7w3GVonGqvRPHbAn6PwTiAIJw-SgAEg/s900/Rose_Nord_Cath%C3%A9drale_de_Laon_181008_01%207%20vrije%20kunsten,%20geneeskunst%20en%20wijsbegeerte.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="900" data-original-width="900" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjy_u_dacYNwdfbAj76jSw0bed-0udcakRISZ8CcSLOgt53FwDtS5Op1_gGdH-GXfJO3d8EEyTkrwpLc_xwN2LYKk-4-Pl1-ENQSvQK_RWrKIEAvenmDPLWMpKUQkLuj8IK-NMLH2WqKmMcpZWl_Ffc05FTLvq7w3GVonGqvRPHbAn6PwTiAIJw-SgAEg/s320/Rose_Nord_Cath%C3%A9drale_de_Laon_181008_01%207%20vrije%20kunsten,%20geneeskunst%20en%20wijsbegeerte.jpg" width="320" /></a></div><br /><div><br /></div>De stijlperiode waarin Rembrandt zijn schilderijen, tekeningen en etsen maakte staat bekend als de barok. Aanvankelijk is zijn werk realistisch gedetailleerd met een rijk kleurenpalet. Misschien zijn al zijn werken ná de eerste vier zintuigen getuigenissen van smaakzin en zullen we nooit een vijfde zintuig afbeelding zien. Het zintuig voor smaak zit op de tong in de mond. Smaakzin of de vier smaken<br />zoet, zuur, zout en bitter worden op de tong geproefd. </div><div><br /></div><div>Wij als kijker mogen zo ons eigen gevoelsoordeel versterken; de kleuren passen in een kleurencirkel. Als je een minuut naar een deels purperen en deels rood vlak kijkt, dan ontstaat als nabeeld het groen als tegenkleur van het purper en blauw als tegenbeeld van het rood. </div><div><br /></div><div>De kleur die je dan ziet is geen fysieke, materiële kleur, hij heeft een bijzondere onaardse, lichtende en doorschijnende kwaliteit. Je zou hem kunnen beschrijven als een etherische kleur. </div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWuzkCu9kugDInMZlQO-beVgE1lFI72z92HRvWIfh_-zF93owjRWOkHitbbG28igLm3KutfFPmzXxp1MgE4rSM-0p5bg3ZVEjaEM4VLn68g53rcxppfy6_knArq7tHz17ApmkVKInE78khaMXqlTQ5KaWL2vt3wLJBZ30QYHCmIUPIR1dbtQrO2FclGA/s550/Rembrandt%20%20blauw.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="550" data-original-width="550" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWuzkCu9kugDInMZlQO-beVgE1lFI72z92HRvWIfh_-zF93owjRWOkHitbbG28igLm3KutfFPmzXxp1MgE4rSM-0p5bg3ZVEjaEM4VLn68g53rcxppfy6_knArq7tHz17ApmkVKInE78khaMXqlTQ5KaWL2vt3wLJBZ30QYHCmIUPIR1dbtQrO2FclGA/w200-h200/Rembrandt%20%20blauw.jpg" width="200" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div><div><span face=""Noticia Text", sans-serif" style="background-color: white; color: #646e79; font-size: 17px;"><br /></span></div><div><span face=""Noticia Text", sans-serif" style="background-color: white; color: #646e79; font-size: 17px;">(</span>Rembrandt was een volbloed ontdekkingsreiziger en vernieuwer die nooit voor platgetreden paden koos, maar voortdurend op zoek was naar nieuwe perspectieven en kansen. <br /></div></div></div><div><br /></div><div><p class="MsoNoSpacing">© Joke </p>
<p class="MsoNormal"><o:p> nb Leonardo da Vinci was waarschijnlijk de eerste die opmerkte dat kleuren elkaar beïnvloeden, net zoals muzieknoten (akkoorden) elkaar ook beïnvloeden. Goethe was de eerste die er speciaal de aandacht op vestigde. </o:p></p></div><div><br /></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-53015908061339069972022-02-05T12:48:00.005+01:002024-03-20T17:37:55.829+01:00Rembrandt en dynastie Jan SixIn families als die van Jan Six leefde de broederschap heel sterk: van kleinkinderen tot grootouders: ze waren bondgenoten van hetzelfde overlevingssysteem en er was een basis van gelijkwaardigheid. <div><br /></div><div>De Franse revolutie verspreidde dat familiale broederschapsgevoel over de hele wereld. Gelijkwaardigheid werd een streven. <span><br /><br /><a name='more'></a></span>Na zijn trektochten door Europa en de Verenigde Staten maakt Geert Mak voor zijn nieuwe boek De Levens van Jan Six een reis in de tijd. Vanaf de 17de eeuw tot nu volgt hij de bewoners van een statig herenhuis in Amsterdam. Het is een mooi schrijven over kijken naar kunst en hoe bepalend het tijdsbeeld is om een duiding te vinden bij wat je ziet. </div><div><br /></div><div><br />Contouren van een vriendschap <br /><br /><div><br /></div><div>Het schilderij geldt als het mooiste portret van de zeventiende eeuw. De man staat voor een diepzwarte achtergrond. De donkere hoed is nauwelijks waarneembaar, maar het gezicht staat volop in het licht: de lijnen rond de ogen, het kuiltje in de kin, de beginnende snor, de wat opbollende wangen. De linnen kraag is strak neergezet, het wit vormt een scherp contrast met de losheid waarmee de grijze jas is geschilderd, en de strepen op de dieprode mantel die over de schouder hangt doen zelfs impressionistisch aan. Het is in alle opzichten een bijzonder schilderij: in de onverwachte moderniteit, in de verschillende stijlen die op briljante wijze zijn samengevat tot één geheel, in de intensiteit, en bovenal ook in de bijzondere intimiteit die het uitstraalt.<br /><br />Jan Six was, toen dit portret in 1654 werd geschilderd, zesendertig jaar oud, een begeerde vrijgezel. Hij stamde uit een zeer oude notabele Zuid-nederlandse familie die in het opkomende Amsterdam fortuin had gemaakt in de zijdeververij. Rond zijn twintigste had hij een Grand Tour naar Italië gemaakt, en daarna bracht hij zijn tijd het liefste door in het gezelschap van schilders, schrijvers, intellectuelen en andere vrije geesten. Zijn verzameling schilderijen, prenten, rariteiten, boeken en oude handschriften was befaamd. Zelf schreef hij een paar gedichten en het drama 'Medea'- een toneelstuk dat overigens na een paar voorstellingen alweer van de planken werd gehaald.<br /><br />Six was een typisch voorbeeld van de 'mercator sapiens', een ideaalbeeld van zeventiende-eeuwse Amsterdamse levenskunst, de koopman die tegelijkertijd excelleerde in wetenschappen, filosofie, schone kunsten en geestige gesprekken. Een van de bewaard gebleven geschriften van Jan Six, de zogenaamde Grote Pandora, is weinig anders dan een aantekenboek vol persoonlijke belevenissen, anekdotes, woordspelingen en andere spitsvondigheden, vermoedelijk bedoeld om er 'hoofse' conversaties mee te verrijken. De Nederlandse vertaling van Il cortegiano - De volmaekte hovelink - van Baldassare Castiglione werd niet toevallig aan Jan Six opgedragen, het schoolvoorbeeld van Castiglione's sprezzatura, de verfijnde nonchalance die de ware vrije geest kenmerkte.<br /><br />Rembrandt liep, toen hij zijn vriend schilderde, tegen de vijftig. Hij had een grote naam, maar veel opdrachten kreeg hij niet meer en zijn financiële problemen begonnen hem boven het hoofd te groeien. Zijn stugheid en non-conformisme maakten hem bovendien weinig geliefd. De stadsdichter Vondel, anders niet karig met zijn lof voor collega-kunstenaars, heeft hem nooit ergens geprezen. Bij het grote kunstenaarsbanket van het <i>Sint-Lucasgilde</i> in 1653 was hij opvallend afwezig. Het ruige portret van Jan Six gold, in een tijd dat juist glad, koel schilderwerk de grote Hollandse mode was, bijna als een provocatie. En tegelijk pasten Rembrandt's experimenten met deze 'ruwe' manier van schilderen, waarbij de substantie en het reliëf van de verf een belangrijke rol speelden bij het 'vangen' van het licht, helemaal in de nieuwe stijl die in Italië en Spanje in zwang raakte. Alleen zeer ervaren schilders konden met deze technieken goed omgaan. </div><div><br /></div><div>Het portret van Jan Six was zo, juist in zijn ruwheid, het meesterstuk van een vakman op de top van zijn kunnen.<br /><br />Ze waren vrienden, die twee, zeer vertrouwde vrienden, dat was wel zeker.<br /><br /><img src="https://www.geertmak.nl/cache/media/4f8fde79780d8761-250x0-90-blobs-plaatjes-Rembrandt-Zelfportret-Rembrandt-collectie-Walker-Art-Center.jpg" /></div><div><br /></div><div>Vermoedelijk hebben Rembrandt en Jan Six elkaar vlak na de grote Italiaanse reis van Six ontmoet. In 1641 schilderde Rembrandt het portret Anna Wijmer, de moeder van Jan Six. Jan was toen drieëntwintig, hij woonde nog bij zijn moeder, en de twee mannen moeten elkaar sindsdien hebben gekend. Ze woonden in die tijd nog geen vijf minuten bij elkaar vandaan, ze hadden veel gemeenschappelijke interesses - boeken, rariteiten, Italiaanse meesters -, en Rembrandt zal de opgetogen verhalen van zijn jonge vriend over de zuidelijke vormen en het Italiaanse licht met grote gretigheid in zich hebben opgenomen.<br /><br />Ik schreef 'vrijwel zeker' en 'vermoedelijk' omdat het verloop van deze vriendschap slechts aan de hand van losse scherven gereconstrueerd kan worden. Het was een vriendschap die geen brieven naliet, maar wel een ander, helder spoor: een kleine stroom van opdrachten en vriendschappelijk gestes zoals die onder kunstenaars en hun vrienden gebruikelijk is. In Jan Six's album amicorum, de zogenaamde Kleine Pandora, is Rembrandt bijvoorbeeld prominent aanwezig met twee schitterende tekeningen, eentje van Minerva in haar studeerkamer, en een verzen voordragende, blinde, Homerus (1652). Ook ontwierp hij het monogram van Jan Six en het titelblad van zijn toneelstuk Medea (1647). In 1645 schetste hij het zogenaamde 'bruggetje van Six', volgens de familielegende in de tijdspanne die een bediende nodig had om in het dorp mosterd te kopen en weer terug te lopen. Maar de kracht van de ets ligt natuurlijk niet in dit kunstje of in het bruggetje, maar in de twee pratende mannen die over de leuning hangen, vrijwel zeker Six en Rembrandt zelf. Vrienden.<br /><br />Ze hadden zorg voor elkaar, die twee. Toen geldproblemen van de schilder almaar toenamen leende Six hem duizend gulden - een aanzienlijk bedrag in die tijd. Bovendien kocht hij twee belangrijke, oudere schilderijen van Rembrandt, Simeon in de Tempel en De prediking van Johannes de Doper. Rembrandt, van zijn kant, besteedde ongekend veel aandacht aan de opdrachten die Jan Six hem gaf. Die zorg valt met name af te lezen aan de unieke combinatie stukken rond de befaamde ets van Jan Six, die op deze PAN wordt tentoongesteld: de meerdere voorstudies - voor een ets van Rembrandt zeer ongebruikelijk -, de originele koperen plaat waarmee de schilder zijn afdrukken maakte, en tenslotte de staten van de ets zelf, tot de eindversie toe. Rembrandts complete werkmethode is zo voor het eerst helemaal zichtbaar.</div><div><br />Op een van de eerste voorstudies springt een hondje vrolijk tegen de benen van Six, symbool van trouw en vriendschap, wellicht ook een poging om de sprezzatura te benadrukken. Six gaf echter duidelijk de voorkeur aan de meer plechtige pose van de lezende kunstliefhebber, staande bij het raam, op de lichte grensstreep van de buitenwereld en het innerlijke leven.<br /><br />Het grote portret van Jan Six uit 1654 kan zonder meer beschouwd worden als de culminatie van deze vriendschap. Het blijkt uit de enorme inzet waarmee het geschilderd is, maar vooral ook uit het feit dat Rembrandt dit experiment aan Jan Six durfde toevertrouwen. Six was kwetsbaar als geportretteerde, Rembrandt maakte zich evenzeer kwetsbaar als schilder die nieuwe wegen probeerde te zoeken.<br /><br />En dan, opeens, breekt het spoor af. Rembrandt moet, in hoogste nood, in de herberg De Keizerskroon in de Kalverstraat zijn kunstverzameling verkopen. In datzelfde jaar, op 20 juli 1655, trouwt Jan Six met Margaretha Tulp, dochter van de geneesheer en burgemeester Nicolaes Tulp. Tulp was dezelfde man die Rembrandt ruim twintig jaar eerder portretteerde in zijn befaamde 'Anatomische Les', en in de tussentijd was hij opgeklommen tot een van de rijkste en meest aanzienlijke burgers van Amsterdam. Vervolgens gebeuren er merkwaardige dingen. Niet Rembrandt, maar zijn leerling en rivaal Govert Flinck wordt gevraagd om de bruid te schilderen. Six verkoopt bovendien, wanneer zijn oude vriend failliet wordt verklaard, Rembrandts leenbrief door aan een derde.<br /><br />Het is goed mogelijk dat op het persoonlijke vlak nog iets van de relatie overbleef - althans vanuit Jan Six. Het grote portret uit 1654 geldt, tot de dag van vandaag, binnen de familie Six als een van de dierbaarste stukken. Jan Six en zijn nazaten bleven ook het andere materiaal van Rembrandt koesteren: de meeste hier tentoongestelde stukken zijn afkomstig uit de familiecollectie. En in diezelfde verzameling bevinden zich ook nog altijd twee borstbeelden, van Seneca en van Diogenes, die vrijwel zeker afkomstig zijn uit de boedel van Rembrandt, vermoedelijk gekocht toen die zijn verzameling van de hand moest doen.</div><div><br />Zeker is echter wel dat in 1655 aan hun intense, openbare relatie plotseling een einde kwam. Wat kunnen daarvan de oorzaken zijn geweest?<br /><br />Vaak wordt het faillissement van Rembrandt genoemd, en met name de kwestie rond de leenbrief. Een reden voor de breuk hoeft dat echter niet te zijn geweest, in tegendeel zelfs. Six was immers vermogend genoeg om het verlies van deze lening probleemloos te kunnen accepteren. Hij nam deze maatregel waarschijnlijk alleen maar om te voorkomen dat de andere schuldeisers zouden weglopen met het deel dat hem toekwam. Wellicht deed hij het ook - en dat past veel meer in het karakter van Six voor zover we dat kennen - in een poging om de vriendschap af te schermen voor Rembrandts financiële perikelen.<br /><br /><img src="https://www.geertmak.nl/cache/media/d2aeeaad0ffa67cf-250x0-90-blobs-plaatjes-HendrickjeStoffels-Hendrickje-Stoffels-collectie-Metropolitan-Museum-of-Art.jpg" /></div><div><br /></div><div>De achtergrond van de breuk ligt waarschijnlijk veel meer in het sociale vlak. Rembrandt was niet alleen failliet gegaan, hij had geprobeerd met allerlei knoeierijen zijn schuldeisers te misleiden, en daarmee had hij het stempel van 'bankroetier' verkregen. Dat veel ernstiger dan een 'eerlijk' faillissement. Bovendien was Rembrandt in een uiterst onsmakelijke huiselijke kwestie verzeild geraakt: hij begon een verhouding met zijn dienstmeisje - 'poezel van lichaam' - Hendrickje Stoffels, liet de oudere huishoudster Geertje Dircx, waarmee hij ook een relatie had, vallen, en toen Dircx een klacht indiende bij de Huwelijkskrakeelkamer liet hij haar opsluiten in het Spinhuis van Gouda. In het cruciale jaar 1655 kwam ook dat schandaal naar buiten. Het geheel was, volgens de toenmalige sociale normen, meer dan voldoende om de schilder voorgoed buiten te sluiten. En een statusgevoelige figuur als Nicolaes Tulp zal zijn nieuwe schoonzoon daar ongetwijfeld op hebben gewezen.</div><div><br /></div><div><br /></div><div><br />De oorzaak van de breuk heeft dus niet alleen bij Rembrandt gelegen. Altijd was Jan Six door het leven gegaan als een non-conformist, en dat typeerde ook zijn vriendschap met Rembrandt. Six bekleedde, net als zijn moeder, geen openbare functies. Terwijl de machtigste regentengroep van de stad, de familie Bicker, nooit één schilderij van Rembrandt zou bestellen, begon hij een innige vriendschap met de schilder.<br /><br />Na 1655 was het voor Jan Six voorbij met de sprezzatura. Terwijl Rembrandt in armoede bleef hokken met zijn dienstbode werd Six benoemd tot commissaris van Huwelykse Zaken in diezelfde Krakeelkamer, het begin van een glansrijke loopbaan als magistraat die uiteindelijk tot een burgemeesterspost zou leiden. Met zijn huwelijk werd Six meegezogen in de dynastie die Nicolaas Tulp voor zichzelf en de zijnen had geschapen. Zijn machtige schoonvader regelde voor hem de ene goedbetaalde post na de andere, en in 1700 stierf hij als oude, welgedane notabel. Ook voor Jan Six vormden deze etsen, en bovenal het grote portret, het hoogtepunt van zijn leven als vrije geest.<br /><br />Ik bezie nog eenmaal het portret. Het is niet gesigneerd, en de vraag is zelfs of Six er speciaal voor heeft geposeerd. Vermoedelijk was het een geschenk. Het is hier en daar geschilderd als een Karel Appel, alleen vier eeuwen eerder, nat op nat, de knopen zijn, als je ze goed bekijkt, gewone duimafdrukken, originele duimafdrukken van Rembrandt zelf, de intimiteit is hier zelfs fysiek aanwezig. Jan Six kijkt ons ondertussen aandachtig aan, rustig, een tikje weemoedig, alsof hij een beeld wil vasthouden. Handen zijn klassieke symbolen van vriendschap: hier raakt de naakte hand de hand die zich al in zeemleer heeft gehuld, het persoonlijke leven omkleedt zich al voor het publieke bestaan.<br /><br />Jan Six trekt zijn handschoenen aan. Ten afscheid.</div><div><br /></div><div>verder lezen:<a href="https://www.geertmak.nl/nl/home/meest-gelezen/322/jan-six-de-paralellen-met-de-huidige-tijd-vlogen-op-me-af.html"> https://www.geertmak.nl/nl/home/meest-gelezen/322/jan-six-de-paralellen-met-de-huidige-tijd-vlogen-op-me-af.html </a></div><div><br /></div><div>https://www.geertmak.nl </div></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixj69vw8WfnOJL19dO_hGioErP8wKaE8DsUiAs8BkQ2VFwkL8hLoqvWI5ji8ElWN5KUTgE_CWs0WgEXoSAYy_Hqcpxx7FCYQfDOItCzlpqUMKgRyyZqsSGPtVQXL3IVdkuunDPPkMrZcp-RoHQ2NObs9U3j16Q---1t5evm9ZOA0M5POhPDVMFGrAGTw/s600/0421_Rembrandt%20%20Jan%20Six.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="400" data-original-width="600" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixj69vw8WfnOJL19dO_hGioErP8wKaE8DsUiAs8BkQ2VFwkL8hLoqvWI5ji8ElWN5KUTgE_CWs0WgEXoSAYy_Hqcpxx7FCYQfDOItCzlpqUMKgRyyZqsSGPtVQXL3IVdkuunDPPkMrZcp-RoHQ2NObs9U3j16Q---1t5evm9ZOA0M5POhPDVMFGrAGTw/s320/0421_Rembrandt%20%20Jan%20Six.jpg" width="320" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><b>Rembrandt als Vader </b></div><div><br /></div><div><div>Iedere keer als je opnieuw naar een werk van Rembrandt kijkt, vallen andere dingen op. Deze aflevering wordt daarom volledig opgedragen aan het portret van een jonge 'Titus aan de lezenaar'. Titus was Rembrandts enige zoon. Rembrandtkenner Jan Six legt uit waarom het een van zijn absolute lievelingsschilderijen is. </div><div>Dat kan ik snappen, heb er zelf ook lange tijd voor gestaan, naar gekeken, weggelopen en weer terug gelopen. </div><div><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggWAAmlyCE7J1XwLoBEzEkTOwqdUPF0FlsxNwYclYzYBRZ_WoYzQ4SPtLWAXhJh6zt834-SVt44y2I4snlaqFV2B5GMN4KDNTCldCUUkZN_Crja3GhoSuYNoCWSl74-SxQhGG-jQydIPnXGx0DohO9rxkytnKytPbdWC4hGAH5ndrN_ywc06-1DbMqLg/s300/Rembrandt-Titus-schilderij-Boijmans-Rembrandthuis-Amsterdam-236x300.webp" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="300" data-original-width="236" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEggWAAmlyCE7J1XwLoBEzEkTOwqdUPF0FlsxNwYclYzYBRZ_WoYzQ4SPtLWAXhJh6zt834-SVt44y2I4snlaqFV2B5GMN4KDNTCldCUUkZN_Crja3GhoSuYNoCWSl74-SxQhGG-jQydIPnXGx0DohO9rxkytnKytPbdWC4hGAH5ndrN_ywc06-1DbMqLg/s1600/Rembrandt-Titus-schilderij-Boijmans-Rembrandthuis-Amsterdam-236x300.webp" width="236" /></a></div><br /><div> <span style="font-size: x-small;">Rembrandt, Titus aan zijn lezenaar, gesigneerd en gedateerd ‘Rembrandt f. 1655’. </span></div><div><span style="font-size: x-small;"> Doek, 77 x 63 cm, Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen </span><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div>© Joke</div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div>Deze uitzending van het programma Six over Rembrandt met de titel Rembrandt als vader werd uitgezonden op zondag 3 februari door AVROTROS. Neem je tijd: </div></div><div><br /></div><div><a href="https://www.npostart.nl/six-over-rembrandt/03-02-2019/AT_2115403?utm_medium=refferal&utm_source=tvblik">https://www.npostart.nl/six-over-rembrandt/03-02-2019/AT_2115403?utm_medium=refferal&utm_source=tvblik</a></div><div><br /></div><div>je kunt ook deze link proberen of één van beide kopieren en zelf verder zoeken: </div><div><a href="https://tvblik.nl/six-over-rembrandt/rembrandt-als-vader">https://tvblik.nl/six-over-rembrandt/rembrandt-als-vader</a></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><br /></div><div><div><b>Lisse – “Sporen van Six in Lisse”</b> is de titel van het boek dat is samengesteld door de Cultuur-Historische Vereniging Oud Lisse.</div><div><br /></div><div>De Amsterdamse familie Six behoorde eeuwenlang tot de elite van Nederland. Vanaf 1640 bezat de familie een hofstede met landerijen in Lisse. Pieter Six ll was een fervent kunstverzamelaar. Ook in de Lisser hofstede hingen veel schilderijen, zoals het bekende portret van Jan Six l door Rembrandt uit 1654. (zie boven) Het boek Sporen van Six in Lisse laat zien dat de band met het dorp steeds hechter werd.</div></div><div><br /></div><div><span face="Verdana, BlinkMacSystemFont, -apple-system, "segoe ui", Roboto, Oxygen, Ubuntu, Cantarell, "open sans", "helvetica neue", sans-serif" style="background-color: white; color: #222222; font-size: 15px;">Het boek beschrijft de periode 1640 – 1763. </span></div><div><span face="Verdana, BlinkMacSystemFont, -apple-system, "segoe ui", Roboto, Oxygen, Ubuntu, Cantarell, "open sans", "helvetica neue", sans-serif" style="background-color: white; color: #222222; font-size: 15px;">Het is voor € 22,50 te koop bij </span><a data-id="oudlisse.nl" data-type="URL" href="http://oudlisse.nl/" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #dd3333; font-family: Verdana, BlinkMacSystemFont, -apple-system, "segoe ui", Roboto, Oxygen, Ubuntu, Cantarell, "open sans", "helvetica neue", sans-serif; font-size: 15px; outline: 0px;">oudlisse.nl</a></div>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6999634467566662032.post-60071510904267030482021-12-07T20:13:00.000+01:002024-02-14T16:25:18.500+01:00twee keer Maria<p> Hella Krause-Zimmer, zo gaat het verhaal, kreeg een brief van Rose Marie Egger Kreutz een foto van een reliëftegel met twee vrouwen beiden met een kind. Zij had dit ontdekt in een landhuis in Toscane. Op een heel bijzondere wijze en met een verrassende rijkdom aan kennis is het thema van de 2 Madonna’s op een tegel bij elkaar gezet, die uit Ligurië (Italië) komt – men weet echter niet van wie die tegel was. Ze bevindt zich in Italië in privébezit.<span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>Wat zien we op de tegel? </p><p>De twee Maria’s die om het hoofd een aura hebben, zitten gelijkwaardig naast elkaar en houden hun kleine Jezuskind op schoot. Ze zijn met zorg, vaste hand en schoonheid uitgewerkt. Aannemelijk is dat de tegelmaker – of hij nu meer vakman of meer een beeldhouwer was – volgens een voorbeeld gewerkt heeft, misschien naar een altaar in zijn omgeving.</p><p>Het thema van de twee Maria’s is zelden zo uitgebeeld ‘to the point’ als bij dit kleine reliëf en het eventuele voorbeeld. Bij alle uniformiteit is naar een subtiel, maar duidelijk onderscheid, gestreefd.</p><p>De rechter Maria met een jeugdig open gelaat, maar met bescheiden geloken ogen, is eenvoudig gekleed, een doek bedekt haar hoofd. Haar naar beneden gerichte blik rust op haar jongetje dat op haar bovenbeen zit en er zeer kinderlijk uitziet. Ze steunt het met haar linkerhand en met haar rechter omvat ze zijn voetje. Het kind zelf heeft iets in zijn beide handjes, wat op een granaatappel lijkt. De Moeder van dit zo liefdevol vastgehouden kindje zit op een troon, geflankeerd door engelen en zingende engelen houden een kroon boven haar hoofd. De uitdrukking op haar gezicht zou je, in vergelijking met de andere Maria, verinnerlijkt kunnen noemen.</p><p><b>Door bogen verbonden....</b></p><p>De linker Maria oogt strenger – met de rechte neus, de enigszins starre blik die niet op het kind rust. Haar hoofd is niet met een doek bedekt. Hier zie je ook geen engelen, niet bij de troon en ook wordt deze Maria niet door engelen gekroond. Haar gewaad is voller, rijker en er zit een opvallend voorname boord aan. Haar kindje staat en wordt door haar linkerhand maar weinig gesteund. Het is soevereiner en minder kind dan het andere knaapje. Hij houdt geen granaatappel vast, maar hij houdt zijn rechterhand tegen zijn eigen borst en houdt met de andere hand de rijke zoom van Maria’s mantel vast. De Moeder houdt hem een bloem of een vrucht voor. Ook hij heeft, net als zijn Moeder, zijn ogen open, de oogleden niet geloken.</p><p>Je zou kunnen zeggen dat de rechter ‘eenvoudige’ Madonna een ietwat boerse inslag heeft, terwijl de linker met haar scherpere, fijn uitgewerkte trekken eerder aristocratisch lijkt.</p><p>Door de inspanning van de meester kunnen we de beide Madonna’s onderscheiden in die zin, dat we in de engel-Maria en haar kinderlijke jongetje de Madonna uit het Lucasevangelie kunnen herkennen en in de strengere, uiterlijk rijker geklede linker Moeder de ‘Mattheüs-Maria’. Met andere woorden, het Kind aanbeden door de engelen en de herders hier en het Kind van de aanbidding der koningen, daar.</p><p>Bij deze karakterisering past ook de granaatappel, want deze is het symbool van de dood en het ‘Kind uit Lucas’ is hij die op Golgotha zal sterven.</p><p>De Maria’s zijn gescheiden door een zuil en verbonden door een dubbele boog die op de zuilen rust. Boven de bogen zweeft de duif van de Heilige Geest.</p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikvz-Dc7hMtO5YjjL5OgTT5XhZOWeeZPwDVGUfvbDcT4DhDZXC6Aw7oTDvpLFtm4Z-XPh88fLCD-189taJJFolbT_lFq8qaG-8gXNIYHgWeBSTH8O9AJRtnLLoUeZZrbwzh7grUgzzEQ4E/s921/twee-jezuskinderen+op+tegel+uit+Toscane.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="921" data-original-width="768" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikvz-Dc7hMtO5YjjL5OgTT5XhZOWeeZPwDVGUfvbDcT4DhDZXC6Aw7oTDvpLFtm4Z-XPh88fLCD-189taJJFolbT_lFq8qaG-8gXNIYHgWeBSTH8O9AJRtnLLoUeZZrbwzh7grUgzzEQ4E/w334-h400/twee-jezuskinderen+op+tegel+uit+Toscane.jpg" width="334" /></a></div><br /><p>Op veel voorstellingen van de oudere christelijke kunst is een zuil te zien. </p><p>Bij de scene van de verkondiging staat deze tussen Maria en de engel Gabriël die haar de onbevlekte ontvangenis aanzegt. Bij de beelden van de geboorte ligt het kindje aan de voet van de zuil. Zo vertoont de zuil (levensboom?) zich als een metafoor, als een uitdrukking van het nederdalen en het overeind staan op het aardoppervlak: de geboorte. </p><p>De geboortezuil, evenals de daarboven zwevende Heilige Geest die het tot stand brengt, valt de beide Maria’s ten deel.</p><p>Op voorstellingen is ook vaker links en rechts van de zuil een arcade te zien. Wat deze dubbele rondboog moet vertellen, laat onze meester open en zonder verhulling zien: de 2-voudige geboorte; de twee Jezuskinderen; de twee Maria’s.</p><p><b>twee Jezuskinderen</b></p><p>Een kleine tegel, misschien voor een huisaltaar gedacht – vol verwondering staan wij ervoor en vragen ons af, hoe dat hier zo duidelijk benadrukte weten over de twee Kinderen en hun Moeders tot de kunstenaar en zijn opdrachtgever gekomen is ondanks de toen zo machtige kerk. De woordelijke traditie is zo tegengehouden dat de christenen heden ten dage daarvan nauwelijks iets weten.</p><p>Rudolf Steiner heeft langs de weg van geesteswetenschappelijk onderzoek naast de documenten en tradities dit geheim weer ontdekt. Alleen daardoor en ook sindsdien kun je ontdekken dat in de beeldende kunst dit thema eens rijkelijk aanwezig was; honderden voorbeelden, verspreid over heel Europa zijn als rest nog aanwezig en getuigen ervan.</p><p>De kleine tegel sluit als een van de nieuwste vondsten aan bij de grote groep van deze getuigen. Hella Krause-Zimmer heeft ongeveer 200 voorbeelden besproken en met foto's gedocumenteerd in het boek: </p><p> ‘Die zwei Jesusknaben in der bildenden Kunst‘ van Hella Krause-Zimmer; voor een deel ook in haar boek‘Herodes und der Stern von Bethlehem‘ (beide niet vertaald)</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><p><br /></p>www.fluisteralsjeblieft.nl Jokehttp://www.blogger.com/profile/03010087845372516363noreply@blogger.com0